Το ασφαλιστικό στο στόχαστρο της Επιτροπής Αλήθειας

του Λεωνίδα Βατικιώτη

Την πρώτη της δημόσια συνεδρίαση πραγματοποίησε η Επιτροπή Αλήθειας Δημοσίου Χρέους, μετά την μετατροπή της σε σωματείο, τον Μάρτιο του 2016. Η συνεδρίαση πραγματοποιήθηκε στα γραφεία του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, με την παρουσία δεκάδων πολιτών. Ειδικά την πρώτη μέρα, το Σάββατο 5 Νοεμβρίου, η συνεδρίαση ξεκίνησε με τη συμμετοχή περισσότερων από 250 ενδιαφερομένων. Στο επίκεντρο των συζητήσεων βρέθηκαν δύο θέματα: το ασφαλιστικό και οι τράπεζες. Οι προκαταρκτικές εισηγήσεις που παρουσιάστηκαν από μέλη της Επιτροπής επιδίωξαν να δείξουν τον καταστρεπτικό ρόλο που διαδραμάτισε η υπαγωγή της Ελλάδας στο καθεστώς της χρεοκρατίας και των

μνημονίων στα συνταξιοδοτικά δικαιώματα των κατοίκων της χώρας και στη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού τομέα.

Το βασικό μέλημα της Επιτροπής ήταν να ανασκευάσει το ευρέως διαδεδομένο επιχείρημα ότι οι συνταξιούχοι στην Ελλάδα παίρνουν υψηλές συντάξεις, επειδή το ελληνικό κράτος πρόνοιας είναι υπερβολικά γενναιόδωρο κι αυτή είναι η αιτία του δημοσιονομικού εκτροχιασμού, σύμφωνα με αυτή την ερμηνεία. Η σημασία της απάντησης σε τούτο το επιχείρημα ξεπερνάει τις θεωρητικές αναζητήσεις, καθώς στην «αλήθεια» αυτής ακριβώς της αιτιακής σχέσης εδράζονται και οι θεραπείες – σοκ που προκρίνονται απ’ όλες ανεξαιρέτως τις κυβερνήσεις την τελευταία 6ετία: μείωση των συντάξεων και των κοινωνικών παροχών ώστε να δημιουργηθούν τα απαραίτητα πλεονάσματα που θα επιτρέψουν την επαναφορά στη δημοσιονομική σταθερότητα. Το πόσο λάθος, πέρα από κοινωνικά άδικη και οδυνηρή, είναι αυτή η συνταγή αποδεικνύεται όχι μόνο από την αύξηση του δημόσιου χρέους παρά τις αλλεπάλληλες μειώσεις συντάξεων, αλλά και από τα σαθρά θεμέλια του επιχειρήματος περί «γενναιόδωρου ελληνικού κοινωνικού κράτους».

Ανύπαρκτη κοινωνική πολιτική

Όπως παραστατικά φαίνεται και στο διάγραμμα που παραθέτουμε, οι συντάξεις ως ποσοστό του ΑΕΠ το 2009 παρότι συγκαταλέγονταν στις υψηλότερες, συγκρινόμενες με άλλες ανεπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες, σε μεγάλο βαθμό κάλυπταν το κενό που από τότε δημιουργούσαν οι ελλειμματικές κοινωνικές δαπάνες. Είναι εντυπωσιακό πόσο χαμηλές, σε σχέση πάντα με άλλες χώρες,  ήταν οι λοιπές κοινωνικές δαπάνες στην Ελλάδα, όπου συμπεριλαμβάνονται τα επιδόματα ανεργίας, στέγασης, σε ΑΜΕΑ κ.α. Στην Ελλάδα ήταν μόνο 4,3% του ΑΕΠ, όταν στη Γερμανία ήταν 7,9% του ΑΕΠ κι η μέση τιμή στις χώρες του ΟΟΣΑ ήταν 7,3% του ΑΕΠ. Μια γεύση για τις απαράδεκτες χαμηλές κοινωνικές δαπάνες στην Ελλάδα δίνει ο αριθμός όσων λαμβάνουν επίδομα ανεργίας, καθώς μόνο 105.000 άνεργοι σε ένα σύνολο 1,35 εκ. το 2015 επιδοτούνταν.  Λαβαίνοντας υπ’ όψη όλα τα παραπάνω, ως αποτέλεσμα, το άθροισμά των κοινωνικών δαπανών (συντάξεις, υγείας και λοιπές) στην Ελλάδα κυμαινόταν στα μέσα ευρωπαϊκά επίπεδα, 24,4% του ΑΕΠ. Το ίδιο έτος οι κοινωνικές δαπάνες στη Γαλλία υπερέβαιναν το 30% και σε Δανία, Σουηδία, Βέλγιο και Φινλανδία έτειναν στο 30%. Τη δική του σημασία δε έχει πως οι 3 από τις 4 αυτές χώρες ούτε κατά διάνοια δεν αντιμετώπισαν δημοσιονομική κρίση.

Δημόσιες δαπάνες για κοινωνική πρόνοια (ως ποσοστό του ΑΕΠ, 2009)

Πηγή: Koutsogeorgopoulou, V, κ.α. (2014), “Fairly sharing the social impact of the crisis in Greece”, OECD Economic Department Working Papers, No. 1106.

Το επιχείρημα του «γενναιόδωρου ελληνικού κράτους πρόνοιας» το οποίο ασπάζονται όλες οι κυβερνήσεις που εφαρμόζουν μνημονιακές πολιτικές, ηχεί προκλητικά αν επίσης ρίξουμε μια ματιά στο ύψος των συντάξεων. Με βάση στοιχεία του αρμόδιου υπουργείου, το 45% των συνταξιούχων, δηλαδή σχεδόν ο 1 στους 2, παίρνει σύνταξη λιγότερα από 665 ευρώ, όπου βρίσκεται το όριο της φτώχειας. Επίσης, τα δύο τρίτα των συνταξιούχων, τον Μάιο του 2015, έπαιρναν σύνταξη μικρότερη των 1.000 ευρώ. Σήμερα, μετά και τις πρόσφατες περικοπές, εύκολα μπορούμε να φανταστούμε ότι θα είναι πολλοί περισσότεροι όσο λαβαίνουν σύνταξη κάτω των 1.000 ευρώ.

Σανίδα σωτηρίας οι συντάξεις

Παρόλα αυτά, κι εξ αιτίας της απότομης πτώσης μισθών και ημερομισθίων και της παράλληλης αύξησης της ανεργίας, οι συντάξεις αποτελούν σανίδα σωτηρίας για εκατοντάδες χιλιάδες νοικοκυριά. Ενδεικτικό είναι πρόσφατο εύρημα του Ινστιτούτου Μικρών Επιχειρήσεων της ΓΣΕΒΕΕ, βάσει του οποίου οι συντάξεις είναι η κύρια (κι όχι η μοναδική) πηγή εισοδήματος για τα μισά περίπου νοικοκυριά. Κι αυτή μάλιστα η αναλογία έχει αυξηθεί μεταξύ 2012 και 2015 όχι επειδή αυξήθηκαν οι συντάξεις (οι συντάξεις μειώθηκαν!) αλλά επειδή μειώθηκαν απότομα οι άλλες δύο πηγές εισοδήματος, από μισθούς κι επιχειρηματική δραστηριότητα. Μειώθηκαν μάλιστα με πολύ ταχύτερο μισθό απ’ ότι οι συντάξεις και γι’ αυτό το λόγο οι συντάξεις εμφανίζονται να αυξάνουν τη συμμετοχή τους! Εύκολα καταλαβαίνουμε επομένως ότι αν τυχόν και μειωθούν περαιτέρω οι συντάξεις οι δραματικές συνέπειες θα απλωθούν σε όλη την κοινωνία, βυθίζοντας στη φτώχεια όχι μόνο τα «τιμημένα γηρατειά» αλλά επίσης τα παιδιά τους και τα εγγόνια τους…

Στη συνεδρίαση της Επιτροπής, που διεξήχθη με τη συμμετοχή των μελών της από άλλες χώρες της Ευρώπης (Βέλγιο, Ισπανία, Γαλλία) και τη στήριξη που προσέφερε η ανεξάρτητη ευρωβουλευτής Σοφία Σακοράφα αφιερώθηκε χρόνος στη συζήτηση για την πορεία του δημόσιου χρέους. Κοινή συμφωνία ήταν πως η κρίση χρέους επιδεινώνεται. Το Μνημόνιο Τσίπρα, όπως ακριβώς είχε συμβεί και με τα δύο προγενέστερα Μνημόνια όξυνε τη δημοσιονομική κρίση. Είναι χαρακτηριστική η πρόβλεψη στο προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού πως το δημόσιο χρέος το 2017 θα φτάσει το 175% του ΑΕΠ. Να σημειωθεί πώς το 2012 ανερχόταν στο 160% του ΑΕΠ. Τον επόμενο μάλιστα χρόνο το χρέος θα αυξηθεί πολύ περισσότερο απ’ όσο προβλέπει η κυβέρνηση καθώς το ΑΕΠ είναι αδύνατο να αυξηθεί κατά 2,7% όπως ανέφερε το προσχέδιο που κατατέθηκε τον Οκτώβριο. Μελέτες ξένων τραπεζών, που δεν έχουν κανένα συμφέρον να εξωραΐζουν την κατάσταση, «προσγειώνουν» τις προβλέψεις σε επίπεδα πολύ κάτω του 1%! Οι προβλέψεις για μια σοβαρή ανάπτυξη αποδεικνύονται επίσης φρούδες υπό το βάρος των κακών μηνυμάτων που συνεχώς έρχονται για την ελληνική οικονομία. Όπως για παράδειγμα η πρόσφατη ανακοίνωση της Στατιστικής Υπηρεσίας ότι η συνολική αξία των ελληνικών εξαγωγών για το πρώτο 9μηνο του έτους (Ιανουάριος – Σεπτέμβριος) ανήλθε σε 18,6 δισ. ευρώ από 19,3 δισ. την αντίστοιχη περυσινή περίοδο. Σημειώθηκε μείωση δηλαδή σε ετήσια βάση κατά 3,7%.

Υπό αυτό το πρίσμα η συνέχιση εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους είναι καταστρεπτική για την κοινωνία. Το οδυνηρό αντίτιμο που πληρώνουν εργαζόμενοι, συνταξιούχοι και άνεργοι για την αποπληρωμή του χρέους αποτυπώνεται ανάγλυφα σε μία σύγκριση: Τα χρήματα που θα πληρώσει το ελληνικό δημόσιο το 2017 (5,5 δισ. ευρώ) για τόκους ξεπερνούν σημαντικά το ύψος των ληξιπρόθεσμων οφειλών του δημοσίου σε νοσοκομεία, δήμους και οργανισμούς κοινωνικής ασφάλισης, που αθροιστικά ανέρχονται σε 4,2 δισ. ευρώ. Αν επομένως το ελληνικό δημόσιο σταματούσε να πληρώνει τους τόκους (που είναι η πιο στοιχειώδης μορφή παύσης πληρωμών) θα έδινε φιλί ζωής στο κοινωνικό κράτος που μέχρι και σήμερα συνθλίβεται στις συμπληγάδες του ΔΝΤ και της ΕΕ. Τούτων δοθέντων η Επιτροπή Αλήθειας κάλεσε την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ να αρνηθεί να πληρώσει στο ΔΝΤ τη δόση των 306 εκ. ευρώ (από την πρώτη δανειακή σύμβαση του 2010) που προβλέπεται για τις 7 Δεκεμβρίου 2016.

Τέλος, όπως ανακοίνωσε η πρόεδρος της Επιτροπής Ζωή Κωνσταντοπούλου, στη συνέντευξη Τύπου που ακολούθησε, η επόμενη ανοιχτή δημόσια συνεδρίαση θα διεξαχθεί στις 4 Απριλίου 2017, οπότε θα συμπληρώνονται και δύο χρόνια από την ίδρυσή της. Μέχρι τότε, πέραν των δύο προαναφερθέντων θεμάτων, η Επιτροπή θα ασχοληθεί με την καταγραφή και την ανάδειξη όλων των διαστάσεων της κοινωνικής γενοκτονίας που έχει συντελεστεί με ευθύνη των δανειστών και των εθελόδουλων κυβερνήσεων.

https://eleutheriellada.wordpress.com/2016/11/30/%CF%84%CE%BF-%CE%B1%CF%83%CF%86%CE%B1%CE%BB%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C-%CF%83%CF%84%CE%BF-%CF%83%CF%84%CF%8C%CF%87%CE%B1%CF%83%CF%84%CF%81%CE%BF-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%B5%CF%80%CE%B9%CF%84/#more-84773