Ένας «έξυπνος άνθρωπος»

Ο Ζαν-Κλωντ Γιούνκερ είναι ένας έξυπνος άνθρωπος. «Αποφασίζουμε για κάτι και στην συνέχεια το αφήνουμε να διαρρεύσει και περιμένουμε λίγο να δούμε τι θα συμβεί», λέει ο πρωθυπουργός του μικρού Λουξεμβούργου, αποκαλύπτοντας τα κόλπα με τα οποία προτρέπει τους ηγέτες τής Ε.Ε. να χειρίζονται την ευρωπαϊκή πολιτική. «Αν δεν υπάρξει μεγάλη κατακραυγή και δεν γίνουν ταραχές, επειδή οι περισσότεροι άνθρωποι δεν θα έχουν ιδέα για το τι έχουμε αποφασίσει, υλοποιούμε τις αποφάσεις μας, βήμα-βήμα, ώσπου δεν θα υπάρχει γυρισμός» (Der Spiegel, «Η δημοκρατία των Βρυξελλών«, 27/12/1999).

Θα θυμάστε ότι ο κ. Τσίπρας έχει αποκαλέσει τον Ζαν-Κλωντ Γιούνκερ «πολύ καλό φίλο της Ελλάδος». Όταν έλεγε τα παραπάνω στον Der Spiegel, ο κ. Γιούνκερ ήταν απλώς

πρωθυπουργός τού Λουξεμβούργου. Όμως, όταν στις 22/6/2016 σε συνεντευξή του στηνFrankfurter Allgemeine Zeitung αποκάλυπτε τα παρακάτω σχετικά με το περυσινό δημοψήφισμα στην χώρα μας, ήταν πρόεδρος της Κομμισσιόν:

Το σημαντικό τότε ήταν να πούμε στον ελληνικό λαό ότι σ’ εκείνο το δημοψήφισμα διακινδυνευόταν η παραμονή τής Ελλάδας στον ευρώ. Όμως, το ελληνικό δημοψήφισμα αφορούσε λιγώτερο τον ρόλο τής Ελλάδας στην Ε.Ε. απ’ ότι τον ρόλο τού κ. Τσίπρα στην Ελλάδα. Ήθελε μια νέα εντολή και το πέτυχε. Στην συνέχεια, πολύ σύντομα συμφώνησε μέσω διαπραγματεύσεων σε μια συμφωνία όχι πλήρως συνεπή προς όσα είχε υποσχεθεί κατά την εκστρατεία για το δημοψήφισμα. Όμως, αυτό δεν ανησυχούσε τόσο εμένα όσο τον κ. Τσίπρα. Βασικά, δεν είμαι οπαδός των δημοψηφισμάτων… 

Δεν έχω καμμιά αμφιβολία ότι ο τρόπος με τον οποίο πέρυσι το καλοκαίρι ο κ. Τσίπρας μετέτρεψε το Όχι του δημοψηφίσματος σε Ναι, υπήρξε αποτέλεσμα στενής συνεργασίας του με τον κ. Γιούνκερ, έναν «έξυπνο άνθρωπο», όπως διαπίστωνε πριν 17 χρόνια ο Der Spiegel. Όπως δεν έχω αμφιβολία ότι με τον ίδιο τρόπο ο κ. Γιούνκερ προώθησε, προωθεί και θα συνεχίσει να προωθεί όλες τις επιλογές που βολεύουν το κεφάλαιο το οποίο εκπροσωπεί.

Η αλήθεια είναι ότι ο ρόλος τού κ. Γιούνκερ είναι δύσκολος. Από την μια πρέπει να προωθήσει μερικά πράγματα αλλά από την άλλη δεν πρέπει να φανεί πως πιέζει υπερβολικά τους ηγέτες των κρατών-μελών, διότι ενδέχεται οι επιθυμίες του να σκοντάψουν στα εθνικά κοινοβούλια. Έτσι, προσπαθεί να κρατάει για λογαριασμό τής Κομμισσιόν τον πρώτο λόγο σχετικά με την νομική φύση ορισμένων διαδικασιών, δηλαδή να διατηρεί στην επιλογή των Βρυξελλών την εκτίμηση του αν συντρέχει λόγος για κάποια απόφαση να υπάρξει σύμφωνη γνώμη των εθνικών κοινοβουλίων ή όχι.

Στην προσπάθειά του αυτή ο κ. Γιούνκερ έχει την πλήρη συμπαράσταση των εθνικών ηγετών, αφού κατά βάθος αυτή η τακτική είναι win-win, ωφέλιμη και για τους δυο: και η Κομμισσιόν κάνει την δουλειά της αποφεύγοντας τους σκοπέλους που μπορεί να της βάλει η «πολλή δημοκρατία» και οι πολιτικοί μπορούν να ισχυρίζονται ότι έδωσαν μάχη για να μη περάσει κάποια απόφαση αλλά δεν κατάφεραν να την κερδίσουν.

Από κει και πέρα, η διαδικασία είναι γνωστή: οι -δικτατορικά βγαλμένες- αποφάσεις διαρρέουν κι η Κομμισσιόν παρακολουθεί και ζυγίζει τις αντιδράσεις. Αν διαπιστωθεί ότι κάπου πάει να ανάψει φωτιά, αναλαμβάνουν άμεση επέμβαση οι φιλικοί μας πολιτικοί και τα ελεγχόμενα μέσα ενημέρωσης ώστε να ηρεμήσει η κατάσταση. Αν, παρ’ ελπίδα, αυτή η άμεση επέμβαση δεν έχει αποτέλεσμα, τότε μπαίνουν μπροστά τα «άλλα κόλπα», π.χ. όπως έγινε πέρυσι με το ελληνικό Όχι. Εκείνο το Όχι δεν έπιασε αδιάβαστο τον κ. Γιούνκερ. Είχε πάρει το μάθημά του πολύ νωρίτερα και είχε σοβαρούς λόγους για να μη χωνεύει τα δημοψηφίσματα.

Στις 29 Μαΐου 2005, οι γάλλοι πήγαν στις κάλπες για να εγκρίνουν ή να απορρίψουν το ευρωπαϊκό σύνταγμα, το οποίο προωθούσε τότε ο ίδιος ο Ζακ Σιράκ. Τα αποτελέσματα επιβεβαίωσαν τις δημοσκοπήσεις και το Όχι κέρδισε με σχεδόν 55%. Πριν κλείσουν οι κάλπες, οι δημοσιογράφοι ζήτησαν μια δήλωση από τον κ. Γιούνκερ (τότε πρωθυπουργό του Λουξεμβούργου). Ο κ. Γιούνκερ απάντησε ότι ήταν απαραίτητο για την ηγεσία της Ε.Ε. να δείξει ενιαίο μέτωπο και να «διατηρήσει την τάξη στην διαδικασία που θα ξεδιπλωθεί το επόμενο πρωί», για να προσθέσει το αμίμητο: Αν βγει Ναι, θα πούμε «προχωρούμε» κι αν βγει Όχι θα πούμε «συνεχίζουμε»(*).

Λίγες μέρες μετά το γαλλικό Όχι, ακολούθησε και το ολλανδικό. Έτσι, με δεδομένο ότι για να υπάρξει ευρωπαϊκό σύνταγμα ήταν προαπαιτούμενο το Ναι από όλες τις χώρες, η υπόθεση μπήκε στο ψυγείο. Όμως, ο κ. Γιούνκερ το είχε πει ξεκάθαρα: συνεχίζουμε. Με δική του πρόταση, λοιπόν, το περιεχόμενο του ευρωπαϊκού συντάγματος μεταφέρθηκε αυτούσιο στην «Συνθήκη της Λισαβόνας», η οποία υπεγράφη στις 13/12/2007 και ίσχυσε δίχως να απαιτείται η επικύρωσή της με δημοψήφισμα.

Όταν το 2014 ο κ. Γιούνκερ ανέλαβε την προεδρία τής Κομμισσιόν, ήταν αποφασισμένος να μην επαναλάβει τα λάθη του παρελθόντος. Οι αποφάσεις θα παίρνονταν πλέον σε κεντρικό επίπεδο και όποιος είχε αντιρρήσεις ας προσέφευγε σε βέτο. Βέβαια, για να έχει και το κεφάλι του ήσυχο, φρόντισε να προωθήσει και μια τροποποίηση στον τρόπο σχηματισμού «μειοψηφίας αρνησικυρίας«, καθιστώντας το βέτο εξαιρετικά δύσκολο.

Επίλογος. Στην σύνοδο κορυφής του περασμένου Ιουνίου, κάποιος τόλμησε να βάλει το θέμα της CETA, της περίφημης εμπορικής συμφωνίας Ε.Ε.-Καναδά, για την οποία μιλήσαμε πρόσφατα σε τούτο το ιστολόγιο. Ο κ. Γιούνκερ κατάφερε να εξοργίσει τους συνέδρους, υποστηρίζοντας ότι η εν λόγω συμφωνία είναι απλή, άρα μπορεί να αποφασιστεί κεντρικά από την Κομμισσιόν και δεν χρειάζεται να τεθεί υπ’ όψη των εθνικών κοινοβουλίων. Δυστυχώς γι’ αυτόν, βρήκε απέναντί του τον γερμανό υπουργό οικονομίας και αντικαγκελλάριο Ζίγκμαρ Γκάμπριελ, ο οποίος προτιμάει την ΤΤΙΡ από την CETA: «Η απόφασή του ότι τα εθνικά κοινοβούλια δεν έχουν λόγο σ’ αυτή την εμπορική συμφωνία, είναι ανόητη. Αν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εγκρίνει την CETA, η TTIP είναι νεκρή».

Παρά ταύτα, αυτός ο «έξυπνος άνθρωπος» βρήκε τον τρόπο να περάσει το δικό του. Χαρακτήρισε την CETA ως μεικτή συμφωνία, που σημαίνει ότι ναι μεν απαιτείται η έγκριση των εθνικών κοινοβουλίων αλλά θα ισχύει μέχρι να βρεθεί ένα κοινοβούλιο να την απορρίψει (**). Προφανώς, ο κ. Γιούνκερ θέλει να κερδίσει χρόνο ώστε να δημιουργήσει τετελεσμένα. Κάτι μου λέει ότι, τελικά, θα περάσει το δικό του. Έστω κι αν χρειαστεί να εξαπατήσει κάποιους. Άλλωστε, όπως έχει πει ο ίδιος, «όταν τα πράγματα σοβαρεύουν, πρέπει να πεις ψέματα»(**).

————————————–
(*) The Telegraph, «Keep up the pressure for a No vote, Left warned«, 26/5/2005
(**) Για την ιστορία, να σημειώσουμε ότι στις σχετικές συζητήσεις του Ιουλίου, το μόνο πρόβλημα που παρουσίασε η Ελλάδα σε σχέση με την CETA είναι ότι δεν προστατεύεται επαρκώς η… φέτα.
(***) The Telegraph, «Jean-Claude Juncker profile: ‘When it becomes serious, you have to lie’«, 12/11/2014

https://eleutheriellada.wordpress.com/