Κυβέρνηση - καμικάζι

 

Το πακέτο μέτρων του νέου Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου ανακοινώνεται οσονούπω, παρά τις επιμέρους ενστά­σεις. Υποτίθεται ότι έτσι η κυβέρνηση – και όχι η... χώρα – ανακτά τη χαμέ­νη υπόληψη και «αξιοπιστία» της ένα­ντι της ευρωζώνης, της Γερμανίας και των άλλων δανειστών.
Όμως τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Η αγριότητα αυτού του πακέ­του ξεπερνά κάθε ανάλογο προηγού­μενο και προϊδεάζει για κοινωνικό... μπουρλότο. Μπορεί η κυβερνητική «τριανδρία» να δηλώνει την πίστη της στον στόχο της «παραμονής στο ευρώ» και με αυτήν να επενδύει τη βαρ­βαρότητα, αλλά ξέρει ότι μεταβάλλε­ται σε καμικάζι που θα εκραγεί, συ­μπαρασύροντας την κοινωνική συνο­χή – και ανοχή.
Όση μετριοπάθεια κι αν θα ήθελαν να επιδείξουν, η Αριστερά και οι κοινω­νικοί φορείς θα αναγκαστούν να αντι­παρατεθούν τους επόμενους μήνες με τη μνημονιακή επιδρομή, ώστε να μην εκραγεί ανεξέλεγκτα η κοινωνία.
Κι αν για τον Αντώνη Σαμαρά η επι­λογή αυτή είναι... μονόδρομος και τον υποχρεώνει να ζωστεί τα εκρη­κτικά μέτρα, εντύπωση προκαλούν οι «καντρίλιες» των δύο εταίρων του στη συγκυβέρνηση, Ευάγγελου Βενι­ζέλου και Φώτη Κουβέλη, οι οποίοι, άγνωστο γιατί, πιστεύουν ότι μπο­ρούν να διασωθούν από το επερχό­μενο κοινωνικό, πολιτικό και – ίσως... – εθνικό ναυάγιο.
Όλο πάνω και πιο πάνω
Η εικόνα του πρωθυπουργού να επιστρέφει από τας Ευρώπας περί­που... θριαμβευτής, έχοντας αλλάξει τη διάθεση των εταίρων στην ευρωζώνη και των άλλων δανειστών υπέρ της Ελλάδας και της κυβέρνησης, είναι, δυστυχώς, μια επικοινωνιακή κατασκευή, χωρίς πολιτικό περιεχό­μενο.
Αυτό που στην πραγματικότητα συ­νέβη στην πρώτη του πρωθυπουργική περιοδεία στα κέντρα αποφάσεων – κυρίως στο Βερολίνο και πολύ λιγότε­ρο στο Παρίσι – και στις συναντήσεις του με Μέρκελ και Ολάντ είναι ότι ει­σέπραξε ελάχιστα. Αν κάποιος εξαι­ρέσει τη διπλωματική αβρότητα, στην πραγματικότητα δεν μένει τίποτε πολιτικά... «εμπορεύσιμο».
Οι δηλώσεις περί παραμονής της Ελλάδας στο ευρώ συνοδεύθηκαν αυστηρά με τον απαράβατο όρο της εκπλήρωσης όλων των ανειλημμένων μνημονιακών υποχρεώσεων. Στη δι­άρκεια όμως του
ταξιδιού, πριν αλλά και ύστερα απ’ αυτό, ο λογαριασμός των – συμφωνημένων από την προ­ηγούμενη συγκυβέρνηση – υποχρεώσεων, από τα 11,5 δισ. ευρώ του παλαιού Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου δημοσιονομικής προσαρμογής για τη διετία 2013-14,
◆ ανέβηκε αρχικά στα 13,5 δισ.,
◆ έφτασε ήδη τα 18 δισ.
◆ και είναι ορατή η προοπτική να ανέ­βει έως και τα 22,5 δισ., αν ληφθούν υπ’ όψιν όλες οι προβολές των δημο­σιονομικών αστοχιών και οι επιπλέον φορολογικές επιβαρύνσεις των νοι­κοκυριών.
Αν υπολογιστούν, μάλιστα, οι πο­λιτικές δυσκολίες που συνοδεύουν ακόμη και σήμερα το κλείσιμο των 11,5 δισ. ευρώ, είναι προφανές ότι η λήψη μέτρων αυτής της έκτασης θα κλυδωνίσει αγρίως την κοινωνική αντοχή και συνοχή, απειλώντας και την κυβέρνηση.
Η τρόικα εσωτερικού μέχρι σήμε­ρα δεν εμφανίζει προβλήματα στην κορυφή της («τριανδρία»), πλην άσφαιρων πυρών με στόχους την αποφυγή ευθυνών και τον προσπο­ρισμό των επικοινωνιακών ψίχου­λων σε περίπτωση επιμήκυνσης, αλλά ήδη φαίνεται ο πανικός της σε ό,τι αφορά τον έλεγχο των κοινο­βουλευτικών ομάδων της Ν.Δ., του ΠΑΣΟΚ και της ΔΗΜΑΡ, με τις πρώ­τες απειλές διαγραφών ήδη να διατυπώνονται.
Όλο πιο βαριά
Επιπλέον αυτών, όμως, η εκταμί­ευση της επόμενης δόσης του δα­νείου παραμένει άρρηκτα συνδεδε­μένη με την έκθεση της τρόικας, η οποία, όπως έχουμε κατ’ επανάληψη σημειώσει στο «Π» και στο pontiki. gr, ελλείψει αξιόπιστων εγγυήσεων πλήρους εφαρμογής των μέτρων, θα κληθεί να λάβει μια κατ’ ουσίαν πο­λιτική απόφαση για τη βιωσιμότητα του χρέους.
Είναι γνωστό στους εμπλεκόμενους ότι η τρόικα είναι πεπεισμένη για την αναποτελεσματικότητα ή τη μειωμέ­νη απόδοση αρκετών από τα μέτρα του Μεσοπρόθεσμου, την εξάντληση της φοροδοτικής ικανότητας των συ­νήθων «υποζυγίων» και την έλλειψη κρατικών δομών ικανών να φέρουν εις πέρας μια τόσο βαριά αποστολή - τόσο στη συλλογή εσόδων όσο και στην υλοποίηση των «μεταρρυθμίσε­ων».
Θεωρείται λοιπόν βέβαιο ότι κά­ποια από τα ήδη επώδυνα μέτρα θα αντικατασταθούν με πολύ χειρότε­ρα - μια εξέλιξη την οποία ήδη πα­ρακολουθούμε να διαγράφεται στην πορεία αναζήτησης των 11,5 δισ. ευρώ.
Όλο πιο πολλά
Τέλος, η τρόικα, που έρχεται τις επόμενες ημέρες στην Αθήνα, θα κάνει, σύμφωνα και με την Κομισιόν, αρκετές εβδομάδες να δώσει το «Οκέι» στα μέτρα και να συντάξει τη σχετική έκθεση. Προϋπόθεση για την έγκριση, μάλιστα, αναμένεται να είναι όχι μόνο η ψήφισή τους στη Βουλή, αλλά και η έναρξη της εκποί­ησης δημόσιας περιουσίας.
Αυτό το στοιχείο βάζει σε επιπλέ­ον μπελάδες την κυβέρνηση, η οποία βλέπει τα χρονικά περιθώρια για μια θετική - έστω και με αμιγώς πολιτικά κριτήρια - έκθεση της τρόικας, αξιο­ποιήσιμη στο Eurogroup ή στη Σύνο­δο Κορυφής του Οκτωβρίου, να στε­νεύουν δραματικά. Αυτό σημαίνει ότι και η προεκλογική «πίεση» του Ομπάμα προς τη Μέρκελ («κρατήστε την Ελλάδα στο ευρώ μέχρι τις εκλογές μου για να μην πάθω κανένα καζίκι», όπως περίπου έγραψε η βρετανική εφημερίδα «Independent») ίσως... παρακαμφθεί ευσχήμως.
Με λίγα λόγια, όσο ανεβαίνει ο λο­γαριασμός, όσο βαθαίνει η ύφεση, όσο προχωρεί η καταστροφή των πα­ραγωγικών υποδομών και της αγο­ράς, όσο γκρεμίζονται οι δομές του κράτους, τόσο θα εντείνεται η κοινω­νική οργή με την οποία ήδη βρίσκεται αντιμέτωπη η κυβέρνηση.
Δεδομένου ότι η επιμήκυνση της εφαρμογής του Μνημονίου, του Με­σοπρόθεσμου κ.λπ. - αν δοθεί εν τέλει το φθινόπωρο - θα σημαίνει απλώς την ομολογία αποτυχίας στους βασικούς μνημονιακούς στόχους, η παράταση αυτή δεν θα επιφέρει, όπως διατυμπανίζουν προπαγανδιστι­κά συγκυβέρνηση και ΜΜΕ, τον επι­μερισμό του βάρους των μέτρων, αλ­λά την έντασή τους και την αναζήτη­ση συμπληρωματικών.
Επιπλέον, κάτι ακόμη είναι ξεκά­θαρο - και η κυβέρνηση το έχει ήδη αποδεχθεί με την πρόσφατη διαρ­ροή του σχεδίου της στους «Financial Times» - σε ό,τι αφορά την επιμήκυν­ση: το κόστος που θα προκύψει από αυτήν, υπολογισμένο με πολύ μετριοπαθείς λογαριασμούς σε άλλα 18 δισ. ευρώ, πέραν των 20 και πλέον που αναφέραμε πριν, θα το πληρώσει η Ελλάδα - δηλαδή όλοι εμείς - ποικι­λοτρόπως. Είναι πολλά τα λεφτά...
Ας μην κοροϊδευόμαστε, λοιπόν. Αυτό που ο Γιούνκερ, η Μέρκελ και ο Ολάντ - παρά τη διαβάθμιση της δη­μόσιας αβρότητας - ανέθεσαν στη συγκυβέρνηση δεν είναι τίποτε πε­ρισσότερο από μια αποστολή πολι­τικής αυτοκτονίας. Τη στέλνουν, εν είδει καμικάζι, ζωσμένη με τα εκρη­κτικά αντικοινωνικά και διαλυτικά μέ­τρα, να... ανατιναχθεί προκειμένου να εξασφαλίσουν λίγο ακόμη χρόνο για την εξεύρεση νέου μοντέλου αντι­μετώπισης της κρίσης του ευρώ.
«Την κάνουν» με ελαφρά πηδηματάκια
Ένα από τα στοιχεία του εξαιρετικά κακόγου­στου σίριαλ που παρακολουθούμε αυτές τις ημέρες είναι ότι Βενιζέλος και Κουβέλης στη­ρίζουν... διαφωνώντας τον Σαμαρά. Από τη μια τον αφήνουν να πάρει πάνω του όλο το παιχνίδι, να ποζάρει αυτάρεσκα στους ευρωπαϊκούς φα­κούς και τις κάμερες και να εμφανίζεται κυρί­αρχος του παιχνιδιού.
Φαίνεται ότι οι δύο «μικρομεσαίοι» αρχηγοί έχουν πάρει πολύ σοβαρά την πρόσφατη ρή­ση του Κ. Καραμανλή ότι «η ελληνική κρίση θα καταπιεί δυο - τρεις πρωθυπουργούς ακόμη» κι έτσι ωθούν τον πρόεδρο της Ν.Δ. να εμφανίζε­ται ως ο «απόλυτος παίκτης», για να εισπράξει στο τέλος τον... «μουντζούρη». Άλλωστε κανείς τους δεν πιστεύει ότι το σχήμα αυτό μπορεί να βγάλει τετραετία και η τρικομματική κυβέρνη­ση να μακροημερεύσει.
Οι δυο τους μοιάζουν να «την κάνουν» με ελαφρά πηδηματάκια», αφήνοντας τον Σαμαρά να στήνει μονοκομματικό μηχανισμό σε όλο το κυβερνητικό πλέγμα, γεγονός... αδιανόητο για μια τρικομματική κυβέρνηση. Έτσι κι αλλιώς, παρεμβαίνουν μόνο σε πολιτικά πολύ κρίσιμα ζητήματα και η λογική που έχουν είναι ότι στη­ρίζουν την κυβέρνηση για εθνικούς και μόνο λόγους, χωρίς να «νέμονται» την εξουσία.
Στο πίσω μέρος του μυαλού τους έχουν και την πολιτική διάσωσή τους στο ναυάγιο που έρ­χεται, προβάλλοντας το επιχείρημα ότι «εμείς τον στηρίξαμε όσο μπορούσαμε, αλλά αυτός τα έκανε μαντάρα». Το θέμα αυτό δεν αφορά μόνο τα μέτρα των πολλών δισ. και τις υποτιθέ­μενες «κόκκινες γραμμές» που θέτουν κυρίως στις οριζόντιες περικοπές, αλλά όλο το κυβερ­νητικό πεδίο δράσης, όπου αργά και σταθερά ανασυστήνεται το κράτος της Δεξιάς χωρίς να ανοίξει ρουθούνι.
Η τακτική αυτή φαίνεται να αναστατώνει πλή­ρως το εσωκομματικό πεδίο στο ΠΑΣΟΚ, όπου πολλοί εξακολουθούν να μην αντιλαμβάνονται την αλλοπρόσαλλη τακτική Βενιζέλου και πιέ­ζουν σε διαφορετικές κατευθύνσεις, είτε της ολόπλευρης στήριξης είτε της καταψήφισης των μέτρων και της εγκατάλειψης του κυβερνη­τικού σκάφους.
Υπαρξιακά είναι τα ζητήματα που τίθενται και στην Κ.Ο. της ΔΗΜ.ΑΡ., όπου κάποιοι βουλευ­τές δεν μπορούν ούτε καν να πιστέψουν ότι θα ψηφίσουν τέτοια μέτρα στο όνομα της διάσω­σης της χώρας. Ο Φώτης Κουβέλης επιμένει ότι για το κόμμα του «κόκκινη γραμμή» είναι η πα­ραμονή της χώρας στο ευρώ. Όμως και ο ίδιος δεν πρόκειται να εγκαταλείψει τη γραμμή της κριτικής και της εξ αποστάσεως στήριξης του Σαμαρά, φορτώνοντάς του την κατάλληλη στιγ­μή την ευθύνη των χειρισμών για τη διάσωση της χώρας.
Ο Βενιζέλος, από την πλευρά του, έχει «χα­λαρώσει» πλήρως τη διεκδίκηση της συγκρότη­σης εθνικής διαπραγματευτικής επιτροπής που θα συνομιλεί με τους διεθνείς δανειστές, δίνο­ντας στον Σαμαρά το «ελεύθερο» να πράξει κα­τά το δοκούν, διατηρώντας έτσι τη δυνατότητα να ασκεί κριτική για τις κινήσεις του.
Από την τελευταία ομιλία του στην Κοινοβου­λευτική Ομάδα είναι φανερό ότι ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ διολισθαίνει σε μια... συμπολιτευ-όμενη αντιπολίτευση, στάση για την οποία κα­τηγορούσε τη Ν.Δ. επί κυβερνήσεως Παπαδήμου.
Τώρα, ποιος πιστεύει ότι όλες αυτές οι καντρίλιες μπορούν να απαλλάξουν τους δύο συγκυβερνώντες αρχηγούς από το βάρος της ευθύνης για όσα θα συμβούν στο εξής είναι, πράγματι, άξιον απορίας...
to pontiki