«Όλα τριγύρω αλλάζουν και όλα τα ίδια μένουν»

Στη δίνη της σοβαρότερης οικονομικής κρίσης που έχει περάσει ο τόπος στη σύγχρονη ιστορία του, το διαχρονικό ζήτημα των ελληνοτουρκικών σχέσεων έρχεται ξανά στο προσκήνιο με αφορμή τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με τις υποθαλάσσιες γεωτρήσεις στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) της Κύπρου. Για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, λοιπόν, η άποψή μου συνοψίζεται στους γνωστούς στίχους: «όλα τριγύρω αλλάζουν και όλα τα ίδια μένουν».

Τι εννοώ με αυτό: Αναμφισβήτητα πολλά πράγματα έχουν αλλάξει τα τελευταία χρόνια, όσον αφορά στην Τουρκία. Έχει αλλάξει, για παράδειγμα, η ισορροπία Κεμαλιστών-Ερντογάν, με σαφή ισχυροποίηση του δεύτερου μετά και τις τελευταίες εκλογές. Έχει μειωθεί επίσης το ειδικό βάρος της λεγόμενης ευρωπαϊκής προοπτικής της Τουρκίας, καθώς και οι δύο πλευρές (ΕΕ και Τουρκία) δείχνουν να μην την έχουν υψηλά στις προτεραιότητές τους. Έχουν αλλάξει οι σχέσεις της γείτονος με το Ισραήλ. Ας μην ξεχνάμε πως πριν μερικά χρόνια οι δύο χώρες έκαναν από κοινού στρατιωτικές ασκήσεις. Έχει αλλάξει επίσης η στάση της Τουρκίας προς την ευρύτερη περιοχή, καθώς προσπαθεί να εμφανιστεί ως ισχυρή μουσουλμανική δύναμη.
Την ίδια στιγμή όμως πολλά πράγματα μένουν ίδια. Αναφέρομαι στο Αιγαίο, όπου συνεχίζουμε να διανύουμε σταθερά περιόδους έξαρσης και ύφεσης, χωρίς καμιά ουσιαστική πρόοδο. Στάσιμη παραμένει και η κατάσταση όσον αφορά στο Κυπριακό. Μετά την απόρριψη του σχεδίου Ανάν δεν είχαμε καμιά ουσιαστική εξέλιξη. Και βεβαίως στάσιμη παραμένει, όπως μας υπενθυμίζουν κάθε τόσο τα γεγονότα, η νοοτροπία της Τουρκίας, η γνωστή, δηλαδή, επιθετικότητα που τη χαρακτηρίζει στις σχέσεις της με τους γείτονές της.
Αξίζει, επίσης, να επισημάνουμε πως, παρά το ότι η Ελλάδα έχει η ίδια υπονομεύσει διεθνώς τον εαυτό της στα οικονομικά, με συνέπειες που βιώνουν όλοι οι Έλληνες πολίτες, την ίδια στιγμή φαίνεται ότι ορισμένες επιλογές της τις τελευταίες δεκαετίες στην εξωτερική πολιτική ενίσχυσαν τη γεωστρατηγική της θέση. Η στρατηγική επιλογή της ένταξης στην ΕΕ, ένα ισχυρό χαρτί που αναβάθμισε τη θέση και το κύρος της χώρας μας στην ευρύτερη περιοχή. Και αυτό ανεξάρτητα από την ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας. Η ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ που έγινε κατορθωτή ακόμα και χωρίς λύση του Κυπριακού, λόγω της συμμετοχής της Ελλάδας στην ΕΕ. Αλλά και φυσικά η τελευταία επιλογή της Κύπρου πλέον (και όχι της Ελλάδας), να επιδιώξει την ανάμειξη αμερικανο-ισραηλινής εταιρείας στις υποθαλάσσιες γεωτρήσεις για φυσικό αέριο, δημιουργώντας αυτομάτως μια ασπίδα ενάντια σε τουρκικές προκλήσεις.
Είναι πράγματι ιδιαίτερα αξιοπρόσεκτη στη δεδομένη χρονική συγκυρία η στάση της διεθνούς κοινότητας απέναντι στην Κύπρο. Ενώ, λοιπόν, η χώρα μας βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα όσον αφορά την οικονομική της κατάσταση, την ίδια στιγμή στο ζήτημα των γεωτρήσεων, οι βασικοί διεθνείς παίκτες (ΗΠΑ, Ρωσία, Γερμανία) δείχνουν να υποστηρίζουν τις θέσεις της Κύπρου και κατ’επέκταση της Ελλάδας. Αυτό είναι ένα στοιχείο καταρχήν ενθαρρυντικό. Ωστόσο, εμείς ως
Έλληνες δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε ότι οι διεθνείς συμμαχίες δεν είναι παντοτινές. Στη διεθνή διπλωματία, δυστυχώς, δεν υπάρχουν δίκαια, υπάρχουν μόνο συμφέροντα. Απαιτείται, λοιπόν, επαγρύπνηση και σχεδιασμός σε βάθος χρόνου, έτσι ώστε να παγιωθούν τα όποια οφέλη.
Ο δρόμος που έχουμε μπροστά μας όσον αφορά τις ελληνοτουρκικές σχέσεις είναι δύσκολος. Η Ελλάδα δεν μπορεί να μετακινηθεί δυτικά, ούτε η Τουρκία ανατολικά. Αλλά και η νοοτροπία της Τουρκίας ουσιαστικά παραμένει η ίδια. Ανεξάρτητα, λοιπόν, από τη συγκυρία της στιγμής κάθε εχέφρων άνθρωπος δεν μπορεί παρά να διαπιστώνει πως η ειρήνη και η συνεργασία που θα στηρίζονται σε μια δίκαιη και βιώσιμη λύση του Κυπριακού αλλά και σε μια ρύθμιση του θέματος της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου με βάση το Διεθνές Δίκαιο, μόνο θετικά αποτελέσματα μπορούν να έχουν. Αυτό ασφαλώς προϋποθέτει η Τουρκία να γίνει Ευρώπη, όχι μόνο στα λόγια, αλλά και στη νοοτροπία. Εν τω μεταξύ, ας έχουμε το νου μας.
protagon.gr