Απελευθερώστε την Ελλάδα από το Ευρώ για να σωθούν και οι δύο, του Στεφάν Μαντόλ

 

Οι πιο φημισμένοι ειδήμονες της οικονομίας μας εξηγούν μέσω των εντύπων και των ραδιοκυμάτων πως το βασικό είναι να μην αποχωρήσει η Ελλάδα από το ευρώ. Κάτι τέτοιο, μας προειδοποιούν, θα ήταν για την Ένωση η χείριστη καταστροφή. Η λογική τους είναι απλή: τυχόν έξοδος της Ελλάδας από την ευρωζώνη θα προκαλούσε ένα «ντόμινο» που θα συμπαρέσυρε σύντομα εκτός ευρωζώνης την Πορτογαλία και την Ιρλανδία, αλλά και -γιατί όχι;- και την Ισπανία και την Ιταλία. Πράγμα που θα σηματοδοτούσε το τέλος της οικονομικής αυτής ένωσης και την πολυδιάσπασή της, προς μεγάλη ζημία των λαών της Ευρώπης.

Αυτή η ανάλυση, που την αποδέχονται σε μεγάλο βαθμό και οι πολιτικοί μας ηγήτορες, έχει οδηγήσει στην πάση θυσία στήριξη της Ελλάδας πολλές φορές ως σήμερα, ώστε να συγκρατηθεί εντός της ευρωζώνης, αλλά και στη στήριξη της Πορτογαλίας, της Ιρλανδίας, κι αργότερα της Ιταλίας και της Ισπανίας, μέσω της «ευρωπαϊκής κεντρικής τράπεζας» (ΕΚΤ) που δέχτηκε να παίξει το ρόλο του υστάτου δανειστή.

Να όμως που η στρατηγική αυτή όπως φαίνεται δεν αποδίδει, αλλά ούτε κι υποστηρίζεται από τη μεγαλύτερη οικονομική δύναμη του κόσμου, τις Ηνωμένες Πολιτείες. Τα ευρωπαϊκά κράτη δεν αποδέχτηκαν απλά να υποκαταστήσουν τις αγορές και να δανείσουν την Ελλάδα, εμπλεκόμενα έτσι και τα ίδια σε μια επίδειξη οικονομικής αλληλεγγύης που δεν προβλεπόταν από τις ευρωπαϊκές συνθήκες, αλλά η κατάσταση στην Ελλάδα παραμένει εξίσου κακή, πράγμα που σημαίνει πως δεν υφίσταται ρεαλιστική ελπίδα πως κάποια μέρα θα κατορθώσει να αποπληρώσει τα χρέη της.


Κατά τα άλλα η Ιταλία, τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης, μοιάζει ολοένα και περισσότερο να ακολουθεί το δημοσιονομικό σενάριο της Ελλάδας: αλλεπάλληλα προγράμματα λιτότητας με σκοπό δραστικές μειώσεις στις δημόσιες δαπάνες, σε μια υποτονική οικονομική κατάσταση, που οδηγεί σε περαιτέρω συρρίκνωση της οικονομικής δραστηριότητας, άρα σε μείωση των δημοσίων εσόδων, που οδηγεί σε αύξηση των ελλειμμάτων, ήτοι στο ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα του αναμενομένου!

Αλλά γιατί αυτή η στρατηγική δεν είναι επ' ουδενί δυνατό να λειτουργήσει; Ο λόγος είναι απλός: η οικονομική κρίση της Ελλάδας, όπως και της Ιταλίας, όπως και πολλών ακόμα κρατών-μελών της ευρωζώνης, οφείλεται στη γενικευμένη πτώση της οικονομικής δραστηριότητας στην Ευρώπη και ιδίως στο νότο της Ένωσης, που παράγει καταναλωτικά προϊόντα που αντιμετωπίζουν έντονο ανταγωνισμό στις διεθνείς αγορές. Το ισχυρό ευρώ δεν επιτρέπει πια στα κράτη αυτά να διατηρήσουν την οικονομική εκείνη δραστηριότητα που θα τους επέτρεπε να αντλούν έσοδα αντίστοιχα με τις κρατικές τους δαπάνες. Φοβούμενα μη βρεθούν στη θέση της Ελλάδας, όλα τα ευρωπαϊκά κράτη ξεκίνησαν ομοθυμαδόν προγράμματα λιτότητας με σκοπό να διορθώσουν τα δημόσια οικονομικά τους και να μειώσουν το δημόσιο χρέος τους και το κόστος της εξυπηρέτησής του, ώστε να συνεχίσουν να έχουν πρόσβαση στις χρηματαγορές και να ανταποκρίνονται στις ολοένα και πιο απαιτητικές προδιαγραφές των οίκων αξιολόγησης. Έτσι όμως συμβάλουν στην επιδείνωση της κρίσης της οικονομικής δραστηριότητας που διανύει η Ευρώπη.

Επιπλέον αυτή η κρίση οικονομικής δραστηριότητας δεν αφορά μόνο την ευρωζώνη. Σοβεί πρακτικά σε όλες τις αναπτυγμένες χώρες που ανταγωνίζονται ευθέως με τις αναδυόμενες οικονομίες που για να αυξήσουν την ανταγωνιστικότητά τους εφαρμόζουν:

• οικονομική πολιτική μειοδοσίας («ντάμπινγκ») με χαμηλούς μισθούς και απουσία κοινωνικής προστασίας,
• περιβαλλοντικό «ντάμπινγκ» μην εφαρμόζοντας τους διεθνείς κανονισμούς για την προστασία του περιβάλλοντος, και
• νομισματικό «ντάμπινγκ» υποτιμώντας το νόμισμά τους.

Οι ΗΠΑ βρίσκονται επίσης σε κρίσιμη κατάσταση, αλλά το ίδιο συμβαίνει και στις χώρες της βορείου Αφρικής, πράγμα εξάλλου που αποτελεί έναν από τους βασικούς παράγοντες της «αραβικής άνοιξης».

Για να ξαναδώσουμε λοιπόν ελπίδα στην ευρωζώνη, οφείλουμε να αποκαταστήσουμε βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα την ικανότητά της για οικονομική ανάπτυξη, όχι μόνο για να αποπληρωθούν τα χρέη της, αλλά και για να αποκατασταθούν οι δημοσιονομικές της ισορροπίες.

Βραχυπρόθεσμα λοιπόν πρέπει να αλλάξουν οι μακροοικονομικές και δημοσιονομικές παράμετροι της ευρωζώνης, πράγμα που περνάει από τη δεσμευτική πολιτική μείωσης των επιτοκίων του ευρώ και προστασίας της ευρωζώνης απέναντι στην τεχνητά αυξημένη ανταγωνιστικότητα των οικονομιών εκείνων που προσφεύγουν στο «ντάμπινγκ», ιδίως το νομισματικό.

Μακροπρόθεσμα θα χρειαστεί να αποκατασταθεί η ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών κρατών στις διεθνείς αγορές, διαμέσου της επένδυσης στην εκπαίδευση, στην έρευνα. Χρειάζεται παράλληλα να αποφύγουμε να υποκύψουμε στη λογική του ελάχιστου κοινού πολλαπλάσιου στη φορολογία και στις κοινωνικές δαπάνες.

Είναι προς το συμφέρον της ίδιας της Ελλάδας να αποδεσμευτεί από τα αβάστακτα δεσμά του ευρώ που την εμποδίζουν να επανεκκινήσει την οικονομική της δραστηριότητα, ανταγωνιζόμενη τους Ευρωπαίους ή άλλους ανταγωνιστές της.

Για την Ελλάδα σήμερα η έξοδός της από την ευρωζώνη αποτελεί εκ των ων ουκ άνευ όρο για να αποκαταστήσει κάποιον δυναμισμό στην οικονομία της, που με τη σειρά του είναι όρος να εξισορροπήσει μεσοπρόθεσμα τη δημοσιονομική της κατάσταση.

Αλλά η αποχώρηση της Ελλάδας από το κοινό νόμισμα θα ήταν εξίσου επωφελής για την ίδια την ευρωζώνη. Ας μην κραδαίνει κανείς ως φόβητρο το «ντόμινο» των διαδοχικών αποχωρήσεων από την ευρωζώνη: η σταθερότητα της ευρωζώνης εξαρτάται πρωτίστως από την οικονομική εξυγίανση όλων των κρατών-μελών της και όχι από μια κακώς εννοούμενη «οικονομική αλληλεγγύη», που οδηγεί τα φτωχότερα κράτη-μέλη της στην υπερχρέωση, δέσμια στο φαύλο κύκλο της προσπάθειας να εξυπηρετούν το δανεισμό τους.
tvxs.gr