Στις μέρες μας γίνεται πολύς λόγος για την «παγκοσμιοποίηση», αλλά στον όρο αυτό αποδίδονται τα πιο διαφορετικά ή και αντιφατικά νοήματα. Ενας Ιταλός δημοσιογράφος, ο Τζουλιάνο Μπατιστόν, συνεργάτης της εφημερίδας Il Manifesto, συνομίλησε με μερικούς από τους πιο έγκυρους μελετητές των πολλαπλών μετασχηματισμών που προκαλούν οι διαδικασίες της παγκοσμιοποίησης, μεταξύ των οποίων οι Αλέν Τουρέν, Ούλριχ Μπεκ, Ντέιβιντ Χελντ, Σάσκια Σάσεν, Ρίτσαρντ Σένετ, Σαμίρ Αμίν κ.ά. Και συγκέντρωσε όλες αυτές τις συνεντεύξεις σε ένα βιβλίο με τίτλο «Per un' altra globalizzazione» (Edizioni dell' asino, 2010). Από το βιβλίο αυτό παρουσιάζουμε στη συνέχεια ένα απόσπασμα της συνέντευξης που έδωσε ο Γάλλος κοινωνιολόγος Αλέν Τουρέν.
Νεοφιλελευθερισμός και «φούσκες»
Ας ξεκινήσουμε από την επικαιρότητα: πολλοί σχολιαστές επισημαίνουν ότι η οικονομική κρίση καταδεικνύει τη χρεοκοπία του νεοφιλελεύθερου μοντέλου. Πριν από μερικά χρόνια, σε ένα βιβλίο σας με τίτλο «Πώς να ξεφύγουμε από το φιλελευθερισμό;» [εκδ. Πόλις, 1999], γράφατε: «Ο θρίαμβος του καπιταλισμού είναι τόσο επαχθής και αβάσταχτος ώστε παντού προσπαθούν να βγουν από τη νεοφιλελεύθερη μετάβαση». Και υπογραμμίζατε την ανάγκη να αναζητηθεί «η ορθή διέξοδος». Θεωρείτε ότι η κρίση είναι μια ορθή διέξοδος;«Ηδη όταν δημοσίευσα αυτό το βιβλίο, ήταν προφανές ότι ήταν αναγκαίο να βγούμε από το νεοφιλελευθερισμό. Πρόκειται πράγματι για ένα μοντέλο το οποίο οδήγησε βαθμιαία στην καταστροφή της δημοκρατικής κοινωνικής οργάνωσης και το οποίο έκοψε το δεσμό που ένωνε την οικονομία με το κράτος, καταργώντας τη δυνατότητα παρέμβασης με αποτελεσματικές πολιτικές αποφάσεις, προκειμένου να εξασφαλιστούν ευνοϊκές για τους πολίτες οικονομικές συνθήκες. Εξάλλου, η τωρινή οικονομική κρίση δεν είναι βέβαια κεραυνός εν αιθρία, αλλά είναι η γενική και οριστική πτώση ενός συστήματος που παρήγε πάντοτε κερδοσκοπικές "φούσκες" και συνεχείς