Η χαμένη τιμή της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης

Το 1978, ο Μάριος Πλωρίτης έγραφε στο Βήμα, μεταξύ άλλων. «Δεν θα έχουμε καλύτερη Δημοκρατία, αν θα έχουμε καλύτερη τηλεόραση. Θα έχουμε καλύτερη τηλεόραση μόνον αν έχουμε καλύτερη Δημοκρατία».
To θέμα της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης, που πριν από ενάμιση χρόνο προκάλεσε ακόμη και κυβερνητική κρίση, σήμερα έχει πέσει στα «ψιλά». Ωστόσο, η δημόσια ραδιοτηλεόραση είναι ο καθρέφτης της δημοκρατίας μας. Σήμερα δεν έχουμε καλή δημόσια ραδιοτηλεόραση και αυτό το αναγνωρίζουν όλοι. Το παράδειγμα της ΝΕΡΙΤ που δημιουργήθηκε -μετά το απαράδεκτο και αντιδημοκρατικό κλείσιμο της ΕΡΤ- είναι άλλη μία απόδειξη πως οι νόμοι ψηφίζονται για να παραβιάζονται, ακόμη και από αυτούς που τους ψήφισαν.
Όταν η κυβέρνηση έκλεισε την ΕΡΤ, υποσχέθηκε μια σύγχρονη, ανεξάρτητη, ευρωπαϊκών προδιαγραφών δημόσια ραδιοτηλεόραση. Ο νόμος που ψηφίστηκε έθετε, πράγματι, τις βάσεις για την υλοποίησή της. Ωστόσο, έπειτα από λίγο καιρό οι ίδιοι άρχισαν να ξηλώνουν σιγά- σιγά ό,τι είχαν θεσμοθετήσει, μέχρι που η επί χρόνια έμπειρη δημοσιογράφος και σήμερα κυβερνητική εκπρόσωπος, Σοφία Βούλτεψη, έριξε τα προσχήματα και αποφάσισε να παρεμβαίνει, όχι μόνον στο τι και πώς θα μεταδίδεται, αλλά και στο ποιοι και πώς θα προσλαμβάνονται. Όπως τον παλιό, καλό καιρό. Το Εποπτικό Συμβούλιο, το οποίο σύμφωνα με τον αρχικό νόμο εξασφάλιζε την ανεξαρτησία της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης από την εκάστοτε εξουσία, με τροπολογία που ψηφίστηκε ήρθε στα μέτρα των κυβερνώντων, αποδεικνύοντας πως δεν ενδιαφέρονται για μια ανεξάρτητη δημόσια ραδιοτηλεόραση. Είναι ενδεικτικό ότι περίπου ένα χρόνο από την εκκίνηση της διαδικασίας για τη δημιουργία της ΝΕΡΙΤ, άλλαξαν τρεις διοικήσεις, επειδή δεν δέχτηκαν τις κυβερνητικές παρεμβάσεις στο έργο τους!
Είναι αξιοσημείωτο επίσης πως αν και πέρασαν σχεδόν 17 μήνες, δεν έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία των προσλήψεων στη ΝΕΡΙΤ. Όσοι παρακολουθούμε εκ του σύνεγγυς τις διαδικασίες, διαπιστώνουμε σωρεία μεθοδεύσεων, παραλήψεων και παραβάσεων, ακόμη και της διαδικασίας την οποία ορίζει ο νόμος που οι ίδιοι ψήφισαν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, το γεγονός πως ποτέ δεν συγκροτήθηκε το μητρώο αξιολογητών, όπως προβλέπεται. Αντιθέτως, κατά την ελληνική παράδοση, η εξαίρεση έγινε κανόνας, καθώς οι διοικούντες της ΝΕΡΙΤ κατέφυγαν σε μεθοδεύσεις, αξιοποιώντας μια διάταξη που προέβλεπε πως «...το Διοικητικό Συμβούλιο επιφυλάσσεται να προσθέτει στο Μητρώο και άλλους αξιολογητές, ανάλογα με τις ανάγκες της ΝΕΡΙΤ Α.Ε...». Έτσι, δίπλα στους αρχικούς αξιολογητές, προστέθηκαν διάφοροι άλλοι, όχι τυχαία επιλεγμένοι, οι οποίοι συμμετείχαν στο μέσον ή μόνο σε κάποιο στάδιο της αξιολόγησης, γεγονός που τραυμάτισε καίρια την αξιοπιστία και εγκυρότητα της όλης διαδικασίας. Ιδιαίτερα στην τελευταία φάση της πρόσληψης των 59 δημοσιογράφων για την «παραγωγή ειδήσεων και εκπομπών». Εάν μελετήσει κάποιος προσεκτικά τη μοριοδότηση, η οποία έχει αναρτηθεί στην ιστοσελίδα της ΝΕΡΙΤ, είναι εμφανείς οι μεθοδεύσεις, οι αδικίες και η έλλειψη αντικειμενικότητας. Συνεργούντος και του κάκιστου συστήματος κριτηρίων αξιολόγησης, δημοσιογράφοι με αναγνωρισμένες δεξιότητες έμειναν εκτός, ενώ αντιθέτως, κάποιοι με πολύ λιγότερα προσόντα, προσελήφθησαν… Εάν, επίσης, μελετήσει κάποιος προσεκτικά τις περιπτώσεις αυτές, θα διαπιστώσει πως δεν είναι τυχαίο ποιοι αποκλείστηκαν και ποιοι προτιμήθηκαν.
Για να θριαμβεύσει και πάλι το παλαιό ηρωικό ελληνικό δαιμόνιο, που με την ανεπανάληπτη εφευρετικότητά του καταστρατηγεί νόμους και κανόνες και έχει ειδικευτεί στις μεθοδεύσεις.
Θα έχουμε καλύτερη δημόσια ραδιοτηλεόραση εάν έρθει στην εξουσία ο ΣΥΡΙΖΑ;
Είναι ενδεικτική η προγραμματική πρόταση του κόμματος για τη δημόσια ραδιοτηλεόραση. Πρώτον, ξεκαθαρίζει πως στόχος είναι η άμεση κατάργηση της ΝΕΡΙΤ και η επανίδρυση της ΕΡΤ, ενώ υπόσχεται τα πάντα στους πάντες της πρώην ΕΡΤ. Για τον τρόπο διοίκησης, όμως, -όχι τυχαία, βέβαια- καταφεύγει σε γενικότητες, κάνοντας λόγο για κάποιο εποπτικό συμβούλιο που θα διορίζει τη διοίκηση της ΕΡΤ, χωρίς να αναφέρει πώς θα συγκροτείται και πώς θα διασφαλίζεται η ανεξαρτησία της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης. Αναφέρει, μόνον ότι «η ΕΡΤ διοικείται από ένα εποπτικό συμβούλιο που διορίζεται με καθοριστική συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών. Το εποπτικό συμβούλιο είναι αρμόδιο για τον διορισμό του Διοικητικού Συμβουλίου το οποίο και εποπτεύει, καθώς και για τον μακροπρόθεσμο στρατηγικό σχεδιασμό της ΕΡΤ».
Ιδιαίτερα διαφωτιστικό είναι επίσης, ένα άλλο εδάφιο της προγραμματικής πρότασης που αναφέρεται στη στελέχωση της ΕΡΤ: «Βάσει του νέου νόμου για την ΕΡΤ Α.Ε., ξεκινά διαδικασία αξιολόγησης του προσωπικού της ΕΡΤ για τη στελέχωση των υπηρεσιών, κατά την οποία θα δοθεί ειδική μοριοδότηση σε όσους και όσες συμμετείχαν στο αυτοδιαχειριστικό εγχείρημα.»
Έτσι, πάλι το ελληνικό δαιμόνιο ανοίγει το γνωστό «παραθυράκι» με στόχο τη μεθόδευση και τον διορισμό των «ημετέρων», για τον πλήρη έλεγχο της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης.
Δυστυχώς, δεν έχουμε, ούτε θα έχουμε στο εγγύς μέλλον καλύτερη δημόσια ραδιοτηλεόραση, διότι έχουμε σοβαρό έλλειμμα δημοκρατίας.
* O Μιχάλης Κυριακίδης είναι δημοσιογράφος.
http://www.protagon.gr/