Γιατί να πληρώνουμε φόρους;

Οι πολιτικοί αναλυτές και οι απλοί άνθρωποι θα συνεχίσουν να διαφωνούν για τον ρόλο που θα πρέπει να παίζει το κράτος στην οικονομία και εν γένει στην κοινωνική ζωή. Για άλλους το εύρος των δραστηριοτήτων του κράτους θα πρέπει να μειωθεί σημαντικά και να μην υπερβαίνει το 18% του ΑΕΠ στις δημόσιες δαπάνες, ενώ άλλοι υποστηρίζουν δαπάνες ύψους 40% και 50%. Όμως οι περισσότεροι συμφωνούν ότι υπάρχει ένα πυρήνας λειτουργιών τον οποίο πρέπει να επιτελεί το κράτος και χωρίς τον οποίο είναι αδύνατη η ύπαρξη μιας συντεταγμένης κοινωνίας. Πρόκειται για τον εποπτικό ρόλο του κράτους. Ο ορος αυτός αφορά στην διαμόρφωση και εφαρμογή ενός πλαισίου κανόνων εντός του οποίου υλοποιείται η κοινωνική ζωή. Χωρίς αυτός το κανονιστικό πλαίσιο επιστρέφουμε στην περίφημη «φυσική κατάσταση» των φιλοσόφων του κοινωνικού συμβολαίου, την κατάσταση της γενικευμένης αναρχίας (ή συμμοριοκρατίας), τότε που, σύμφωνα με το περίφημο ρητό του Χομπς, ο βιος ήταν «βρομερός, κτηνώδης και βραχύς».

Προκειμένου να μπορεί το κράτος να εκπληρώνει τις βασικές εποπτικές του λειτουργίες χρειάζεται πόρους. Εξ ου και η ανάγκη της φορολογίας. Οι φόροι έχουν μια και μοναδική ηθική θεμελίωση: την αρχή της ανταποδοτικότητας. Το κράτος μας εγγυάται ορισμένες υπηρεσίες –εκ των οποίων η κυριότερη είναι η εγγύηση της λειτουργίας ενός κανονιστικού πλαισίου- και σε αντάλλαγμα πληρώνουμε φόρους. Θα πρέπει να τονισθεί εδώ ότι στην Ελλάδα η αριστερά έχει καταφέρει να συσκοτίσει τελείως το θέμα της ηθικής βάσης της φορολογίας αποσιωπώντας την ανταποδοτική της βάση. Για την βουλγκατα της αριστεράς οι φόροι είναι μια «τιμωρία» την οποία η κοινωνία επιβάλλει στους πλούσιους, μια έκφραση «κοινωνικής αλληλεγγύης» -οτιδήποτε πλην «ανταποδοτικότητας».

Αν λοιπόν δεχθούμε ότι η ανταποδοτικότητα είναι η βάση της φορολογίας και ότι ο θεμελιώδης ρόλος του κράτους είναι ο εποπτικός, τότε είναι προφανές ότι το ελληνικό κράτος δεν έχει απολύτως κανένα δικαίωμα να απαιτεί έστω και μισό ευρώ από κάθε πολίτη. Διότι απλούστατα το κράτος τα τελευταία έτη έχει κυριολεκτικά εγκαταλείψει τον εποπτικό ρόλο ο οποίος έχει περάσει στα χέρια διαφόρων ομάδων που διαμορφώνουν μια καθημερινότητα ανάλογα με τις προθέσεις τους και χωρίς καμιά αναφορά στην ύπαρξη ενός γενικότερου πλαισίου κανόνων. Όταν την περασμένη Κυριακή το
απόγευμα μια ομάδα ταξιτζήδων στον Πειραιά στην έξοδο E9 σακάτευε με μπουνιές και γροθιές ένα «πειρατή» μπροστά στα μάτια των αξιωματικών του Λιμενικού που όταν δεν κρυφογελούσαν έκαναν ότι δεν έβλεπαν -εκεί η συνενοχή των αρχών στην διάρρηξη του κοινωνικού συμβολαίου με τους πολίτες ήταν πια πασιφανής. Κερατέα, Μαρφίν, «άσυλο», καταστροφή εμπορικού κέντρου της Αθήνας, «κουκουλοφόροι», ταξιτζήδες, «Δεν πληρώνω» -η λίστα είναι ατέλειωτη. Το μόνο κοινό σημείο που έχουν όλες αυτές οι αναφορές είναι ότι πιστοποιούν την ταχύτατη επιστροφή της χώρας στην κατάσταση πολέμου «όλων εναντίον όλων» του Χομπς με την πλήρη ανοχή -αν όχι ενθάρρυνση- του κράτους.

Στη βάση λοιπόν ποίας ακριβώς λογικής ζητεί το κράτος από τους πολίτες να πληρώσουν φόρους;

Θα πρέπει να σημειωθεί εδώ ότι οι ενστάσεις μου εναντίον της φορολογίας δεν έχουν τίποτα το κοινό με τις ασπόνδυλες ενστάσεις κομμάτων όπως η ΝΔ ή η Δημοκρατική Συμμαχία ή οργανώσεων όπως ο ΣΕΒ. Το ερώτημα σήμερα δεν είναι αν θα πρέπει να μειωθούν οι φορολογικοί συντελεστές στις επιχειρήσεις προκειμένου να υπάρξει οικονομική ανάπτυξη όπως υποστηρίζουν οι προαναφερθέντες φορείς. Το ερώτημα είναι αν το κράτος έχει το δικαίωμα να απαιτεί οποιοδήποτε φόρο από τον πολίτη την στιγμή που δεν τηρεί τους όρους του συμβολαίου που έχει συνάψει μαζί του. Το θέμα της φορολογίας στην Ελλάδα με άλλα λόγια θα πρέπει να τεθεί στο ηθικό επίπεδο της ανταποδοτικότητας και όχι στο επίπεδο της αποτελεσματικότητας όπως επιμένουν να κάνουν τα αστικά κόμματα.

protagon .gr