Προς Γερμανούς

Δεν είναι καιρός να κολακεύουμε τους Γερμανούς ούτε να τους κατηγορούμε για παρελθόντα κακά και σημερινές εμμονές ούτε να τους ικετεύουμε. Δεν είμαστε φίλοι ούτε εχθροί – είμαστε εταίροι. Και ενώ βρισκόμαστστην ίδια βάρκα, ακούμε όλο και συχνότερα δηλώσεις Γερμανών –οικονομολόγων, ηθικολόγων των μίντια και δημοσκοπήσεων– που δείχνουν ότι θα τους άρεσε να έβλεπαν την Ελλάδα να βουλιάζει μόνη της. Η Ευρωπαϊκή Ενωση, το μεγαλύτερο επίτευγμα του συλλογικού ανθρώπου, κινδυνεύει από την έλλειψη πίστης αρκετών πολιτικών και πολιτών στη Γερμανία, στην Ελλάδα και σε όλη την ταλαιπωρημένη ήπειρο. Και αυτό ενώ βρισκόμαστε σε ένα στάδιο όπου αν κρατήσουμε την πορεία που χαράξαμε εδώ και χρόνια, με τις αναγκαίες προσαρμογές, ίσως πετύχουμε ακόμη μεγαλύτερη ευημερία.
Βεβαίως, οι Ελληνες έχουν κάνει ό,τι μπορούν για να αποξενώσουν τους εταίρους τους: έχασαν τον προσανατολισμό τους μέσα στην πρωτοφανή σταθερότητα και ευημερία που εξασφάλισε η συμμετοχή στη Ε.Ε.· οι άοκνες προσπάθειες Ελλήνων ζηλωτών, οι οποίοι δεν είναι λίγοι, δημιουργούν την εικόνα μιας χώρας που φαίνεται μόνο να παίρνει και δεν δείχνει ούτε ευγνωμοσύνη ούτε υπευθυνότητα. Αυτό που συντελείται στην Ελλάδα, όμως, είναι το πολύ δύσκολο έργο να χτίσουμε νέες κοινωνικές βάσεις, όταν για γενιές μάς καθοδηγούσε το δόγμα «η δική μου πλευρά έχει δίκιο πάντα». Οι διαχωριστικές γραμμές σήμερα βρίσκονται μέσα σε πολιτικά κόμματα και όχι τόσο ανάμεσά τους, σε οικογένειες, μέσα στους ίδιους τους εαυτούς μας: από τη μια θέλουμε να κρατήσουμε ό,τι μπορούμε από το παρελθόν, από την άλλη, γνωρίζουμε ότι χρειάζονται δυναμικές κινήσεις για να κάνουμε την Ελλάδα καλύτερη και να βοηθήσουμε προς την ευρωπαϊκή ενοποίηση. Το διακύβευμα είναι να μη χαθεί ό,τι δημιουργήθηκε, να μη χαθούν οι αποταμιεύσεις αυτών που μοχθούσαν όταν άλλοι (και η χώρα τους) δανείζονταν, να εξασφαλιστεί ένα μέλλον για τα παιδιά μας στην πατρίδα τους. Αυτό δεν απασχολεί και τους Γερμανούς; Γι’ αυτό χρειαζόμαστε αλληλεγγύη – η μάχη που διεξάγεται στην Ελλάδα βρίσκεται στην καρδιά της συζήτησης σε πολλές χώρες. Ο μεγάλος διαχωρισμός της εποχής μας δεν είναι ανάμεσα σε έθνη ούτε σε ιδεολογίες, αλλά ανάμεσα σε νοοτροπίες.

Ο δρόμος μπροστά είναι δύσκολος, απαιτεί θυσίες και συμβιβασμούς απ’ όλους. Αλλά πόσοι σοβαροί άνθρωποι πιστεύουν ότι η χώρα τους θα πετύχαινε περισσότερα εκτός Ε.Ε.; Προφανώς, περισσότερα ενώνουν τους σοβαρούς ανθρώπους στη Γερμανία, την Ελλάδα και στις άλλες χώρες απ’ όσα χωρίζουν τους πιο επιπόλαιους συμπατριώτες τους.


Οι αγώνες για ένωση, όπως και για την ανεξαρτησία, πάντα απαιτούσαν αίμα και χρήμα. Στη σημερινή Ευρώπη, όμως, μπορούμε να πετύχουμε μέσω διαπραγματεύσεων, χωρίς ουσιαστικές διαφορές ή έχθρες. Συμφωνούμε όλοι στην πρωταρχική σημασία των δημοκρατικών αρχών μας και στα οφέλη της συμβιωτικής –και ωσμωτικής– σχέσης των χωρών μας. Φυσικό είναι να μη βρίσκονται όλες οι χώρες στο ίδιο επίπεδο σχετικά με τον πλούτο, τη δημοκρατική ωριμότητα και την παραγωγικότητα τους; Πιστεύαμε ότι πάνω από 500 εκατομμύρια άνθρωποι δεκάδων λαών θα μπορούσαν να ενωθούν χωρίς κάποιες τριβές, χωρίς διαμαρτυρίες, χωρίς θυμό και ανατροπές; Αυτά που πετύχαμε είναι περισσότερα απ’ όσα μπορούσαμε να ονειρευτούμε, και η τελική επιτυχία είναι ορατή. Πώς μπορούμε να τα διακινδυνεύσουμε αυτά; Πώς μπορούν κάποιοι στην Ελλάδα –με την ανεργία να αγγίζει το 17%– να βάζουν το δικό τους συμφέρον πάνω από το εθνικό; Πώς μπορούν, λαμπροί Γερμανοί οικονομολόγοι να κάνουν δηλώσεις που επιτρέπουν στις αγορές να δοκιμάζουν την αποφασιστικότητα των Γερμανών να στηρίξουν το ευρώ, και μέσα από αυτό την Ενωση;

Σήμερα, όλες οι χώρες είναι πιο ευάλωτες από ποτέ σε δυνάμεις που δεν μπορούν να ελέγξουν και ο κόσμος χρειάζεται πόλους σταθερότητας. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, η οικονομική και στρατιωτική υπερδύναμη, αντιμετωπίζουν προβλήματα που καθρεφτίζουν την ευρωπαϊκή ανισότητα ανάμεσα σε «πλούσιους» και «φτωχούς», «παραγωγικούς» και «τεμπέληδες». Οι ανερχόμενες δυνάμεις –κυρίως η Κίνα και η Ινδία– αντιμετωπίζουν τις δικές τους προκλήσεις και κοινωνικές ανισότητες. Η Ευρώπη έχει λιγότερα ουσιαστικά προβλήματα, αλλά επιδεικνύει μια τρομακτική έλλειψη εμπιστοσύνης στον εαυτό της ως υπερδύναμη την ώρα που αντιμετωπίζει αναμενόμενες προκλήσεις.

Αυτά είναι θέματα που δεν πρέπει να καθοριστούν ούτε να καθοδηγηθούν από δημοσκοπήσεις και λαϊκισμούς. Δεν έχουν το ίδιο βάρος με πρόσκαιρες πολιτικές αγωνίες. Οι καιροί απαιτούν συλλογική προσπάθεια και προσωπική ευθύνη, απ’ όλους τους Ευρωπαίους. Αυτοί που είναι σε θέση να οδηγήσουν ας δείξουν αποφασιστικότητα, και οι άλλοι να κάνουν ό,τι μπορούν για να βοηθήσουν. Ας τραβήξουμε κουπί. Μαζί.
politismos politis