Πιέζουν για πρόσθετα μέτρα το 2011

Θηλιά για την οικονομία το υψηλό δημόσιο χρέος και η μηδαμινή ανάπτυξη

Η τελευταία επίσκεψη του κλιμακίου της τρόικας στην Αθήνα έληξε και με τα δύο μέρη να είναι βαρύθυμα- τα λόγια ικανοποίησης εκατέρωθεν για την «εξαιρετική συνεργασία» τούτη τη φορά δεν ακούστηκαν ούτε επισήμως ούτε ανεπισήμως. Κάποιοι θα μπορούσαν να αποδώσουν το γεγονός στο ότι το πρόγραμμα που προβλέπει το Μνημόνιο δεν περπατάει και η τρόικα απαιτεί μέτρα για να καλυφθεί η τεράστια τρύπα στα έσοδα, ενώ η Αθήνα θεωρεί πως αρκετά έχουν επιβαρυνθεί οι έλληνες πολίτες.
Αυτό είναι, όμως, η μία όψη του νομίσματος και η πλέον φανερή. Στην πραγματικότητα, οι έριδες μεταξύ επιτηρητών και οικονομικού επιτελείου έχουν να κάνουν με την ίδια την εικόνα της πραγματικής οικονομίας στην Ελλάδα. Και την ακριβέστερη καταγραφή της έχει- ποιος άλλος;- οι υπηρεσίες της Κομισιόν, ενός εκ των τριών οργανισμών, δηλαδή, που μετέχουν στην τρόικα.

Πηγές της Επιτροπής περιέγραφαν μια μαύρη εικόνα για την εξέλιξη των μακροοικονομικών μεγεθών στην Ελλάδα, με βαριές και μακροχρόνιες επιπτώσεις στο βιοτικό επίπεδο του μέσου Ελληνα- και πρωτίστως των φτωχών και μη εχόντων. Η ανάπτυξη- όπου ούτως ή άλλως όλες οι προβλέψεις έλεγαν πως η χώρα μας θα είναι το 2010 η μόνη χώρα της ευρωζώνης που θα τελειώσει το έτος σε ύφεση- αναμένεται να είναι ακόμη χειρότερη από το προβλεπόμενο. Για την ακρίβεια, μπορεί να κινηθεί και σε επίπεδα κάτω και από το-5%, όπως έλεγαν οι αρμόδιοι για τις προβλέψεις στην Κομισιόν. Δυσοίωνοι δείκτες. Αντιστοίχως, τα πράγματα είναι δυσοίωνα και στον τομέα της ανεργίας και της απασχόλησης, όπου το 2010 αναμένεται να κλείσει με τον δείκτη της ανεργίας κάπου μεταξύ του 11,8%, που ήταν το δεύτερο τρίμηνο του έτους, και του (ρεαλιστικότερου) 13,2%. Αυτό σημαίνει πάνω από 600.000 επίσημα καταγεγραμμένους ανέργους, στους οποίους φυσικά θα πρέπει να προστεθούν και όσοι έχουν μεν χάσει την εργασία τους, αλλά έχουν απελπιστεί και δεν έχουν αναζητήσει εργασία το τελευταίο δεκαήμερο- και με βάση τους κανόνες της Στατιστικής Υπηρεσίας αποκλείονται από το δείγμα. Ταυτοχρόνως, η Ελλάδα πλησιάζει με μια ανάσα την Ισπανία στη μείωση της απασχόλησης- κάτι που καθιστά πιο δύσκολη την αντιστροφή της κατάστασης, αυξάνει τους μακροχρόνια ανέργους και εντείνει το πρόβλημα της ανεργίας των νέων κάτω των 25 ετών, όπου η Ελλάδα κατέχει τα σκήπτρα στην ευρωζώνη.

Οι πολιτικοί ιθύνοντες της τρόικας δεν δείχνουν να εντυπωσιάζονται από αυτές τις παράπλευρες συνέπειες του Μνημονίουκι επιμένουν σε όλους τους τόνους πως το πρόγραμμα πρέπει να εφαρμοσθεί απαρέγκλιτα, με τη δημοσιονομική πειθαρχία να πρυτανεύει των πάντων. Ωστόσο, και σε αυτόν τον τομέα, το οικονομικό επιτελείο βρίσκεται αντιμέτωπο με ένα τεράστιο πρόβλημα: παρά τα μέτρα που έχει λάβει- και τα οποία είχαν πολιτικό κόστος- ο στόχος του ελλείμματος, που ήταν 8,1% του ΑΕΠ για το 2010 δεν επιτυγχάνεται, όση ορθοπεταλιά και να κάνουν οι υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών. Η υστέρηση στα έσοδα κάθε μέρα αποδεικνύεται και μεγαλύτερη, ενώ οι άνθρωποι της τρόικας υποστηρίζουν πως η Αθήνα δεν τους παρέχει- και δεν δείχνει και πρόθεση να τους παράσχει ούτε στην επόμενη επίσκεψή τους, στα μέσα Οκτωβρίου- πλήρη στοιχεία για τις δαπάνες, αφού σε ό,τι αφορά ΟΤΑ, νοσοκομεία κ.λπ. επικρατεί κάτι σαν συνωμοσία σιωπής. Ετσι, οι αρμόδιοι για τις προβλέψεις στις Βρυξέλλες λένε πως το έλλειμμα της Ελλάδας για το 2010 θα κινηθεί από 8,5% έως 9,8%, απόκλιση από τον στόχο 0,4 έως 1,7 ποσοστιαίες μονάδες (δηλαδή η απόκλιση από τον στόχο του ελλείμματος θα κυμανθεί από 920 εκατ. ευρώ έως 3,9 δισ. ευρώ).

Το όριο του 10%. Η διακύμανση στο τελικό ποσοστό του ελλείμματος, όπως λένε, εξαρτάται από το κατά πόσο το οικονομικό επιτελείο θα δεχθεί να προχωρήσει στην εφαρμογή πρόσθετων μέτρων για το 2010, κάτι που η κυβέρνηση και δημοσίως έχει αποκλείσει και πολιτικά δεν διανοείται λόγω των αυτοδιοικητικών εκλογών. Εάν η Αθήνα εμμείνει στην άρνησή της αυτή, στις φθινοπωρινές προβλέψεις της η Επιτροπή θα κινηθεί πλησιέστερα προς το 9,8% και θα «σεντράρει» την Ελλάδα για το ότι δεν εφάρμοσε το Μνημόνιο. Ωστόσο, όπως είναι φανερό, η «αντικειμενική» Κομισιόν αποφεύγει να θίξει το ψυχολογικό όριο του 10% για το έλλειμμα- κάτι που έχουν βάλει ως όρο οι Γερμανοί για να συνεχίσουν να δικαιολογούν στο εκλογικό τους σώμα τη χρηματοδότηση της Ελλάδας. Βάσει, πάντως, των κανόνων του Μνημονίου που διέπουν τη σχέση της Ελλάδας με τους πιστωτές, θα έπρεπε κανείς να αναμένει πως η τρίτη δόση του δανείου θα ήταν στον αέρα. Γι΄ αυτό το ενδεχόμενο δεν θέλει να μιλήσει κανείς- ούτε η Αθήνα ούτε οι Βρυξέλλες. Η εξήγηση δεν είναι ότι οι Ελληνες «είναι καλά παιδιά» ούτε βέβαια ότι οι Ευρωπαίοι είναι «γενναιόδωροι τύποι». Απλούστατα, στην τρέχουσα συγκυρία, όταν η Πορτογαλία και η Ιρλανδία βρίσκονται μια ανάσα από την προσφυγή στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης, μια δημόσια αποτυχία του προγράμματος στήριξης της ελληνικής οικονομίας- ασχέτως αιτίων - θα δημιουργήσει νέα αναταραχή στις αγορές και θα φέρει την ευρωζώνη σε κατάσταση κρίσης αντίστοιχη με εκείνη πριν από τη συμφωνία της 9ης Μαΐου. Ετσι, όπως έλεγαν κοινοτικές πηγές, το πιθανότερο σενάριο είναι ότι η Ελλάδα θα εμφανισθεί να μην πιάνει τους στόχους αλλά θα καλύψει την υστέρησή της υιοθετώντας πρόσθετα μέτρα για το 2011, ώστε η υστέρηση του 2010 να καλυφθεί το επόμενο έτος. «Ολα είναι θέμα διαπραγμάτευσης σε αυτό το μαγαζί», έλεγαν χαρακτηριστικά. Ταυτοχρόνως, όμως, παραδέχονταν πως όπως και να διευθετηθεί το ζήτημα της υστέρησης, η εμπιστοσύνη των αγορών θα παραμένει μια εκκρεμότητα «για πολύ καιρό». Κι αυτό, διότι η Ελλάδα και υψηλό δημόσιο χρέος έχει και μηδαμινή ανάπτυξη. «Πώς να δανείσουν οι αγορές μια οικονομία με δυο τέτοια ισχυρά βαρίδια;» αναρωτιούνται.