Η λαϊκή ρήση «το πάθημα να γίνει μάθημα» είναι γνωστή. Άγνωστο είναι αν έχουμε καταλάβει τι έχουμε πάθει ως χώρα, ως εθνική οντότητα, και ως κοινωνία και οικονομία κατά τις τελευταίες δεκαετίες και κυρίως κατά την τελευταία πενταετία. Άγνωστο, επίσης, είναι αν έχουμε πάρει τα κατάλληλα μαθήματα. Συνεπώς, είναι σκόπιμο να εξετάσουμε εν ολίγοις, τι έχουμε πάθει και εν συνεχεία να δούμε τι μαθήματα απορρέουν από τα παθήματά μας, και τι πρόνοια πρέπει να λάβουμε ώστε να μην τα ξαναπάθουμε.
Τι έχουμε πάθει.
Η εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση στην οποία βρίσκεται η χώρα κατά την παρούσα περίοδο, είναι κυρίως αποτέλεσμα μιας απίστευτα ανεύθυνης πολιτικής που ακολούθησαν όλες οι κυβερνήσεις των προηγουμένων δεκαετιών. Είναι επίσης αποτέλεσμα της καταστροφικής πολιτικής όλων των κομμάτων. Ακόμη είναι αποτέλεσμα της ανεύθυνης και πολλαπλά καταστροφικής πολιτικής των συνδικαλιστικών συντεχνιών. Τελικά, η τεράστια επιχείρηση «Ελληνικό Κράτος» έπεσε έξω συμπαρασύροντας τον ιδιωτικό τομέα, τον οποίο τροφοδοτούσε ασυλλόγιστα με επιδοτήσεις και παροχές με λεφτά που δεν είχε.
Ως χώρα, ως εθνική οντότητα, έχουμε φθάσει στο σημείο του διεθνούς εξευτελισμού, όχι μόνον διότι συμπεριφερόμαστε ως ανόητοι και άσωτοι που ζούμε με δανεικά, αλλά κυρίως διότι οι πολιτικοί μας με τα ρεζιλίκια τους έδειξαν ότι είναι ανώριμα παιδιά, στα οποία οι ξένοι υπαγορεύουν συμπεριφορά και θέτουν όρια στις κινήσεις τους. Ουσιαστικά, έχουμε γίνει μια μοντέρνα μπανανία και μάλιστα χωρίς μπανάνες. Βέβαια, σ αυτή την εξέλιξη δεν υπάρχει τίποτα περίεργο. Αν ζητιανεύεις για να ζεις, θα τρως τις σφαλιάρες αγογγύστως.
Ως κοινωνία, έχουμε εξασφαλίσει μία περίοπτη θέση στο Πάνθεο της διαφθοράς, έχουμε κατατεμαχιστεί, έχουμε χάσει την εμπιστοσύνη μας προς τους συμπολίτες μας και έχουμε γίνει
εύκολη λεία σε κάθε λογής κακοποιούς, ντόπιους και ξένους. Αυτά τα δυσάρεστα συμβαίνουν σ’ όλα τα επίπεδα. Από τον τερματοφύλακα που έπαιρνε ( ίσως παίρνει ακόμη) σύνταξη τυφλού μέχρι τους υπουργούς που ήταν μάλλον λαμόγια (ωραία λέξη) παρά πολιτικοί άνδρες. Από τον μικροκλέφτη του λεωφορείου μέχρι τον δολοφόνο με το καλάσνικοφ. Από τους Αφρικανούς που πουλάνε ανενόχλητοι και παράνομα διάφορα εμπορεύματα μέχρι τους επιφανείς λαθρέμπορους καυσίμων και ναρκωτικών.
Ως οικονομία, έχουμε συσσωρεύσει ένα τεράστιο δημόσιο χρέος, το εγχώριο προϊόν έχει μειωθεί κατά 10% τουλάχιστον, η ανεργία έχει υπερβεί κάθε προηγούμενο, για την Ελλάδα, ύψος και η προοπτική βελτίωσης είναι μάλλον σκοτεινή. Παρ’ όλα αυτά, οι αδικίες συνεχίζονται και οι πονηροί το βιολί τους. Οι μικροσυνταξιούχοι και οι χαμηλόμισθοι πληρώνουν τα σπασμένα και την ίδια στιγμή βουλευτές φτιάχνουν πισίνες που τις ονομάζουν δεξαμενές νερού ή δηλώνουν ότι δεν το ήξεραν ότι τις έχουν.
Τι έχουμε μάθει;
Εδώ πρέπει να διαχωρίσουμε τα οργανωμένα συμφέροντα από τον λαό. Τα οργανωμένα συμφέροντα, δηλ. τα πολιτικά κόμματα και οι συνδικαλιστικές συντεχνίες (ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ, ΑΔΕΔΥ, ΟΛΜΕ κτλ) καθώς και άλλες μικρότερες ομάδες συμφερόντων φαίνεται πως δεν έχουν καταλάβει την τραγική θέση στην οποία έχουν φέρει τον ελληνικό λαό. Συμπεριφέρονται και δρουν σαν να μην έχει συμβεί τίποτα, σαν να μην γνωρίζουν ότι η χώρα βρίσκεται στο χείλος του γκρεμού. Οι εταίροι μας στην Ευρώπη μας προειδοποιούν και μας απειλούν ότι δεν θα εκταμιευθεί η έκτη δόση του δανείου, για το οποίο παρακαλούσαμε, και οι πολιτικοί αρχηγοί παίζουν τις κουμπάρες κατά γελοίο και θλιβερό τρόπο. Ο λαός διαμαρτύρεται και μερικές φορές με υπερβολικό τρόπο, π. χ. μούντζες, γιαουρτόματα κ.α., χωρίς αυτό να πτοεί τους πολιτικούς. Πιθανώς σκέφτονται ότι «μπόρα είναι και θα περάσει, υπομονή». Φαίνεται, λοιπόν ότι οι κυρίως υπεύθυνοι για το χάλι μας δεν έχουν καταλάβει και πολλά πράγματα.
Το δυσάρεστο είναι ότι και οι περισσότεροι Έλληνες δεν έχουν κατανοήσει που βρίσκεται η ρίζα του προβλήματος. Άλλοι νομίζουν ότι φταίει η Νέα Δημοκρατία της περιόδου 2004-2009. Άλλοι νομίζουν ότι φταίει το ΠΑΣΟΚ του 2009-2011.
Υπάρχουν αρκετοί που νομίζουν ότι είναι το διεθνές καπιταλιστικό σύστημα που μας έχει διαλύσει οικονομικά για να μας εκμεταλλευτεί πιο εύκολα. Ακόμη και εκείνοι που δεν πλήρωσαν ποτέ τους φόρο βρίσκουν κάποιον άλλο να κατηγορήσουν για την πτώχευση της χώρας. Γενικά, όλοι βρίσκουν κάποιο φταίχτην, άλλο πλην του εαυτού τους.
Εν τούτοις, παρά τον γενικό δισταγμό που φαίνεται να έχουν πολλοί άνθρωποι ν’ αναλάβουν τις ευθύνες τους και να αναζητήσουν τα πραγματικά αίτια, μερικές γενικές αλήθειες αρχίζουν να γίνονται κατανοητές και να εκφράζονται δειλά-δειλά.
Έτσι, γίνεται σιγά -σιγά αποδεκτό ότι για την τραγική κατάστασή μας φταίμε όλοι. Όλοι μαζί τα φάγαμε , όπως σωστά έχει πει και ο Πάγκαλος. Όμως , δεν έχουμε όλοι την ίδια ευθύνη. Άλλη είναι η ευθύνη του πολίτη που ζητάει ρουσφέτι και άλλη η ευθύνη του βουλευτή που ικανοποιεί ένα άδικο και παράνομο αίτημα Άλλη η ευθύνη του μικρομπακάλη που καθυστέρει την απόδοση του ΦΠΑ και άλλη η ευθύνη του υπουργού που δωροδοκείται. Φαίνεται πως αρχίζει να διαμορφώνεται μια κοινή αντίληψη ότι οι άνθρωποι της εξουσίας στην χώρα μας ελάχιστα ενδιαφέρονται για την μακροχρόνια ανάπτυξη του τόπου και την ευημερία του λαού. Βέβαια, είναι άδικο να τους βάζουμε όλους στην ίδια κατηγορία. Όπως υπάρχουν βουλευτές που αδιαφορούν για τον λαό και ενδιαφέρονται μόνο για τον ατομικό τους συμφέρον το οποίο επιδιώκουν ακόμη και με άτιμα μέσα, έτσι υπάρχουν και εκείνοι που ενδιαφέρονται για το κοινό καλό και δεν βάζουν το χέρι τους στο δημόσιο ταμείο. Το κακό είναι ότι, όπως έλεγε ο Αριστοφάνης, το κακό χρήμα εκδιώκει το καλό. Έτσι υπάρχει ο κίνδυνος της γενικευμένης διαφθοράς.
Τι μπορούμε να κάνουμε;
Σχετικά με το τι πρέπει να κάνουμε έχουν ειπωθεί πολλά. Θα επαναλάβω μερικά.
Μια πρόταση ή μάλλον μια ευχή, που έχει διατυπωθεί είναι να εισέλθουν νέα πρόσωπα στην πολιτική ζωή του τόπου. Μακάρι, αλλά η οργάνωση νέων πολιτικών φορέων είναι δύσκολη και δαπανηρή. Επίσης , ποιος ξέρει τι θα είναι οι νέοι πολιτικοί; Ποιος ξέρει αν σε λίγα χρόνια δεν θα είναι ίδιοι σαν αυτούς που έχουμε.
Δεν πρέπει να υποτιμούμε τη σημασία του ατόμου, αλλά ούτε πρέπει να την υπερτιμούμε.
Αυτό που είναι αναγκαίο είναι η αλλαγή του θεσμικού πλαισίου εντός του οποίου λειτουργούν οι πολιτικοί και ασκείται η εξουσία. Μερικές προτάσεις τέτοιου θεσμικού χαρακτήρα είναι οι εξής:
1.Οι βουλευτές δεν πρέπει να εκλέγονται με ψηφοδέλτιο κομματικό, αλλά από λίστα όλων των υποψηφίων κάθε εκλογικής περιφέρειας.
2. Δεν μπορούν να εκλέγονται βουλευτές οι συνδικαλιστές παρά μόνον αφού περάσει μία εκλογική αναμέτρηση μετά το τέλος της συνδικαλιστικής τους δράσης.
3. Να καταργηθεί η βουλευτική σύνταξη. Οι βουλευτές να παίρνουν σύνταξη από το ταμείο στο οποίο είναι ασφαλισμένοι.
4. Οι βουλευτές να μην μπορούν να γίνουν υπουργοί. Οι υπουργοί να είναι εξωκοινοβουλευτικοί.
5. Οι βουλευτές θα αμείβονται μόνον με μισθό χωρίς άλλες οικονομικές παροχές.
6. Να καταργηθεί η ασυλία των βουλευτών.
7. Να μην υπάρχει παραγραφή γι’ αδικήματα βουλευτών. Να ισχύει ότι ισχύει για κάθε πολίτη.
8. Να καταργηθεί η επιδότηση των κομμάτων.
9. Να ελέγχονται συστηματικά τα οικονομικά των πολιτικών και των κομμάτων.
10. Να μειωθεί ο αριθμός των βουλευτών, π.χ. σε 200.
Υπάρχουν και άλλες προτάσεις ,όπως π.χ. η υιοθέτηση προεδρικού συστήματος, αλλά
τα παραπάνω είναι αρκετά για να φανεί ότι υπάρχουν πολλοί τρόποι για την βελτίωση του πολιτικού συστήματος
Τι δεν πρέπει να ξεχνάμε.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι πολιτικοί είναι άνθρωποι σαν κι εμάς, και έχουν τις ίδιες αδυναμίες . Άλλοι λατρεύουν το χρήμα, άλλοι πεθαίνουν για την εξουσία και άλλοι ζουν για τον έρωτα. Μάλιστα ορισμένοι επιδιώκουν συνδυασμούς αυτών των στοιχείων. Αυτές οι αδυναμίες, πράγματι ανθρώπινες και ίσως αθώες για μας τους κοινούς θνητούς, μπορεί να γίνουν ,στην περίπτωση των πολιτικών , δυναμίτες για την ευημερία της κοινωνίας, ανεξαρτήτως θεσμικού πλαισίου. Γι’ αυτό τον λόγο δεν πρέπει να αφήνουμε τους πολιτικούς και κυρίως τους βουλευτές λυτούς και ασύδοτους για τέσσερα χρόνια μετά τις εκλογές . Είναι ανάγκη να τους παρακολουθούμε από κοντά και να τους ελέγχουμε συστηματικά. Αυτό μπορεί να γίνεται με επισκέψεις στα γραφεία τους για τους επικρίνουμε όταν δεν ενεργούν σωστά, να τους επαινούμε όταν κάνουν το σωστό, να τους συμβουλεύουμε και να τους δίνουμε την ευκαιρία να εξηγήσουν τις ενέργειές τους για διάφορα ζητήματα. Αν η επίσκεψη δεν είναι εύκολη, μπορούμε να τηλεφωνούμε, να στέλνουμε επιστολές , ηλεκτρονικά μηνύματα, κλπ.
Η βασική ιδέα είναι να ξέρουν οι πολιτικοί ότι ελέγχονται κάθε στιγμή, όχι κάθε τέσσερα χρόνια. Μερικοί μάλιστα προτείνουν να υπάρχει η δυνατότητα έκπτωσης από το βουλευτικό αξίωμα οποιαδήποτε στιγμή.
Η ώρα της δράσης.
Έχουμε πάθει πολλά και έχουμε μάθει αρκετά. Αλλά αυτό δεν αρκεί. Έχει έρθει η ώρα της δράσης. Ας αναλάβουμε τις ευθύνες μας ως πολίτες και ας δράσουμε με όποιο τρόπο ο καθένας κρίνει πιο πρόσφορο για τον εαυτό του.
*Ο Θεόδωρος Π. Λιανός είναι ομότιμος Καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
protagon.gr
Τι έχουμε πάθει.
Η εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση στην οποία βρίσκεται η χώρα κατά την παρούσα περίοδο, είναι κυρίως αποτέλεσμα μιας απίστευτα ανεύθυνης πολιτικής που ακολούθησαν όλες οι κυβερνήσεις των προηγουμένων δεκαετιών. Είναι επίσης αποτέλεσμα της καταστροφικής πολιτικής όλων των κομμάτων. Ακόμη είναι αποτέλεσμα της ανεύθυνης και πολλαπλά καταστροφικής πολιτικής των συνδικαλιστικών συντεχνιών. Τελικά, η τεράστια επιχείρηση «Ελληνικό Κράτος» έπεσε έξω συμπαρασύροντας τον ιδιωτικό τομέα, τον οποίο τροφοδοτούσε ασυλλόγιστα με επιδοτήσεις και παροχές με λεφτά που δεν είχε.
Ως χώρα, ως εθνική οντότητα, έχουμε φθάσει στο σημείο του διεθνούς εξευτελισμού, όχι μόνον διότι συμπεριφερόμαστε ως ανόητοι και άσωτοι που ζούμε με δανεικά, αλλά κυρίως διότι οι πολιτικοί μας με τα ρεζιλίκια τους έδειξαν ότι είναι ανώριμα παιδιά, στα οποία οι ξένοι υπαγορεύουν συμπεριφορά και θέτουν όρια στις κινήσεις τους. Ουσιαστικά, έχουμε γίνει μια μοντέρνα μπανανία και μάλιστα χωρίς μπανάνες. Βέβαια, σ αυτή την εξέλιξη δεν υπάρχει τίποτα περίεργο. Αν ζητιανεύεις για να ζεις, θα τρως τις σφαλιάρες αγογγύστως.
Ως κοινωνία, έχουμε εξασφαλίσει μία περίοπτη θέση στο Πάνθεο της διαφθοράς, έχουμε κατατεμαχιστεί, έχουμε χάσει την εμπιστοσύνη μας προς τους συμπολίτες μας και έχουμε γίνει
εύκολη λεία σε κάθε λογής κακοποιούς, ντόπιους και ξένους. Αυτά τα δυσάρεστα συμβαίνουν σ’ όλα τα επίπεδα. Από τον τερματοφύλακα που έπαιρνε ( ίσως παίρνει ακόμη) σύνταξη τυφλού μέχρι τους υπουργούς που ήταν μάλλον λαμόγια (ωραία λέξη) παρά πολιτικοί άνδρες. Από τον μικροκλέφτη του λεωφορείου μέχρι τον δολοφόνο με το καλάσνικοφ. Από τους Αφρικανούς που πουλάνε ανενόχλητοι και παράνομα διάφορα εμπορεύματα μέχρι τους επιφανείς λαθρέμπορους καυσίμων και ναρκωτικών.
Ως οικονομία, έχουμε συσσωρεύσει ένα τεράστιο δημόσιο χρέος, το εγχώριο προϊόν έχει μειωθεί κατά 10% τουλάχιστον, η ανεργία έχει υπερβεί κάθε προηγούμενο, για την Ελλάδα, ύψος και η προοπτική βελτίωσης είναι μάλλον σκοτεινή. Παρ’ όλα αυτά, οι αδικίες συνεχίζονται και οι πονηροί το βιολί τους. Οι μικροσυνταξιούχοι και οι χαμηλόμισθοι πληρώνουν τα σπασμένα και την ίδια στιγμή βουλευτές φτιάχνουν πισίνες που τις ονομάζουν δεξαμενές νερού ή δηλώνουν ότι δεν το ήξεραν ότι τις έχουν.
Τι έχουμε μάθει;
Εδώ πρέπει να διαχωρίσουμε τα οργανωμένα συμφέροντα από τον λαό. Τα οργανωμένα συμφέροντα, δηλ. τα πολιτικά κόμματα και οι συνδικαλιστικές συντεχνίες (ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ, ΑΔΕΔΥ, ΟΛΜΕ κτλ) καθώς και άλλες μικρότερες ομάδες συμφερόντων φαίνεται πως δεν έχουν καταλάβει την τραγική θέση στην οποία έχουν φέρει τον ελληνικό λαό. Συμπεριφέρονται και δρουν σαν να μην έχει συμβεί τίποτα, σαν να μην γνωρίζουν ότι η χώρα βρίσκεται στο χείλος του γκρεμού. Οι εταίροι μας στην Ευρώπη μας προειδοποιούν και μας απειλούν ότι δεν θα εκταμιευθεί η έκτη δόση του δανείου, για το οποίο παρακαλούσαμε, και οι πολιτικοί αρχηγοί παίζουν τις κουμπάρες κατά γελοίο και θλιβερό τρόπο. Ο λαός διαμαρτύρεται και μερικές φορές με υπερβολικό τρόπο, π. χ. μούντζες, γιαουρτόματα κ.α., χωρίς αυτό να πτοεί τους πολιτικούς. Πιθανώς σκέφτονται ότι «μπόρα είναι και θα περάσει, υπομονή». Φαίνεται, λοιπόν ότι οι κυρίως υπεύθυνοι για το χάλι μας δεν έχουν καταλάβει και πολλά πράγματα.
Το δυσάρεστο είναι ότι και οι περισσότεροι Έλληνες δεν έχουν κατανοήσει που βρίσκεται η ρίζα του προβλήματος. Άλλοι νομίζουν ότι φταίει η Νέα Δημοκρατία της περιόδου 2004-2009. Άλλοι νομίζουν ότι φταίει το ΠΑΣΟΚ του 2009-2011.
Υπάρχουν αρκετοί που νομίζουν ότι είναι το διεθνές καπιταλιστικό σύστημα που μας έχει διαλύσει οικονομικά για να μας εκμεταλλευτεί πιο εύκολα. Ακόμη και εκείνοι που δεν πλήρωσαν ποτέ τους φόρο βρίσκουν κάποιον άλλο να κατηγορήσουν για την πτώχευση της χώρας. Γενικά, όλοι βρίσκουν κάποιο φταίχτην, άλλο πλην του εαυτού τους.
Εν τούτοις, παρά τον γενικό δισταγμό που φαίνεται να έχουν πολλοί άνθρωποι ν’ αναλάβουν τις ευθύνες τους και να αναζητήσουν τα πραγματικά αίτια, μερικές γενικές αλήθειες αρχίζουν να γίνονται κατανοητές και να εκφράζονται δειλά-δειλά.
Έτσι, γίνεται σιγά -σιγά αποδεκτό ότι για την τραγική κατάστασή μας φταίμε όλοι. Όλοι μαζί τα φάγαμε , όπως σωστά έχει πει και ο Πάγκαλος. Όμως , δεν έχουμε όλοι την ίδια ευθύνη. Άλλη είναι η ευθύνη του πολίτη που ζητάει ρουσφέτι και άλλη η ευθύνη του βουλευτή που ικανοποιεί ένα άδικο και παράνομο αίτημα Άλλη η ευθύνη του μικρομπακάλη που καθυστέρει την απόδοση του ΦΠΑ και άλλη η ευθύνη του υπουργού που δωροδοκείται. Φαίνεται πως αρχίζει να διαμορφώνεται μια κοινή αντίληψη ότι οι άνθρωποι της εξουσίας στην χώρα μας ελάχιστα ενδιαφέρονται για την μακροχρόνια ανάπτυξη του τόπου και την ευημερία του λαού. Βέβαια, είναι άδικο να τους βάζουμε όλους στην ίδια κατηγορία. Όπως υπάρχουν βουλευτές που αδιαφορούν για τον λαό και ενδιαφέρονται μόνο για τον ατομικό τους συμφέρον το οποίο επιδιώκουν ακόμη και με άτιμα μέσα, έτσι υπάρχουν και εκείνοι που ενδιαφέρονται για το κοινό καλό και δεν βάζουν το χέρι τους στο δημόσιο ταμείο. Το κακό είναι ότι, όπως έλεγε ο Αριστοφάνης, το κακό χρήμα εκδιώκει το καλό. Έτσι υπάρχει ο κίνδυνος της γενικευμένης διαφθοράς.
Τι μπορούμε να κάνουμε;
Σχετικά με το τι πρέπει να κάνουμε έχουν ειπωθεί πολλά. Θα επαναλάβω μερικά.
Μια πρόταση ή μάλλον μια ευχή, που έχει διατυπωθεί είναι να εισέλθουν νέα πρόσωπα στην πολιτική ζωή του τόπου. Μακάρι, αλλά η οργάνωση νέων πολιτικών φορέων είναι δύσκολη και δαπανηρή. Επίσης , ποιος ξέρει τι θα είναι οι νέοι πολιτικοί; Ποιος ξέρει αν σε λίγα χρόνια δεν θα είναι ίδιοι σαν αυτούς που έχουμε.
Δεν πρέπει να υποτιμούμε τη σημασία του ατόμου, αλλά ούτε πρέπει να την υπερτιμούμε.
Αυτό που είναι αναγκαίο είναι η αλλαγή του θεσμικού πλαισίου εντός του οποίου λειτουργούν οι πολιτικοί και ασκείται η εξουσία. Μερικές προτάσεις τέτοιου θεσμικού χαρακτήρα είναι οι εξής:
1.Οι βουλευτές δεν πρέπει να εκλέγονται με ψηφοδέλτιο κομματικό, αλλά από λίστα όλων των υποψηφίων κάθε εκλογικής περιφέρειας.
2. Δεν μπορούν να εκλέγονται βουλευτές οι συνδικαλιστές παρά μόνον αφού περάσει μία εκλογική αναμέτρηση μετά το τέλος της συνδικαλιστικής τους δράσης.
3. Να καταργηθεί η βουλευτική σύνταξη. Οι βουλευτές να παίρνουν σύνταξη από το ταμείο στο οποίο είναι ασφαλισμένοι.
4. Οι βουλευτές να μην μπορούν να γίνουν υπουργοί. Οι υπουργοί να είναι εξωκοινοβουλευτικοί.
5. Οι βουλευτές θα αμείβονται μόνον με μισθό χωρίς άλλες οικονομικές παροχές.
6. Να καταργηθεί η ασυλία των βουλευτών.
7. Να μην υπάρχει παραγραφή γι’ αδικήματα βουλευτών. Να ισχύει ότι ισχύει για κάθε πολίτη.
8. Να καταργηθεί η επιδότηση των κομμάτων.
9. Να ελέγχονται συστηματικά τα οικονομικά των πολιτικών και των κομμάτων.
10. Να μειωθεί ο αριθμός των βουλευτών, π.χ. σε 200.
Υπάρχουν και άλλες προτάσεις ,όπως π.χ. η υιοθέτηση προεδρικού συστήματος, αλλά
τα παραπάνω είναι αρκετά για να φανεί ότι υπάρχουν πολλοί τρόποι για την βελτίωση του πολιτικού συστήματος
Τι δεν πρέπει να ξεχνάμε.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι πολιτικοί είναι άνθρωποι σαν κι εμάς, και έχουν τις ίδιες αδυναμίες . Άλλοι λατρεύουν το χρήμα, άλλοι πεθαίνουν για την εξουσία και άλλοι ζουν για τον έρωτα. Μάλιστα ορισμένοι επιδιώκουν συνδυασμούς αυτών των στοιχείων. Αυτές οι αδυναμίες, πράγματι ανθρώπινες και ίσως αθώες για μας τους κοινούς θνητούς, μπορεί να γίνουν ,στην περίπτωση των πολιτικών , δυναμίτες για την ευημερία της κοινωνίας, ανεξαρτήτως θεσμικού πλαισίου. Γι’ αυτό τον λόγο δεν πρέπει να αφήνουμε τους πολιτικούς και κυρίως τους βουλευτές λυτούς και ασύδοτους για τέσσερα χρόνια μετά τις εκλογές . Είναι ανάγκη να τους παρακολουθούμε από κοντά και να τους ελέγχουμε συστηματικά. Αυτό μπορεί να γίνεται με επισκέψεις στα γραφεία τους για τους επικρίνουμε όταν δεν ενεργούν σωστά, να τους επαινούμε όταν κάνουν το σωστό, να τους συμβουλεύουμε και να τους δίνουμε την ευκαιρία να εξηγήσουν τις ενέργειές τους για διάφορα ζητήματα. Αν η επίσκεψη δεν είναι εύκολη, μπορούμε να τηλεφωνούμε, να στέλνουμε επιστολές , ηλεκτρονικά μηνύματα, κλπ.
Η βασική ιδέα είναι να ξέρουν οι πολιτικοί ότι ελέγχονται κάθε στιγμή, όχι κάθε τέσσερα χρόνια. Μερικοί μάλιστα προτείνουν να υπάρχει η δυνατότητα έκπτωσης από το βουλευτικό αξίωμα οποιαδήποτε στιγμή.
Η ώρα της δράσης.
Έχουμε πάθει πολλά και έχουμε μάθει αρκετά. Αλλά αυτό δεν αρκεί. Έχει έρθει η ώρα της δράσης. Ας αναλάβουμε τις ευθύνες μας ως πολίτες και ας δράσουμε με όποιο τρόπο ο καθένας κρίνει πιο πρόσφορο για τον εαυτό του.
*Ο Θεόδωρος Π. Λιανός είναι ομότιμος Καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
protagon.gr
.webp)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου