του Δημήτρη Τζιαντζή
Εφιαλτικό διπλό είδωλο σε σπασμένο καθρέφτη είναι τα κείμενα των μνημονίων του ΔΝΤ και της ΕΕ, τα οποία βρίσκονται στο επίκεντρο των επιθετικών διαπραγματεύσεων που διεξάγονται σε Αθήνα και Βρυξέλλες. Η ελληνική κυβέρνηση έλαβε από το προηγούμενο Σάββατο το Memorandum of Economic and Financial Policies (MEFP), δηλ. το κείμενο του Μνημονίου του ΔΝΤ, και το αντίστοιχο Μνημόνιο Κατανόησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ΜoU).Οι εκπρόσωποι του κουαρτέτου Ντέλια Βελκουλέσκου (ΔΝΤ), Ντέκλαν Κοστέλο (EE), Νικόλα Τζιαμαριόλι (ESM) και Φραντζέσκο Ντρούντι (ΕΚΤ) βρίσκονται στην Αθήνα με στόχο την άρση και των τελευταίων αντιρρήσεων της ελληνικής κυβέρνησης στην κατεύθυνση της υλοποίησης σχεδόν του συνόλου των προτάσεων για νέα μέτρα. Τα μέτρα που απαιτούνται για την κατάληξη της
συμφωνίας αναμένεται να προκαλέσουν μεγάλες αντιδράσεις και γι’ αυτό οι δύο προτάσεις εξακολουθούν συνδέονται με ένα θολό περίγραμμα, σε αντίθεση με άλλες φορές που είχαμε διαρροή από την πρώτη μέρα του συνόλου των κειμένων.
Και όμως: «Οι οικονομικές και οι δομικές συνταξιοδοτικές μεταρρυθμίσεις και φορολογικές μεταρρυθμίσεις είναι μόνον η προκαταβολή» (!) δήλωσε χαρακτηριστικά ο Πολ Τόμσεν του ΔΝΤ στην εφημερίδα Wall Street Journal. Το ΔΝΤ, όπως επισημαίνει η ίδια εφημερίδα, κάνει σαφές ότι ακόμα και στην περίπτωση που η Ελλάδα πάρει κάποια μέτρα ελάφρυνσης του χρέους, χρειάζονται «πολύ περισσότερες επώδυνες οικονομικές μεταρρυθμίσεις από αυτές που ήδη σχεδιάστηκαν»! Το ταμείο θεωρεί ότι ακόμα και οι περικοπές 20-30% των σημερινών συντάξεων μέσω της κατάργησης των προσωπικών διαφορών δεν λύνουν το πρόβλημα βιωσιμότητας των ελληνικών ταμείων.
Επτά χρόνια στην οικονομική κρίση και με μία ακόμη οικονομική υποχρέωση να πλησιάζει, αυτό είναι ένα μήνυμα που κανείς Έλληνας δεν θέλει να ακούσει, σχολίασε ο ανταποκριτής. Για να μειωθούν τα ποσοστά ανεργίας και για να επιστρέψουν τα εισοδήματα στα προ κρίσης επίπεδα, θα χρειαστούν «βαθιές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, πολλές από τις οποίες δεν έχουν καν γραφτεί», ανέφερε o Tόμσεν. H κυβέρνηση ουσιαστικά παραδέχεται ότι παραμένουν στο τραπέζι απαιτήσεις για νέα μέτρα και πως το ΔΝΤ θέτει στη διαπραγμάτευση «ζητήματα που δεν της αρέσουν».
Όσον αφορά τον –σε κάθε περίπτωση ανέφικτο– στόχο πρωτογενών πλεονασμάτων μαμούθ 3,5% για μια δεκαετία, το Βερολίνο συζητάει το ενδεχόμενο να επεκταθεί το χρονοδιάγραμμα των πλεονασμάτων μαμούθ μόνο μέχρι και το 2022-23 καταρχάς και να δοθεί η δυνατότητα επανεξέτασης των στόχων! Σε κάθε περίπτωση, το πακέτο των ανεδαφικών πρωτογενών πλεονασμάτων θεωρείται ότι «δεν θα είναι το πρόβλημα για την ολοκλήρωση της συμφωνίας».
Γεγονός είναι ότι και οι δύο μνημονιακές εκδοχές είναι πολύ πιο δραματικές από το προηγούμενο «πρόγραμμα» και οδηγούν στην πιο απότομη επιδείνωση του βιοτικού επιπέδου για εκατομμύρια Έλληνες από την εποχή του πρώτου μνημονίου. Ο εφιάλτης των κατασχέσεων, η κατάργηση του αφορολόγητου, η σταδιακή άρση της προστασίας της πρώτης κατοικίας και πάνω από όλα η πιο απότομη μείωση των συντάξεων της τελευταίας επταετίας συνθέτουν ένα εφιαλτικό σκηνικό.
H υπουργός «κοινωνικής κατεδάφισης» Έφη Αχτσιόγλου υποστήριξε ότι η κυβέρνηση διαπραγματεύεται «να υπάρξει ένα ποσοστό προστασίας των συντάξεων και ένα ανώτατο όριο μείωσης της προσωπικής διαφοράς για να μην υπάρξουν μεγάλες μεταβολές». Το γεγονός ότι η κυβέρνηση δεν δεσμεύεται καν στην «προστασία» γεννά την υποψία ότι πρόκειται για ακόμα ένα επικοινωνιακό πυροτέχνημα εσωτερικής κατανάλωσης.
Συγκεκριμένα μέτρα στα οποία συγκλίνουν τα κείμενα των δανειστών είναι η μείωση του αφορολογήτου στα 5.685 ευρώ για τον άγαμο χωρίς παιδιά από 8.636 ευρώ σήμερα Για άγαμο φορολογούμενο η έκπτωση φόρου μειώνεται από τα 1.900 ευρώ σήμερα, σε 1.250 ευρώ και το έμμεσο αφορολόγητο όριο από 8.636 ευρώ σε 5.685 ευρώ.
Η συζήτηση αφορά πότε ακριβώς θα εφαρμοστεί στα εισοδήματα το νέο μειωμένο αφορολόγητο. Η κυβέρνηση, προσπαθώντας να κερδίσει πολιτικό χρόνο, επιμένει στο 2020 αλλά το πιθανότερο σενάριο θέλει το πακέτο δημοσιονομικής απόδοσης 3,6 δισ. ευρώ να έρθει έναν χρόνο νωρίτερα μαζί με το μαχαίρι στις συντάξεις το 2019.
Βάσει των όσων αναφέρονται στα κείμενα των αναθεωρημένων μνημονίων, ο πρώτος συντελεστής φόρου θα διαμορφώνεται στο 22%. Αυτό μεταφράζεται σε φορολογικές επιβαρύνσεις ακόμα και για φορολογουμένους με μηνιαίο εισόδημα της τάξης των 500 ευρώ, οι οποίοι μέχρι τώρα καλύπτονταν από το αφορολόγητο.
Τη δέσμευση ότι θα κάνει ό,τι περνάει από το χέρι του για την σύζευξη αυτών των δύο προτάσεων και την επίτευξη μιας «δίκαιης συμφωνίας» στο Eurogroup στις 22 Μαΐου, ανέλαβε από την πλευρά του ενώπιον της Ευρωβουλής ο πρόεδρος του Εurogroup Γερούν Νταϊσελμπλουμ.
Το εντυπωσιακό είναι ότι η κυβέρνηση ξανά «με το πιστόλι στον κρόταφο» έχει σημάνει άτακτη υποχώρηση από όλες τις κόκκινες γραμμές που πρόβαλλε το προηγούμενο διάστημα. Χωρίς να έχει υπάρξει συμφωνία ούτε καν μεταξύ ΕΕ και ΔΝΤ, φέρνει τα προαπαιτούμενα που υποδεικνύονται από τους θεσμούς στη Βουλή προκειμένου να δείξει προθέσεις συμμόρφωσης! Είναι χαρακτηριστική η αποστροφή του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα σε πρόσφατη τηλεοπτική συνέντευξή του ότι η «τρόικα μας έδεσε τα χέρια» σε σημείο που δεν μπορούσε να υπερασπιστεί την πολιτική που υπηρετεί.
Σε αυτό το πλαίσιο δρομολογήθηκε στη Βουλή το νομοσχέδιο για τον εξωδικαστικό, που σχετίζεται με την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για τη δεσπόζουσα θέση της ΔΕΗ στην αγορά ενέργειας. Όπως τονίζουν τα στελέχη της κυβέρνησης, στόχος της κυβέρνησης είναι μια συμφωνία φαστ τρακ: πριν από τις 15 Μαΐου να έχουν ψηφιστεί τα μέτρα από τη Βουλή και να έχουν εκδοθεί οι υπουργικές αποφάσεις ώστε να υπάρξει χρόνος να συνταχθεί από τους θεσμούς πριν το Eurogroup η θετική έκθεση συμμόρφωσης, το λεγόμενο compliance report.
Για το θέμα του χρέους, η ελληνική πλευρά παραμένει θλιβερός κομπάρσος. Όπως φάνηκε και από την τηλεοπτική συνέντευξη του Αλέξη Τσίπρα, δεν αναμένεται να υπάρχει ουσιαστική πρόοδος παρά την επιμονή του ΔΝΤ και η κυβέρνηση επιχειρεί να παρακάμψει τη θέση της ότι δεν θα υπάρξει συμφωνία που δεν θα περιλαμβάνει λύση για το χρέος με λεονταρισμούς.
Ο Αλ. Τσίπρας ανέφερε ότι μία κυρίαρχη κυβέρνηση μπορεί να πάρει πίσω μέτρα που ψήφισε αν δεν τηρηθεί η συμφωνία, επιμένοντας ότι τα μέτρα δεν θα εφαρμοστούν χωρίς λύση για το χρέος. Είναι κωμικοτραγικό η κυβέρνηση Τσίπρα που δεν έχει πάρει πίσω κανένα μνημονιακό μέτρο που ψήφισαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις να περιμένει ουσιαστικά από την επόμενη κυβέρνηση να πάρει πίσω τα μέτρα που η ίδια ψήφισε!
Όπως ειπώθηκε, το ΔΝΤ ζητάει περισσότερη σαφήνεια για τα μεσοπρόθεσμα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους από ό,τι οι Ευρωπαίοι είναι διατεθειμένοι να παράσχουν. Για διχασμό στους κόλπους του ΔΝΤ κάνουν λόγο οι New York Times, σε άρθρο του Λάντον Τόμας, σχετικά με το αν θα χορηγήσει νέα δάνεια το Ταμείο στην Ελλάδα.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η άποψη του Τζέρομιν Ζετελμάγιερ, ειδικού σε ζητήματα χρέους, ο οποίος εργάστηκε ως σύμβουλος για το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών. Ο Ζετελμάγιερ θεωρεί μη ρεαλιστική, «λίγη» και ανεπαρκή και την πρόταση του ΔΝΤ για το χρέος. Όπως σημειώνεται, το δημόσιο χρέος της Ελλάδας ανέρχεται σήμερα σε περίπου 326 δισ. ευρώ, περίπου το 180% του ΑΕΠ της χώρας, εκ των οποίων 226 δισ. ευρώ οφείλονται στους ευρωπαίους πιστωτές. Ο γερμανός οικονομολόγος αμφισβητεί ότι όλες οι τρέχουσες προτάσεις για την επέκταση του χρέους της Ελλάδας και τη μείωση των επιτοκίων της θα είναι αρκετές.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου