Άνθρωποι και Κρίση

Τι στο διάολο, δεν θα σταματήσει πουθενά; Κι αν σταματήσει που θα είναι; Πιο κάτω από τον πάτο; Πόσο πιο κάτω; Τι έχει εκεί άραγε; Πιστεύω ότι αυτήν την περίοδο πιο λάθος λέξη από τη λέξη «Κρίση», δεν θα μπορούσαμε να πιπιλίζουμε. Δεν είναι «Κρίση» αυτό που ζούμε. Σύμφωνα με λεξικά, «κρίση» είναι «μια περίοδος ανωμαλίας με διάφορες δυσχέρειες και κινδύνους». Αν ήταν έτσι, ο νόμος της φύσης θα φρόντιζε να δώσει ένα χρονικό ορίζοντα όπου όλα θα επανέρχονταν στα φυσιολογικά τους. Αλλά δεν είναι έτσι. Ούτε ο κατώτερος μισθός θα έρθει πίσω, ούτε καν ο κανονικός μισθός δηλαδή, ούτε η κατώτατη σύνταξη, ούτε οι επικουρικές, ούτε τα επιδόματα, άλλα δικαιολογημένα και άλλα χτισμένα πάνω σε κομματικά – συνδικαλιστικά τραπουλόχαρτα. Άρα, λοιπόν, μιλάμε για κάτι άλλο από την «Κρίση». Κάτι που δεν έχει σχέση μόνο με τα όσα συμβαίνουν στα ελληνικά νοικοκυριά, στα οποία ούτε η αμίμητη ατάκα του ΓΑΠ «ένας εργαζόμενος ανά οικογένεια» δεν μπόρεσε να ισχύσει. Μιλάμε για τη συλλογική αλλαγή συμπεριφορών και καθημερινών συνηθειών. Μιλάμε για τη μεγάλη μπουλντόζα που αρπάζει ανθρώπους, σχέσεις και συμπεριφορές και τις πετάει στα βράχια ή όπου αλλού βρει εύκαιρο.

Άνθρωποι που πριν από μερικούς μήνες, δεν λέω πολλούς, ήταν τελείως διαφορετικοί σε όλα τα επίπεδα και όχι μόνο στο επαγγελματικό πεδίο, βλέπεις ν’ αλλάζουν. Να κλείνονται στους εαυτούς τους. Ν’ αναζητούν πρόσκαιρες σανίδες σωτηρίας. Να ταυτίζονται ανενδοίαστα με συμφέροντα που πριν δεν είχαν. Ν’ αλλάζουν απόψεις και ιδέες με ταχύτητα βίντεο κλιπ. Ν’ απασφαλίζουν συμπεριφορές που πριν θα λοιδορούσαν. Και να κατασκευάζουν, στο πόδι, επιχειρήματα για να τις υποστηρίξουν. Την ώρα που γίνεται απόπειρα να δημιουργηθεί ένα μεγάλο κοινωνικό κίνημα αλληλεγγύης και ανθρωπιάς, βλέπεις παράλληλα να διογκώνεται ολοένα και περισσότερο το φαινόμενο συμπεριφορών και προσωπικών στάσεων που μοιάζουν περισσότερο με κατασχεμένο φορτίο χαλασμένων τροφίμων παρά με οτιδήποτε άλλο. Και το βλέπεις αυτό ν’ αναπτύσσεται με ιδιαίτερη σπουδή, ιδίως σε εργασιακά περιβάλλοντα που πριν από αυτό που ονομάζουμε «κρίση» απολάμβαναν τη μακαριότητα μιας εργασιακής ασφάλειας ικανής να τους κλείσει τα μάτια μπροστά σε αυτό που ερχόταν. Ανθρώπινα, είναι όλα αυτά, πιστεύω.

Είναι πολλοί –κυρίως εργοδότες και όσοι ασκαρδαμυκτί ταυτίζονται με αυτούς- που βλέπουν σε ό,τι συμβαίνει γύρω μας την ευκαιρία για ξεκαθάρισμα λογαριασμών. Μόνο που έτσι σκέφτονται οι απολίτιστοι και οι μαφιόζοι. Και, φυσικά, όσοι βλέπουν ότι υπ’ αυτό το καθεστώς υπάρχει πρόσφορο λιβάδι για να καρπίσουν τα φυτέματα της επαναστατικής γυμναστικής και του ιδεολογικού – συνδικαλιστικού σολοικισμού τους. Αλλά , και πάλι, ανθρώπινα είναι όλα αυτά.

Ο TzvetanTodorov στο βιβλίο του «Ο φόβος των βαρβάρων» (εκδ. Πόλις) σημειώνει οξυδερκώς: «Αν είναι επιτακτικό να υπερασπιστούμε τη δημοκρατία, είναι εξίσου κρίσιμο να μην αφήσουμε να μας κυριεύσει ο φόβος και να μας παρασύρει σε καταχρηστικές αντιδράσεις». Ο φόβος, εκτιμώ, βρίσκεται πίσω από τις αλλαγμένες συμπεριφορές που συναντούμε καθημερινά και μας προκαλούν έκπληξη. Και σε ένα άλλο σημείο του βιβλίου αναφέρει ότι πολιτισμένος είναι αυτός που μπορεί να κατανοήσει κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες την ανθρώπινη υπόσταση του άλλου. «Ο φόβος των βαρβάρων είναι αυτό που απειλεί να μας κάνει βάρβαρους. Και το κακό που θα κάνουμε στον εαυτό μας θα ξεπερνά το κακό που φοβόμασταν αρχικά. Η ιστορία μάς το διδάσκει: το φάρμακο μπορεί να είναι χειρότερο από την αρρώστια.", γράφει. Είναι, λοιπόν, ζήτημα του προσωπικού πολιτισμού του καθενός μας, ο τρόπος με τον οποίον αντιδρά στην «κρίση».

Ας μην τα κάνουμε όλα ίσωμα. Η μαγεία της ελληνικής γλώσσας έχει μιαν κάποια λύση. «Κρίση» δε σημαίνει μόνο την οικονομική. «Κρίση» είναι και η αξιολόγηση, η δυνατότητα να κουβεντιάζουμε, ν’ ακούμε, να κατανοούμε τις ανάγκες των άλλων, να επιδεικνύουμε τις ικανότητές μας στην αντίληψη της πολυπλοκότητας των καταστάσεων. Η ικανότητά μας ν’ αναλύουμε το μωσαϊκό της ζωής της άλλων. Και όχι η βιαστική καταδίκη ή αποδοχή του. Γατί, ταχύτατη ή προκατασκευασμένη άποψη για τόσο σοβαρά ζητήματα που όλοι μας βιώνουμε έχουν μόνο δύο κατηγορίες ανθρώπων: Οι φανατικοί και οι ηλίθιοι. Και μια τρίτη κατηγορία: Οι φοβισμένοι…

protagon.gr