Τι είναι το ψηφιακό νόμισμα

του Γιάννη Σπαθά

Τα τελευταία χρόνια, ακούμε και διαβάζουμε για τα ψηφιακά νομίσματα (Bitcoin, Litecoin κ.λπ.). Τι ακριβώς όμως είναι το ψηφιακό νόμισμα και πόσο ασφαλές είναι; Θα προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε το θέμα, παρουσιάζοντας τεχνικές πλευρές αλλά και σημαντικούς σταθμούς στην πορεία του την τελευταία δεκαετία.

Πώς ξεκίνησε;

Όλα ξεκίνησαν μετά την κρίση του 2008 στις ΗΠΑ. Τότε, και μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers, αυξήθηκαν οι αναζητήσεις σε ακαδημαϊκούς κύκλους και τεχνολογικές κοινότητες για την δυνατότητα να υπάρξει το οικονομικό σύστημα χωρίς μια κεντρική αρχή,

χωρίς δηλαδή το τραπεζικό σύστημα που θα εποπτεύει, θα πιστοποιεί και τελικά θα ελέγχει τις συναλλαγές.

Το 2009, πρωτοεμφανίστηκε στον χώρο του διαδικτύου ένα κείμενο-πρόταση για ένα καινούργιο νόμισμα, το Bitcoin, από ένα πρόσωπο που κανείς δεν γνωρίζει ποιο είναι στη πραγματικότητα, τον κατά το διαδίκτυο γνωστό ως Satoshi Nakamoto. Το βασικό σκεπτικό πίσω από την πρόταση ήταν πως οι ηλεκτρονικές συναλλαγές θα μπορούσαν να γίνονται απευθείας από τον έναν συναλλασσόμενο στον άλλο (Peer 2 Peer) χωρίς να υπάρχει ένας ενδιάμεσος που να πιστοποιεί τη συναλλαγή. Επίσης, ακριβώς επειδή δεν θα υπήρχε ενδιάμεσος πιστοποιητής, δεν θα υπήρχε και χρέωση επί της συναλλαγής. Αυτά τα χαρακτηριστικά, μαζί με την δυνατότητα για πλήρη ανωνυμία του κατόχου των νομισμάτων, στάθηκαν ικανά να αυξήσουν τη δημοφιλία του.

Πώς όμως πιστοποιούνται οι συναλλαγές;

Τα ψηφιακά νομίσματα υπάρχουν μόνο στον ψηφιακό κόσμο. Τα ανταλλάσσουμε με δολάρια ή ευρώ σε ειδικά ανταλλακτήρια και μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε για αγορές στο διαδίκτυο. Ο κάθε χρήστης κρατάει έναν κωδικό με τον οποίο έχει πρόσβαση στα ηλεκτρονικά του χρήματα. Ήδη, μεγάλες εταιρείες όπως η Amazon, το eBay ή κρατικά ιδρύματα όπως το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο Κύπρου, δέχονται πληρωμές με bitcoin.

Κύριο χαρακτηριστικό αυτού του νομίσματος, είναι ότι όλες οι συναλλαγές που έχουν πραγματοποιηθεί με bitcoins, από την αρχή δημιουργίας τους είναι δυνατόν να επιβεβαιωθούν και είναι αποθηκευμένες σε μία αλυσίδα από blocks (blockchain). Όταν γίνονται νέες συναλλαγές, νέα blocks προστίθενται στο blockchain. Την ιστορία των συναλλαγών την γνωρίζουν όλα τα μέλη του δικτύου bitcoin, οι λεγόμενοι miners, έχοντας πρόσβαση ο καθένας σε ένα δικό του αντίγραφο όλου του blockchain. Αν κάποιος χρήστης προσπαθεί να δημιουργήσει μια συναλλαγή που δεν πιστοποιείται από τη πλειοψηφία των μελών του δικτύου bitcoin, τότε αυτή θεωρείται ψευδής και απορρίπτεται από το σύστημα. Αυτή είναι και η βασική αρχή πιστοποίησης που πρωτοπαρουσιάστηκε από τον Nakamoto, αντί δηλαδή να πιστοποιεί μια τράπεζα μια συναλλαγή, την πιστοποιούν όλοι. Όσο πιο πολλοί χρήστες-εξορύκτες (miners) συμμετέχουν στο οικονομικό δίκτυο των bitcoins, τόσο πιο δύσκολο είναι να πλαστογραφηθούν συναλλαγές από κακόβολους χρήστες.

Πρώτη μεγάλη χρήση στο Deep Web

Η πρώτη εκτεταμένη χρήση του Bitcoin ως μέσου συναλλαγής, έγινε σε ιστοσελίδες του λεγόμενου «σκοτεινού διαδικτύου» (Darkweb), όπως ήταν η ιστοσελίδα Silk Road, που ήταν σε λειτουργία για περίπου 2,5 χρόνια μέχρι το 2013. Οι συναλλαγές γίνονταν με bitcoin, καθώς έτσι προσφερόταν δυνατότητα πλήρους ανωνυμίας. Το ύψος των συναλλαγών μόνο στη συγκεκριμένη ιστοσελίδα, προσδιορίστηκε στο 1,2 δισ. δολάρια με βάση την τότε ισοτιμία δολαρίου-bitcoin. Ιδιαίτερα η μαύρη αγορά μέσω διαδικτύου έχει καταφέρει να αναπτυχθεί διεθνώς στηριζόμενη κατά βάση σε ψηφιακά «κρυπτονομίσματα» όπως το bitcoin. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο Silk Road από τα 10.000 προς πώληση εμπορεύματα το 2013, το 70% υπολογίζεται ότι ήταν ναρκωτικά.

Το Bitcoin στην ελληνική και κυπριακή κρίση

Η πρόταση για διερεύνηση της χρήσης κάποιου είδους ψηφιακού νομίσματος ως εναλλακτικού μέσου για να αντιμετωπιστεί το κρίσιμο ζήτημα της έλλειψης ρευστότητας, είχε διατυπωθεί από τον Γιάνη Βαρουφάκη κατά την πρώτη περίοδο της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Μετά το δημοψήφισμα, τα capital control και τη στροφή της κυβερνητικής πολιτικής, πάγωσε η όποια προετοιμασία και αναζήτηση λύσεων σε αυτή την κατεύθυνση. Αρκετοί όμως Έλληνες και Κύπριοι στράφηκαν προς τα bitcoins, προκειμένου να προστατέψουν τα χρήματα τους από την απειλή του κουρέματος καταθέσεων. Την τελευταία διετία, σε Αθήνα και Λευκωσία έχουν ανοίξει και ανταλλακτήρια bitcoins με ευρώ, καθιστώντας ευκολότερη τη χρήση και διάδοση τους.

Θα μπορούσαν τα ψηφιακά νομίσματα να παρακάμψουν το τραπεζικό σύστημα;

Τέτοιους είδους ερωτήσεις είναι θεμελιακές ως προς την έρευνα που βρίσκεται πίσω από την ανάπτυξη ανάλογων προσπαθειών. Ο πόλεμος είναι σε εξέλιξη, καθώς το τραπεζικό σύστημα δεν έχει αφήσει αναπάντητη την αύξηση της επιρροής του bitcoin και των υπόλοιπων κρυπτονομισμάτων. Ιδιαίτερα μετά το 2015, οπότε και επανακάμπτει η δημοφιλία του bitcoin, αρκετές τράπεζες προσπαθούν να δημιουργήσουν εμπόδια στην ανάπτυξη του.

Σε κάθε περίπτωση, από το 2009 που έγινε η αρχή έως σήμερα, αριθμούμε κοντά στα 20 διαφορετικά ψηφιακά νομίσματα που εξελίσσονται ως προς την τεχνολογία κρυπτογράφησης, το πλήθος νομισμάτων που μπορούν να υποστηρίξουν (το bitcoin δίκτυο μπορεί να παράξει μάξιμουμ 21 εκατομμύρια νομίσματα) και την ταχύτητα διεκπεραίωσης συναλλαγών. Η αυξανόμενη χρήση τους σε πολλές περιοχές του κόσμου, αυξάνει την επιρροή τους με μεγάλη ταχύτητα.

* Ο Βαγγέλης Σπαθάς είναι μηχανικός Η/Υ

https://eleutheriellada.wordpress.com/2017/02/18/%CF%84%CE%B9-%CE%B5%CE%AF%CE%BD%CE%B1%CE%B9-%CF%84%CE%BF-%CF%88%CE%B7%CF%86%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CF%8C-%CE%BD%CF%8C%CE%BC%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%B1/#more-86560