Εξαιρετικά αποκαλυπτικό για την πολιτική ιστορία της χώρας μας είναι το πρόσφατο βιβλίο του Παρασκευά Αυγερινού με τίτλο «Η αλλαγή τελείωσε νωρίς» (εκδόσεις Εστία). Ο γιατρός Παρασκευάς Αυγερινός, ιδρυτικό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ, πρώην υπουργός Υγείας (1981-1984), μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (1984-1999), ήταν ο κύριος εισηγητής του ιστορικού νόμου 1397 που θεσμοθέτησε το πολύπαθο Εθνικό Σύστημα Υγείας (ΕΣΥ) το 1983. Του Μέσα στο βιβλίου του περιγράφει τη μεγάλη μάχη που έδωσε τότε να περάσει τον ιδρυτικό αυτό νόμο του ΕΣΥ και τις σκληρές αντιδράσεις που συνάντησε ακόμη και μέσα από το χώρο του ΠΑΣΟΚ. Ο Παρασκευάς Αυγερινός γράφει χαρακτηριστικά ότι «η εφαρμογή ενός διαρθρωμένου ΕΣΥ συγκρούεται αναπόφευκτα με εγκατεστημένα συμφέροντα που προσπαθούν να αποτρέψουν ριζοσπαστικές και ανθρωποκεντρικές παρεμβάσεις».
Οι προσπάθειες για τη δημιουργία ενός εθνικού φορέα υγείας είχαν αρχίσει από την κυβέρνηση Ελευθερίου Βενιζέλου την περίοδο 1928-1933, έπειτα από έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Υγείας που είχε χαρακτηρίσει την Ελλάδα ως επικίνδυνη χώρα από πλευράς υγιεινής. Μεγάλο μέρος του λαού λιμοκτονούσε και το 80% του κόσμου δεν διέθετε τα απαραίτητα για επιβίωση. Είχε τότε προταθεί από τους διεθνείς οργανισμούς να δημιουργηθεί ένα στοιχειώδες σύστημα παροχής υπηρεσιών υγείας με κύριο άξονα την υγιεινή-προληπτική ιατρική και κινητήρια δύναμη τα Κέντρα Υγείας. Η οικονομική δυσπραγία της εποχής, σε συνδυασμό με την εχθρότητα των ιατρικών συλλόγων και των πανεπιστημιακών, οδήγησε την υπόθεση σε ναυάγιο. Ο,τι πρόλαβε να φτιάξει ο Βενιζέλος ήταν η Υγιειονομική Σχολή και μια σχολή νοσοκόμων. Μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και μέχρι τη δεκαετία του '70, παρά τη γενίκευση της κοινωνικής ασφάλισης, η Ελλάδα έμεινε πολύ πίσω στην ανάπτυξη θεσμών υγείας σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη. Ενώ η Ευρώπη σταδιακά προχώρησε σε ανάπτυξη νοσοκομειακών κλινών, η Ελλάδα παρέμεινε στο έλεος των κλινικαρχών και των ιδιωτικών κλινικών μέχρι το 1981. Με έξοδα του ελληνικού Δημοσίου υπήρξε μαζική μετανάστευση Ελλήνων ασθενών για νοσηλεία στο εξωτερικό την περίοδο 1975-1983.
Ηδεύτερη σοβαρή προσπάθεια οργάνωσης των υπηρεσιών υγείας έγινε στο τέλος της δεκαετίας του '70 από τον αξιόλογο επιστήμονα Σπύρο Δοξιάδη, που ήταν υπουργός Υγείας της τότε κυβέρνησης Νέας Δημοκρατίας. Ο Δοξιάδης, με βάση διεθνείς πρακτικές και μοντέλο το επιτυχημένο βρετανικό σύστημα, έδινε έμφαση στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας και αγωνίστηκε για τη δημιουργία Εθνικού Συστήματος Υγείας. Πολεμήθηκε μέσα από το ίδιο του το κόμμα, και το νομοσχέδιο Δοξιάδη δεν προχώρησε ποτέ. Γράφει χαρακτηριστικά ο Παρασκευάς Αυγερινός στο βιβλίο του για την πρόταση Δοξιάδη: «Στον τομέα της πρωτοβάθμιας περίθαλψης είναι τα πολλά λεφτά και δεν θα άφηναν τα συμφέροντα να μείνει στην ευθύνη του Δημοσίου».
Το ΕΣΥ έγινε τελικά θεσμός (1983), παρά τις αντιδράσεις συμφερόντων, και ο ελληνικός λαός το αγκάλιασε απόλυτα. Στη συνέχεια η κομματική λογική, η πελατειακή νοοτροπία, η έλλειψη αξιοκρατίας και αξιολόγησης των στελεχών το οδήγησαν εδώ που έφτασε σήμερα. Στη θεσμική παρακμή προστέθηκε και η πρόσφατη οικονομική κρίση της χώρας μας κι έτσι το ΕΣΥ απειλείται με πλήρη εξαθλίωση. Επιπλέον, όπως εύστοχα έχει επισημάνει ο φωτισμένος καθηγητής Ιατρικής Χαράλαμπος Μουτσόπουλος, στη χώρα μας υπάρχουν κλειστές, συντεχνιακού τύπου ομάδες που δεν επικοινωνούν και δεν συνεργάζονται μεταξύ τους (γιατροί ΕΣΥ, γιατροί ιδιώτες, γιατροί πανεπιστημιακοί).
Τα παγκόσμια δεδομένα της κοινωνικής επιδημιολογίας δείχνουν ότι η παρουσία εθνικών φορέων δημόσιας υγείας σχετίζεται με συνολικά καλύτερη υγεία των πληθυσμών. Δυστυχώς, όμως, η εκρηκτική αύξηση του κόστους αποτελεί το κυριότερο εμπόδιο στη διατήρηση δημόσιων φορέων υγείας, διότι οι κρατικοί προϋπολογισμοί αδυνατούν πλέον να σηκώσουν το κόστος της υγείας. Είναι βέβαιο ότι οι διαχρονικοί «δαίμονες» των πολλαπλών συμφερόντων θα συνεχίσουν να πολεμούν σταθερά την ιδέα της δημόσιας Υγείας, και μάλιστα τα δεδομένα της κατάρρευσης των κρατικών οικονομιών ευνοούν τα σχέδιά τους. Οι πολίτες της Ευρώπης θέλουν
tvxs.gr
Ηδεύτερη σοβαρή προσπάθεια οργάνωσης των υπηρεσιών υγείας έγινε στο τέλος της δεκαετίας του '70 από τον αξιόλογο επιστήμονα Σπύρο Δοξιάδη, που ήταν υπουργός Υγείας της τότε κυβέρνησης Νέας Δημοκρατίας. Ο Δοξιάδης, με βάση διεθνείς πρακτικές και μοντέλο το επιτυχημένο βρετανικό σύστημα, έδινε έμφαση στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας και αγωνίστηκε για τη δημιουργία Εθνικού Συστήματος Υγείας. Πολεμήθηκε μέσα από το ίδιο του το κόμμα, και το νομοσχέδιο Δοξιάδη δεν προχώρησε ποτέ. Γράφει χαρακτηριστικά ο Παρασκευάς Αυγερινός στο βιβλίο του για την πρόταση Δοξιάδη: «Στον τομέα της πρωτοβάθμιας περίθαλψης είναι τα πολλά λεφτά και δεν θα άφηναν τα συμφέροντα να μείνει στην ευθύνη του Δημοσίου».
Το ΕΣΥ έγινε τελικά θεσμός (1983), παρά τις αντιδράσεις συμφερόντων, και ο ελληνικός λαός το αγκάλιασε απόλυτα. Στη συνέχεια η κομματική λογική, η πελατειακή νοοτροπία, η έλλειψη αξιοκρατίας και αξιολόγησης των στελεχών το οδήγησαν εδώ που έφτασε σήμερα. Στη θεσμική παρακμή προστέθηκε και η πρόσφατη οικονομική κρίση της χώρας μας κι έτσι το ΕΣΥ απειλείται με πλήρη εξαθλίωση. Επιπλέον, όπως εύστοχα έχει επισημάνει ο φωτισμένος καθηγητής Ιατρικής Χαράλαμπος Μουτσόπουλος, στη χώρα μας υπάρχουν κλειστές, συντεχνιακού τύπου ομάδες που δεν επικοινωνούν και δεν συνεργάζονται μεταξύ τους (γιατροί ΕΣΥ, γιατροί ιδιώτες, γιατροί πανεπιστημιακοί).
Τα παγκόσμια δεδομένα της κοινωνικής επιδημιολογίας δείχνουν ότι η παρουσία εθνικών φορέων δημόσιας υγείας σχετίζεται με συνολικά καλύτερη υγεία των πληθυσμών. Δυστυχώς, όμως, η εκρηκτική αύξηση του κόστους αποτελεί το κυριότερο εμπόδιο στη διατήρηση δημόσιων φορέων υγείας, διότι οι κρατικοί προϋπολογισμοί αδυνατούν πλέον να σηκώσουν το κόστος της υγείας. Είναι βέβαιο ότι οι διαχρονικοί «δαίμονες» των πολλαπλών συμφερόντων θα συνεχίσουν να πολεμούν σταθερά την ιδέα της δημόσιας Υγείας, και μάλιστα τα δεδομένα της κατάρρευσης των κρατικών οικονομιών ευνοούν τα σχέδιά τους. Οι πολίτες της Ευρώπης θέλουν
tvxs.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου