Η πολιτικοποίηση της ενέργειας

Είναι γνωστό ότι έπειτα από κάθε κρίση επέρχονται σημαντικές αλλαγές. Η «ευρωκρίση» προκάλεσε την «τραπεζική ένωση» και έδωσε μεγάλη ώθηση στη διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Η ουκρανική κρίση θα προκαλέσει άραγε την «ενεργειακή ένωση»;

Ένα τόσο σημαντικό πρόβλημα όπως αυτό της διαχείρισης των ενεργειακών δρόμων έχει καταστεί εργαλείο άσκησης εξωτερικής πολιτικής και άσκησης γεωστρατηγικής πίεσης. Πρόσφατο παράδειγμα, η απόφαση της ΕΕ να μποϊκοτάρει τον αγωγό «South Stream», με αμερικανική υπόδειξη, φυσικά, για να ασκηθεί πίεση στη Ρωσία.

Μετά την πολιτική ένωση, στην ΕΕ προέκυψε και ο όρος «ενεργειακή ένωση», ύστερα από την πρόταση του Πολωνού πρωθυπουργού Ντόλαντ Τουσκ οι 28 να αγοράζουν από κοινού πετρέλαιο και κυρίως το φυσικό αέριο, το οποίο και θα διανέμεται στα κράτη μέλη. Ήταν μια πρόταση που εξετάστηκε στην ατζέντα για τη μελλοντική στρατηγική της ΕΕ στο συμβούλιο κορυφής των Βρυξελλών.

Ωστόσο υπάρχουν και οι αντίθετες απόψεις: Αρνητικά αντιμετωπίζεται από εμπειρογνώμονες σε θέματα ενέργειας, όπως τον Γκέοργκ Έρντεμαν, επικεφαλής του Ινστιτούτου Ενεργειακής Τεχνολογίας στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο του Βερολίνου. «Δεν νομίζω ότι οι κυβερνήσεις, τα κράτη, η ΕΕ μπορούν να αγοράσουν καλύτερα φυσικό αέριο και πετρέλαιο από ό,τι ιδιωτικές εταιρείες» λέει. «Οι ιδιωτικές εταιρείες είναι διεθνείς εν μέρει, που σημαίνει ότι έχουν από καιρό ξεπεράσει τα όρια των εθνικών χωρών στην αγορά και στη διάθεση ενέργειας, χωρίς να χρειαζόμαστε επιπλέον ευρωπαϊκή δράση σε αυτό το πεδίο».

Ο Γερμανός ειδικός χαρακτηρίζει ανεδαφικό τον φόβο που εκφράζεται και στη Γερμανία για διακοπή της ροής φυσικού αερίου από τη Ρωσία στο πλαίσιο της ουκρανικής κρίσης. «Εγώ, προσωπικά, δεν έχω κανένα φόβο. Θα ήταν η μεγαλύτερη ανοησία που θα μπορούσε να κάνει η Ρωσία, διότι κάθε επιχειρηματίας χαίρεται να έχει πελάτες σε μια οικονομία της ελεύθερης αγοράς. Και εάν έκλεινε τις στρόφιγγες, θα δυσαρεστούσε τους πελάτες της. Όλο αυτό το θέατρο απειλών για διακοπή της τροφοδοσίας από τη Ρωσία το θεωρώ υπερβολικό».

Η ιδέα περί ενεργειακής ένωσης προέρχεται από την Πολωνία, η οποία εξαρτάται περισσότερο από το ρωσικό φυσικό αέριο από ό,τι η Γερμανία. Οι τρεις βαλτικές χώρες εξαρτώνται αποκλειστικά από το ρωσικό αέριο και από αγωγούς που περνούν μέσω Ουκρανίας. Δεν θα έπρεπε η ΕΕ να επιδείξει αλληλεγγύη έναντι των εταίρων της υπό τη μορφή αγοράς ενέργειας ως ΕΕ; «Μα, εδώ δεν πρόκειται για αγορά, αλλά για διανομή του φυσικού αερίου εντός ΕΕ, και πράγματι υπάρχουν ανωμαλίες» παραδέχεται ο Γκέοργκ Έρντεμαν.

Ο αγωγός South Stream

Σε ό,τι αφορά την τροφοδοσία χωρών του ευρωπαϊκού νότου, υπήρχε το σχέδιο για την ολοκλήρωση του South Stream. Πρόκειται για αγωγό που ξεκινά από τη Ρωσία και μέσω Μαύρης Θάλασσας πηγαίνει στη Βουλγαρία και στη συνέχεια στην Αυστρία. Ένα παρακλάδι του θα έφθανε στην Ελλάδα.

«Είναι περίεργο που αυτός ο αγωγός μποϊκοτάρεται από την ΕΕ, αντί να της προκαλεί χαρά που χτίζεται μια τέτοια υποδομή με χρήματα άλλων» υποστηρίζουν επιστημονικοί αναλυτές. Η πρόσφατη απόφαση της Βουλγαρίας να παγώσει τα έργα για την κατασκευή του αγωγού South Stream είχε ως αποτέλεσμα να ξεσπάσει στη Σόφια σοβαρή κυβερνητική κρίση.

Η βουλγαρική κυβέρνηση πήρε την απόφαση ύστερα από τη νομική διαδικασία που κίνησε η Κομισιόν σε βάρος της Βουλγαρίας, καθώς στις Βρυξέλλες διατυπώνονται σοβαρές επιφυλάξεις σχετικά με το εάν οι αναθέσεις έργων συνάδουν με το ευρωπαϊκό δίκαιο. Η ρωσική Gazprom ελέγχει το 50% του σχεδιαζόμενου δικτύου του South Stream και το 100% του δικτύου αγωγών στη Βουλγαρία. Αυτό παραβιάζει το λεγόμενο «τρίτο ενεργειακό πακέτο» της ΕΕ, που προβλέπει την αποσύνδεση της παραγωγής αερίου από τη μία και της μεταφοράς και διανομής στους καταναλωτές από την άλλη πλευρά, προκειμένου να εξασφαλιστούν συνθήκες ανταγωνισμού.

Τα έργα κατασκευής του αγωγού είχαν ξεκινήσει στην Βουλγαρία τον Οκτώβριο του 2013. Σχεδιαζόταν να μεταφέρει 63 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ρωσικό φυσικό αέριο στη νότια Ευρώπη (με παρακλάδι στην Ελλάδα), παρακάμπτοντας τον αγωγό της Ουκρανίας.

Το δίκτυο ενεργειακών αγωγών στην Ευρώπη



Ως πρόφαση ελήφθη ότι το έργο στη Βουλγαρία ανατέθηκε σε κοινοπραξία υπό τη ρωσική Stroytransgas. Πρόκειται για μια πρώην θυγατρική της Gazprom, η οποία περιλαμβάνεται στη λίστα των επιχειρήσεων που πλήττονται από τις κυρώσεις που έχουν επιβάλει οι ΗΠΑ σε βάρος της Ρωσίας λόγω της ουκρανικής κρίσης.

Γεγονός είναι πως, αμέσως μετά τις συνομιλίες που είχε με τρεις Αμερικανούς γερουσιαστές, ο Βούλγαρος πρωθυπουργός ανακοίνωσε το πάγωμα των έργων ώσπου να διαλυθούν οι αμφιβολίες των Βρυξελλών.

Η συμμετοχή στον South Stream θα έδινε στη Βουλγαρία αφενός τη δυνατότητα να προμηθεύεται φθηνότερο ρωσικό φυσικό αέριο. Αφετέρου θα αυξανόταν η ενεργειακή της ασφάλεια, δεδομένου ότι ο αγωγός παρακάμπτει την Ουκρανία. Το 90% των αναγκών της Βουλγαρίας σε αέριο καλύπτεται σήμερα από τη Ρωσία. Η νέα διαμάχη ξυπνά στη Σόφια μνήμες του παρελθόντος, όταν η χώρα δυσκολευόταν να καλύψει τις ενεργειακές της ανάγκες.

Πέραν αυτών, ο South Stream επρόκειτο να φέρει επενδύσεις δισεκατομμυρίων στη χώρα και νέες θέσεις εργασίας. Γι' αυτό και οι περισσότεροι Βούλγαροι στηρίζουν το πρότζεκτ, εκφράζοντας την οργή τους για τη στάση των Βρυξελλών.

http://www.zougla.gr/