Φασόλια και Ίντερνετ: οι Αλβανοί της Ελλάδας επαναπατρίζονται

Οι Ντρισίμ (Ndricim) και Βλάντιμιρ (Vladimir) απολαμβάνουν τον απογευματινό ήλιο καθισμένοι έξω από το υπό ανέγερση ίντερνετ καφέ τους. Σε αυτό το κτίριο της περιφέρειας του Ελμπασάν, της πόλης της κεντρικής Αλβανίας, έχουν πλέον εναποθέσει τις τελευταίες τους ελπίδες. Επένδυσαν όλες τις αποταμιεύσεις τους στο καφέ, που μέχρι στιγμής προσελκύει ελάχιστους πελάτες. Τα δύο αδέρφια επαναπατρίστηκαν εδώ κι έξι μήνες, εγκαταλείποντας την κατεστραμμένη από την κρίση ΕλλάδΤο 1991, όδευσαν, όπως χιλιάδες συμπατριώτες τους προς τη χώρα αυτή. Μετά από δέκα μέρες πεζοπορίας διέσχισαν την ορεινή μεθόριο. Μόλις έφτασαν, εντάχθηκαν στην ανθούσα κοινότητα των Αλβανών μεταναστών, που εξακολουθεί ως σήμερα να είναι η πολυπληθέστερη ομάδα μεταναστών στην Ελλάδα. Ο Βλάντιμιρ είναι σήμερα 41 ετών και ο Ντρισίμ 38. Καθισμένοι στα πλαστικά σκαμνάκια τους, ανατρέχουν γεμάτοι νοσταλγία στο δύσκολο ξεκίνημά τους στην Ελλάδα. «Αρχικά, τα πράγματα ήταν πολύ άσχημα για μας», εξηγούν. «Κοιμόμαστε έξω γιατί κανείς δεν ήθελε νοικάρηδες φτωχούς μετανάστες». Αλλά σιγά-σιγά τα πράγματα βελτιώθηκαν και η ζωή μας εξομαλύνθηκε. Μέναμε σε διαμέρισμα, είχαμε αυτοκίνητο, τα παιδιά πήγαν σχολείο. Μάθαμε να ζούμε χωρίς φόβο. Πιστέψαμε πως είχαμε μια ευκαιρία»... Ο Ντρισίμ και ο Βλάντιμιρ ζούσαν στα Σπάτα, ένα προάστιο της Αθήνας όπου ακούς όλη την ώρα τα αεροπλάνα να περνούν. Ο Ντρισίμ ήταν οικοδόμος και δούλεψε στην ανέγερση του αεροδρομίου των Αθηνών. Ο Βλάντιμιρ επίσης είχε ξεκινήσει από τις οικοδομές, αλλά αργότερα έγινε ασφαλιστής.

Ιντερνέτ στα Τίρανα
Σύμφωνα με τον αλβανικό ειδησεογραφικό δίαυλο «νιους 24», μόνο φέτος επέστρεψαν στην
Αλβανία από την Ελλάδα 1,200 Αλβανοί μετανάστες. Η κρίση έγινε αισθητή σταδιακά, λένε τα αδέρφια. Πρώτα ήρθε η μείωση των ωρών εργασίας, μετά οι πελώριες περικοπές στους μισθούς και στο τέλος ο Βλάντιμιρ δεν μπορούσε πια να πληρώσει το νοίκι για το διαμέρισμά του. Η γυναίκα του άρχισε να εργάζεται «μαύρα» συσκευάζοντας μακαρόνια ή κινητά τηλέφωνα για 3 ευρώ την ώρα. Όταν ο Βλάντιμιρ συνειδητοποίησε πως δεν υπήρχε διέξοδος, αποφάσισε να επιστρέψουν σπίτι. «Τα παιδιά μου ήταν απολύτως αντίθετα σε αυτήν την ιδέα· μεγάλωσαν μέσα στην ελληνική κουλτούρα και πήγαν σε ελληνικό σχολείο... Όποτε επισκέπτονταν την Αλβανία για να δούνε τους παππούδες τους πήγαιναν σαν τουρίστες, όχι για να μείνουν για πάντα». Μέχρι σήμερα, τα παιδιά του έχουν πρόβλημα να ενταχθούν στην αλβανική κουλτούρα. Ιδίως στο σχολείο, αντιμετωπίζουν μεγάλα προβλήματα με την αλβανική γλώσσα στην οποία διεξάγονται όλα τα μαθήματα. Τα παιδιά του Βλάντιμιρ εννοούν να μιλάνε μεταξύ τους μόνο ελληνικά. Ήδη οι δάσκαλοί τους έχουν καλέσει τον Βλάντιμιρ και τη σύζυγό του πολλές φορές στο σχολείο, για να τους ζητήσουν να πάψουν τα παιδιά τους να μιλάνε ελληνικά στο αλβανικό τους σχολείο.

Κλειστές πόρτες
Ενώ τα αδέρφια εργάζονταν ακόμα στην Ελλάδα, άρχισαν να χτίζουν τα σπίτια τους στο Ελμπασάν, για τα γεράματα και τα παιδιά τους -το όνειρο πολλών μεταναστών. Τελικός τους σκοπός να αποκτήσουν ένα ασφαλές σπίτι, ελπίζοντας πως η οικονομία της Αλβανίας θα άλλαζε προς το καλύτερο. Αλλά τότε η ροή των χρημάτων σταμάτησε. Ο Ντρισίμ μετά βίας κατόρθωσε να ολοκληρώσει τον πρώτο όροφο και ο Βλάντιμιρ το υπόγειο. Πολλοί επαναπατρισθέντες σαν τα δύο αδέρφια ζουν σε ημιτελή σπίτια.

Οι πρώτες μέρες της Αλβανίας ήταν βαθιά απογοητευτικές. Η υπό την ηγεσία του Σαλί Μπερίσα (Sali Berisha) αλβανική κυβέρνηση εναπόθεσε μεγάλες ελπίδες στους επαναπατρισθέντες, προσδοκώντας πως θα αποταμίευαν στην Αλβανία τις αποταμιεύσεις τους από την εργασία τους στο εξωτερικό. Πράγματι, πολλοί μετανάστες έχασαν την εμπιστοσύνη τους στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα και επένδυσαν τα χρήματά τους στην Αλβανία -περί τα 500 εκατομμύρια ευρώ ως τα τέλη του Μαΐου 2012. Εντωμεταξύ οι καλύτερα καταρτισμένοι μετανάστες εισβάλλουν στην αγορά εργασίας και υποσκελίζουν τους λιγότερο καταρτισμένους Αλβανούς. Πέρσι ο Ντρισίμ εργάσθηκε μόνο δυο μήνες: «ζήσαμε από τις αποταμιεύσεις μας», λέει. Εργαζόταν στη «μαύρη» σε μια οικοδομική επιχείρηση του Ελμπασάν, κερδίζοντας ένα κλάσμα μόνο όσων κέρδιζε στην Ελλάδα.

Επικείμενη ύφεση
Το πιεστικότερο πρόβλημα της αλβανικής οικονομίας είναι η δραματικά ψηλή ανεργία των νέων. Με 13%, εξακολουθεί πάντως να βρίσκεται χαμηλότερα από εκείνη της γειτονικής της Ελλάδας (21%). Η κρίση στην Ελλάδα επηρεάζει την Αλβανία. Παλιότερα οι ελληνικές επιχειρήσεις επένδυαν στις φτωχές υποδομές της χώρας. Αλλά σήμερα τα εργοτάξια χάσκουν σιωπηλά. Η Αλβανία ταλαιπωρείται όλο και πιο συχνά από διακοπές ρεύματος, και οι δρόμοι είναι κακά διατηρημένοι. Τα τρόφιμα και η ενέργεια ακριβαίνουν καθημερινά. Στις αρχές της χρονιάς παρατηρήθηκε η πρώτη μείωση στις αλβανικές εξαγωγές μετά από δύο χρόνια, καθώς στην πλειοψηφία τους αυτές κατευθύνονται στην επίσης πληγείσα από την κρίση Ιταλία.

Τα αδέρφια πάσχισαν να ξεφύγουν από την φτώχεια. Πέραν του Ίντερνετ καφέ, ο Βλάντιμιρ τώρα καλλιεργεί φασόλια σε μερικά στρέμματα γης που έχει στην γενέτειρά του. Αλλά τίποτα δεν εγγυάται πως θα κατορθώσει να τα πουλήσει στην αγορά. Ο Ντρισίμ θα επέστρεφε στην Ελλάδα αμέσως: «με το που θα μου τηλεφωνήσει το αφεντικό μου, επιστρέφω αμέσως στην Αθήνα... Εκεί μπορώ να κάνω μεροκάματα εξήντα ευρώ, ενώ εδώ δεκαπέντε. Δεν βλέπω για ποιον λόγο να μείνω εδώ». Αλλά τούτη τη φορά δεν θα πάρει τα παιδιά του μαζί, καθώς «δεν μπορείς να παίζεις με τη ζωή των παιδιών». Ο ήλιος δύει και ο Βλάντιμιρ ανοίγει άλλη μια μπίρα. Το πρωί, τα δύο αδέρφια θα ξαναπιάσουν δουλειά στο Ίντερνετ καφέ. Τι άλλο να κάνουν;

tvxs.gr