Ετεροδιοίκηση, η νέα μορφή (αυτο)διοίκησης;

Οδεύοντας προς τις αυτοδιοικητικές εκλογές α΄ και β΄ βαθμού τον ερχόμενο Μάιο, θα ήθελα να επιχειρήσω έναν άτυπο απολογισμό της τετραετίας που φθάνει στο τέλος της. Μίας περιόδου κύριο χαρακτηριστικό της οποίας υπήρξε το εγχείρημα μεταρρύθμισης των ΟΤΑ σε επίπεδο διοίκησης, παλαιότερα με το «σχέδιο Καποδίστριας» και μετέπειτα με το «σχέδιο Καλλικράτης». Στόχος και των δύο η αποκέντρωση των εξουσιών, η δημιουργία οικονομιών κλίμακας και ο αποτελεσματικότερος χειρισμός τοπικών θεμάτων μέσω οικονομικών, τεχνολογικών και ελεγκτικών εργαλείων. Σήμερα, έπειτα από σειρά αλλαγών και σχετικής προσαρμογής, είμαστε σε θέση να οδηγηθούμε -με ψυχραιμία πάντα, κόντρα σε λαϊκισμούς και ισοπεδώσεις- σε κάποια συμπεράσματα.

Κατ’ αρχάς, οι παραπάνω μεταρρυθμίσεις (ειδικότερα ο «Καλλικράτης») συνέπεσαν με ακραίες οικονομικές συνθήκες, γεγονός που δεν βοήθησε στην «αποκέντρωση των πόρων». Συνέτειναν, βεβαίως, στην εξυγίανση των δήμων και περιφερειών, αφού -μέσω του συστήματος ΔΙΑΥΓΕΙΑ- καταγράφεται και το τελευταίο ευρώ που δαπανάται. Στα οικονομικά επιτεύχθηκαν ισοσκελισμένοι προϋπολογισμοί, γενέες επιχορηγήσεις λειξιπρόθεσμων οφειλών και περιορισμό των ελλειμμάτων έναντι μιας παραδοσιακά απόλυτα ελεύθερης οικονομίας η οποία οδήγησε αρκετούς δήμους σε άσκοπες σπατάλες και διαφθορά.
Σε γενικές γραμμές, η κεντρική διοίκηση στάθηκε στο πλευρό των τοπικών κοινωνιών, παρέχοντας δημοσιονομικό ορθολογισμό. Υπήρξαν, όμως, και δυστυχώς υπάρχουν ακόμα, περιπτώσεις όπου το αλά παλαιά «υδροκέφαλο» κράτος αποφασίζει και διατάζει, χωρίς να λαμβάνει υπ’ όψιν τις αντιρρήσεις των τοπικών κοινωνιών. Τρανταχτά παραδείγματα η «Έγκριση Ειδικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις υδατοκαλλιέργειες και της στρατηγικής μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων αυτού» (αδειοδοτήσεις μονάδων ιχθυοκαλλιέργειας δια της ΚΥΑ, με άλλα λόγια) και το «Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού & Αειφόρου Ανάπτυξης για τον Τουρισμό» που επιτρέπει την κατασκευή all inclusive τουριστικών συγκροτημάτων και τουριστικών κατοικιών προς πώληση. Οι συνέπειες τους; Παραβίαση της φέρουσας ικανότητας αδυνάμων σε υποδομές περιοχών (νήσων κυρίως), επιβάρυνση τόσο των περιβαλλοντικών όσο και των φυσιογνωμικών χαρακτηριστικών των αποκαλούμενων «ήπιων τουριστικά περιοχών» κ.ο.κ.
Ως πολίτες, οφείλουμε να συνδράμουμε στην προσπάθεια που καταβάλλεται σε εθνικό επίπεδο (μέσω εξαγωγών και τουρισμού, για παράδειγμα), διατηρώντας και διεκδικώντας, ωστόσο, τα δικαιώματα που προβλέπονται στο άρθρο υπ’ αριθμ. 102 του συντάγματος: «Η διοίκηση των τοπικών υποθέσεων ανήκει στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτου και δεύτερου βαθμού».
Καταλήγοντας, θεωρώ πως βασικό θέμα στην επερχόμενη προεκλογική ατζέντα χρειάζεται να αποτελέσει ο τρόπος άσκησης της τοπικής αυτοδιοίκησης. Θα ενδυναμωθεί θεσμικά, ώστε να λειτουργεί υπό ουσιαστική αυτονομία ή θα παραδοθεί, γι’ άλλη μια φορά, στη διάθεση υπουργείων, ελεγκτικών συμβουλίων, ΣτΕ., αποκεντρωμένων περιφερειών και απρόσωπων οργάνων; Διότι, εάν επικρατήσει το δεύτερο σενάριο, οι δήμοι θα απολέσουν και το τελευταίο βήμα προς τους πολίτες τους.
http://www.protagon.gr