Μετά την καταστροφή, τι;

Του Τάσου Τσακίρογλου

Η ιστορία μας διδάσκει ότι η πρόοδος μπορεί να επιτευχθεί πολύ πιο γρήγορα σε στιγμές κρίσης, όταν οι άνθρωποι είναι ανοιχτοί σε ριζοσπαστικές ιδέες, γι’ αυτό οι όποιες αποφάσεις σε σχέση με την καταστροφή στο Μάτι πρέπει να ληφθούν εν θερμώ: τις επόμενες μέρες.

Τώρα που η κοινή γνώμη είναι δεκτική στη λήψη μέτρων και μάλιστα τα απαιτεί. Και φυσικά είναι δεδομένο ότι αυτές οι αποφάσεις θα πρέπει «να σπάσουν αβγά», θα πρέπει να έχουν ριζικό χαρακτήρα σύγκρουσης με μεγάλα και μικρά συμφέροντα, που καταχρώνται τον δημόσιο χώρο. Παράλληλα, πρέπει να αξιοποιηθεί μια κοινωνική τάση,

που παρατηρείται πολύ συχνά τα τελευταία χρόνια διεθνώς: οι άνθρωποι αποδεικνύουν την αλληλεγγύη τους και τη διάθεση για προσφορά που στη σημερινή ανταγωνιστική κοινωνία παραμένει αναξιοποίητη.

Η Αμερικανίδα ακτιβίστρια και συγγραφέας Ρεμπέκα Σόλνιτ, στο βιβλίο της «A Paradise built in Hell» («Ενας παράδεισος χτισμένος στην κόλαση»), εκδόσεις Penguin, αναλύοντας το τοπίο μετά τις φυσικές καταστροφές (τυφώνες, πλημμύρες, φωτιές, σεισμοί κ.λπ.), μιλά για τις «εξαιρετικές κοινότητες» που αναδύονται, καθώς, όπως λέει, οι ξαφνικές και μεγάλες συμφορές δείχνουν πως οι περισσότεροι άνθρωποι αποδεικνύονται δημιουργικοί, πολυμήχανοι, γενναιόδωροι και με έντονη αίσθηση του συμμετέχειν.

Και αυτό, παρά τις συχνές προσπάθειες των ΜΜΕ να μας παρουσιάσουν ως τρομοκρατημένους, εγωιστές, μοχθηρούς, πανικόβλητους και με τάση προς το χάος. «Οταν όμως εμβάθυνα, ανακάλυψα ότι οι περισσότεροι απ’ εμάς έχουμε μια μεγάλη λαχτάρα να συμμετέχουμε σε μια κοινότητα, σε μια δουλειά που να έχει νόημα και αμεσότητα» μου έλεγε στη συνέντευξη που μου παραχώρησε το 2013, εκφράζοντας παράλληλα την πεποίθησή της ότι «μπαίνουμε σε μια εποχή μεγαλύτερων και συχνότερων καταστροφών, τόσο οικολογικών όσο και οικονομικών».

Αυτό που περιγράφει δεν είναι σκέψεις, αλλά ένα συναίσθημα που είναι το ίδιο σημαντικό με την ευτυχία και ταυτόχρονα με βαθύτατα θετικό περιεχόμενο, καθώς ανοίγει ένα ασυνήθιστο παράθυρο προς την κοινωνική επιθυμία και τη δυνατότητα μιας άλλου είδους κοινωνικής (συν)ύπαρξης. Μια μεγάλη οικολογική ή κοινωνική καταστροφή, μας λέει, μπορεί να μας επιτρέψει να ρίξουμε μια ματιά στο ποιοι μπορούμε να γίνουμε, αλλά και στο πώς θα μπορούσε να είναι διαφορετικά η κοινωνία μας.

Η άμεση ανταπόκριση χιλιάδων ανθρώπων στην ανάγκη για προσφορά σε υλικά αντικείμενα και βοήθεια με φυσική παρουσία δίνει μια εικόνα των δυνατοτήτων συνεργατισμού και αλληλεγγύης μέσα στον καπιταλισμό, δυνατότητες που το σύστημα ευνουχίζει και αφήνει να μαραθούν. Ο μόνος λόγος που η κοινωνία συνεχίζει και λειτουργεί είναι το ότι συγκρατείται από ένα πυκνό (αντικαπιταλιστικό) δίκτυο μοιράσματος, αλληλοβοήθειας και συνεργασίας, δηλαδή το να προσφέρουμε σ’ αυτούς που έχουν ανάγκη, όχι εν είδει φιλανθρωπίας, αλλά ενσυναίσθησης και συνείδησης ότι αύριο μπορεί να είμαστε εμείς στη θέση τους.

Η Σόλνιτ υποστηρίζει πως είναι πολυτέλεια να καταρρέουμε στην απελπισία: «Το να λέμε ότι καθετί ανεξαιρέτως οδηγεί απευθείας στην κόλαση δεν συνιστά εναλλακτικό όραμα, αλλά μόνο μία αντεστραμμένη εκδοχή του κοινότοπου “όλα πάνε καλά”». Αρα χρειαζόμαστε αισιοδοξία και θετικότητα με προτάσεις, σκέψεις, ιδέες και λύσεις για τα κοινωνικά προβλήματα, αρετές που θα έπρεπε να έχει η όποια Αριστερά, σ’ αντίθεση με τη Δεξιά, που καθορίζεται από την ιεραρχία, τη συσσώρευση του κεφαλαίου, το κέρδος πάνω από τους ανθρώπους, την εξατομίκευση, την οικολογική καταστροφή, τον εθνικισμό και το μίσος για τον Αλλον.

https://eleutheriellada.wordpress.com/2018/08/05/%CE%BC%CE%B5%CF%84%CE%AC-%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B1%CF%83%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%86%CE%AE-%CF%84%CE%B9/#more-98019