Τους Πομάκους τους γνωρίζομε όλοι. Οι ανόητοι κυβερνούν το Κράτος των Αθηνών, και αυτό το
γνωρίζομε. Αλλά πρώτα ας μείνομε εις τους Πομάκους μας. Είναι πράγματι γεγονός, ότι δεν
υπάρχουν επιστημονικώς αδιάψευστα στοιχεία περί της καταγωγής των. Κατά το δεύτερο ήμισυ
του 19ου αιώνος η Σόφια εκμεταλλεύτηκε το γεγονός αυτό και ισχυρίσθηκε, ότι οι Πομάκοι είναι
εξισλαμισθέντες Βούλγαροι. Τον ισχυρισμό αυτόν τον απέρριψαν Βούλγαροι ιστορικοί ως ο
καθηγητής Στρασιμίρωφ. Προηγουμένως, το 1789, ο Τσέχος καθηγητής Γίρατσεκ, διατελέσας
υπουργός Παιδείας της Ηγεμονίας της Βουλγαρίας, κατέληξε εις το συμπέρασμα, ότι οι Πομάκοι
είναι μάλλον Έλληνες. Εις το συμπέρασμα αυτό κατέληξε ο Γίρατσεκ βάσει γλωσσολογικών,
μάλλον, παρά ιστορικών ερευνών. Έκτοτε η ιστορική έρευνα ξεπέρασε τα όρια που έθεσε η
έρευνα του Γίρατσεκ.
Επιστημονικώς αναμφισβήτητο είναι, ότι εις την αρχαιότητα ζούσανε εις την περιοχή που ζούνε
σήμερα οι Πομάκοι οι Αγριάνες. Ο βασιλεύς των Λαγαρός ακολούθησε τον Μέγα Αλέξανδρο εις
την κατά της Περσίας εκστρατεία του. Μετά τον 4ον αιώνα οι Αγριάνες εκχριστιανίσθηκαν. Και
αυτό είναι επιστημονικώς αναμφισβήτητο. Έκτοτε όμως τα ίχνη των Αγριάνων χάθηκαν εις την
δύνη των αδιάλειπτων βαρβαρικών φύλων εναντίον της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, μεταξύ των
οποίων και οι Βούλγαροι, οι οποίοι κατέκτησαν την περιοχή των Αγριάνων. Υπάρχουν βυζαντινές ιστορικές πηγές, οι οποίες ονομάζουν την περιοχή που κατοικούν και σήμερα οι Πομάκοι «Αχρίδα». Αυτό είναι φυσικό, εις τα τέλη της πρώτης χιλιετίας ολόκληρος η Θράκη και η σημερινή Βουλγαρία αποκαλούντο Μακεδονία, με μακεδονικά τοπωνύμια Η μακεδονική βυζαντινή δυναστεία του Αυτοκράτορα Βασιλείου του Β΄ κλπ. αποκαλείτο Μακεδονική, αν και καταγόταν από την Αδριανούπολη. Την εποχή εκείνη οι Αγριάνες εμφανίζονται εις τις βυζαντινές ιστορικές πηγές ως Αχρίδαι. Αυτοί οι Αχρίδαι δεν είναι δυνατόν παρά να ήσαν οι αρχαίοι Αγριάνες. Άλλη εξήγηση δεν υπάρχει. Αυτοί οι Αχρίδαι εξισλαμίστηκαν βιαίως μεταξύ 1656 και 1660 εις την Φιλιππούπολη υπό του Σεχμεντίν Πασά. Αυτοί οι εξισλαμισθέντες Αγριάνοι και οι Αχρίδαι είναι οι σημερινοί Πομάκοι. Και εδώ δεν υπάρχει άλλη εξήγηση πολλώ μάλλον αφού η τύχη των είναι μοναδική εις τα Βαλκάνια: Σέρβοι, Αλβανοί και Έλληνες υπέστησαν τα ίδια. Εις όλες αυτές τις περιπτώσεις το θρησκευτικό συναίσθημα νίκησε την εθνική συνείδηση. Ίδετε και σήμερα την Ιταλία. Οι ‘Ελληνες της Σικελίας και Νοτίου Ιταλίας έγιναν πρώτα Καθολικοί και κατόπιν απώλεσαν την εθνική τους συνείδηση. Έτσι οι Αγριάνοι-Αχρίδαι έγιναν μουσουλμάνοι μέχρι που ο Ατατούρκ τους είπε, όπως εις όλους τους μουσουλμάνους της Μ.Ασίας και της Ευρώπης, ότι είναι Τούρκοι. Οι Αγριάνοι-Πομάκοι δεν το απεδέχθησαν απολύτως, όπως και δεν το απεδέχθησαν και οι Κούρδοι της Μ. Ασίας. Τους Κούρδους τους κατασφάζουν οι Τούρκοι από το 1925. Τους Πομάκους τους προστάτευσαν και η Βουλγαρία και η Ελλάδα. Και ερχόμαστε τώρα εις τους επικίνδυνους για το Έθνος, εις τους ανόητους του Κράτους του Κολωνακίου: 1ον) Αγνόησαν την μετατροπή των Μουσουλμάνων εις Τούρκους από τον Ατατούρκ. 2ον) Την εποχή του Εμφυλίου και του Ψυχρού Πολέμου μετέτρεψαν ολόκληρη την Ελληνική Θράκη εις ένα μεγάλο Γκέτο. «Μέσα» σε αυτό όλοι: Έλληνες, Μουσουλμάνοι και Πομάκοι! Σε συνέχεια άρχισαν τις οσφυοκαμψίες έναντι της «φίλης» Τουρκίας και 2 ΥΠ0ΧΡΕΩΣΑΝ, παρά τας αντιδράσεις των, τους Πομάκους να αποδεχθούν το τουρκικό εκπαιδευτικό σύστημα.! Μάλιστα! Αυτοί είναι οι ανόητοι του Κράτους του Κολωνακίου, οι επικίνδυνοι εθνοκτόνοι. Ας ψάξουν όπου θέλουν εις τον κόσμο: Να βρούνε ένα Εθνικό Κράτος, το οποίον υποχρέωσε μία μειονότητά του να αποδεχθεί το εκπαιδευτικό σύστημα μίας ομόρου χώρας, η οποία εγείρει απαιτήσεις για την εθνική καταγωγή της δικής του μειονότητας! Αυτά συμβαίνουν μόνον εις το ανόητο Κράτος του Κολωνακίου. Θαυμάστε το!
Γεώργιος Εμ. Δημητράκης (www.Γεώργιος Εμ.Δημητράκης.gr)
Υποσημείωση: Ο αρθρογράφος κρητικής (Μαριού/ Ν. Ρεθύμνης) και θρακικής καταγωγής γεννήθηκε και διαμένει εις την Ξάνθη. Σπούδασε Πολιτικές-Οικονομικές Επιστήμες και Κοινωνιολογία εις την Βόννη και Ιστορία και Πολιτιστική κληρονομιά εις την Αθήνα. Διετέλεσε επί 5 χρόνια υπάλληλος της Ομοσπονδιακής Βουλής της Γερμανίας και επί 30-ετίας Διπλωματούχος Ξεναγός για όλη την Ελληνική Επικράτεια.
Πρώτων, οι μουσουλμάνοι της μειονότητας είναι περίπου 140-150.000. Από αυτούς οι 120.000 ζουν στη Δυτική Θράκη και οι υπόλοιποι 30.000 στη Γερμανία και στην υπόλοιπη Ελλάδα, κυρίως στην Αθήνα (π.χ. στο Γκάζι), στον θεσσαλικό κάμπο, αλλά και αλλού. Υπάρχουν επίσης 46.000 Τούρκοι από τη Δυτική Θράκη, από τους οποίους αφαιρέθηκε η ελληνική υπηκοότητα με το γνωστό άρθρο 19 του Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας, και ζουν στην Τουρκία, κυρίως στην Κωνσταντινούπολη (Μπουγιούκ Τσέκμετζε, Ζεϊτίν Μπουρνού κ.α.) και στην Προύσα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΔεύτερον, το 1923 οι μουσουλμάνοι της Δυτικής Θράκης δεν ήταν 8.000, όπως γράφουν ορισμένες ιστοσελίδες, αλλά περίπου 112.000, και δεν ήταν το 30% του πληθυσμού της Δυτικής Θράκης όπως είναι σήμερα, αλλά η πλειοψηφία. Οι υπόλοιποι κάτοικοι της Δ.Θράκης ήταν Έλληνες, και λίγοι Βούλγαροι και Εβραίοι. Αργότερα εγκατέστησαν στην περιοχή 200.000 χιλιάδες περίπου Έλληνες πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία και από την Ανατολική Θράκη, Αρμένιους, Εβραίους, Πόντιους από τον Καύκασο κ.α.
Τρίτον, λένε ότι το όνομα Πομάκος προέρχεται από την ελληνική λέξη “ιππομάχος”, πράγμα που δεν ισχύει. Γιατί δεν ισχύει; Η λέξη ‘Πομάκος’ δεν είναι αρχαία λέξη, δεν είναι αρχαίο όνομα/χαρακτηρισμός, και προέρχεται από το βουλγαρικό ρήμα “Πομάγκαμ” (βοηθάω) με την τουρκική κατάληξη ‘ακ’. Δεν γνωρίζω αν το ρήμα ‘πομάγκαμ’ της βουλγαρικής είναι δάνειο από την ελληνική γλώσσα (από τη λέξη ‘ιππομάχος’) αλλά πάντως και οι ίδιοι οι Πομάκοι της Δυτικής Θράκης, τουλάχιστον οι περισσότεροι, αποκαλούν τους εαυτούς τους: “Pomak Türkleri” (Πομακότουρκοι), δηλαδή Τούρκοι με το όνομα ‘Πομάκ’ να έχει μία προσδιοριστική/εθνοτική και όχι εθνική έννοια. Είναι δηλαδή για τους Τούρκους το "Πομάκος" μία υποταυτότητα, όπως είναι για τους Έλληνες το "Βλάχος", το "Αρβανίτης" κ.α. Σε αυτούς που τους ενοχλεί το “Pomak Türkleri” (Πομακότουρκοι), να θυμηθούν ότι και οι Έλληνες χρησιμοποιούν αντίστοιχους χαρακτηρισμούς, όπως π.χ. "Ελληνόβλαχοι" για τους Βλάχους που έχουν υιοθετήσει την ελληνική κουλτούρα και συνείδηση, ή "Τουρκαλβανοί" όταν αναφέρονται (ή αναφέρονταν) στους Αλβανούς που είχαν ασπαστεί το Ισλάμ, κ.τ.λ.
Τέταρτον, οι Τσιγγάνοι αποκαλούνται στην Ελλάδα ως “Έλληνες Τσιγγάνοι”, ενώ δεν είναι Έλληνες (η καταγωγή τους είναι απ' την Ινδία). Γιατί λοιπόν οι Ρομά της Δυτικής Θράκης που είναι μουσουλμάνοι, και πολλοί από αυτούς Τουρκόφωνοι, να μην αποκαλούνται ως “Τούρκοι Τσιγγάνοι”; Εφόσον οι περισσότεροι έχουν υιοθετήσει την τουρκική κουλτούρα, και πολλοί από αυτούς, αν όχι όλοι, έχουν αφομοιωθεί από τους Τούρκους.
Λέγεται ότι η Συνθήκη της Λωζάννης δεν αναγνωρίζει τουρκική μειονότητα. Σωστά, η Συνθήκη αναφέρεται σε μουσουλμανικές μειονότητες (στο επίσημο κείμενο στη γαλλική γλώσσα). Την ίδια στιγμή όμως δεν αναγνωρίζει ούτε Πομάκους ούτε Τσιγγάνους. Υπάρχει αναφορά περί Πομάκων στη Συνθήκη της Λωζάννης; Η οποία να σημειωθεί ότι υπογράφηκε πριν 93 χρόνια, χωρίς φυσικά να ερωτηθούν οι άμεσα ενδιαφερόμενοι (οι απλοί πολίτες). Επίσης, η μη ρητή αναφορά της Συνθήκης της Λωζάνης στην εθνική ταυτότητα αυτών των ανθρώπων, δεν σημαίνει ότι δεν έχουν το δικαίωμα να αναγνωριστούν σαν εθνική μειονότητα αν οι ίδιοι το επιθυμούν. Οι άνθρωποι αυτοί στην πλειοψηφία τους έχουν ενταχθεί στην τουρκική κουλτούρα/ταυτότητα, έχουν τουρκική εθνική συνείδηση και εσείς δεν μπορείτε να το αρνηθείτε. Είναι φιλήσυχοι άνθρωποι και συνήθως δεν προκαλούν προβλήματα, ούτε έχουν πρόθεση να δημιουργήσουν τριβές με τους χριστιανούς συμπολίτες τους. Όμως, θα πρέπει να ξέρετε ότι άλλο είναι το "Έλληνας" και άλλο το "Έλληνας πολίτης" (ή Έλληνας υπήκοος). Έλληνας πολίτης θα μπορούσε να είναι κάποιος οποιασδήποτε καταγωγής. Εγώ π.χ. θα μπορούσα να πάρω την κινεζική υπηκοότητα αλλά αυτό δεν θα με μετέτρεπε αυτόματα σε σχιστομάτη. Αν έπαιρνα την υπηκοότητα του Κονγκό, αυτό αυτομάτως δεν θα με μετέτρεπε σε Ζουλού, αν έπαιρνα την Κενυάτική υπηκοότητα, δεν θα μετατρεπόμουν αυτομάτως σε Μασάι (μία φυλή νέγρων). Οι άνθρωποι αυτοί είναι Έλληνες πολίτες, αλλά όχι Έλληνες.
ΔιαγραφήΟι Πομάκοι που συντάσσονται με τον ελληνικό εθνικισμό είναι μία μειοψηφία. Θα έλεγα ότι δεν είναι ούτε το 10% των μουσουλμάνων της Δυτικής Θράκης. Επιπλέον, ας δούμε και κάτι ακόμα. Όλοι οι μειονοτικοί της Δυτικής Θράκης (σε ποσοστό 90%) στις ευρωεκλογές του 2014 ψήφισαν το κόμμα D.E.B. που εκφράζει την τουρκική ταυτότητα. Στις επόμενες εθνικές εκλογές (το 2015) ο Πομάκος υποψήφιος του κόμματος ΑΝ.ΕΛ., Μεχμέτ Αλή Ιρφάν, που δηλώνει Έλληνας Πομάκος και είναι ομοϊδεάτης του κύριου Καραχότζα, δεν πήρε παρά μόνο λίγες εκατοντάδες ψήφους.
Οι Τούρκοι Δυτικής Θράκης, ζoυv στην Ελλάδα, εντός των συνόρων της Δυτικής Θράκης, και κατά την ανταλλαγή πληθυσμών ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία, έμειναν έξω από την υποχρεωτική μετακίνηση. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία 130.000 μουσουλμάνοι - οι περισσότεροι από αυτούς Τούρκοι - ζουν στη Θράκη. Οι ρίζες των Τούρκων της Δυτικής Θράκης είναι από την περιοχή της Ανατολίας/Μικράς Ασίας, και κυρίως από τους Ογούζους Τούρκους (Oğuz Türkleri). Η οθωμανική κατάκτηση της Θράκης άρχισε το 1352 μ.Χ., και συνεχίστηκε κατά τα έτη 1357-1359 μ.Χ. εντατικά. Στα έγγραφα που αφορούν το έτος 1360, από τους οικισμούς και τα χωριά με τουρκικές ονομασίες στην περιοχή, φαίνεται να είναι εγκατεστημένοι σε πολλά χωριά και αγροκτήματα. Να πούμε εδώ ότι είχε ήδη προηγηθεί η μετανάστευση στην περιοχή Τούρκων από τα σελτζουκικά τουρκικά εμιράτα της δυτικής Μικράς Ασίας (από τα εμιράτα του Καρεσί και του Σαρουχάν), Τσεπνίδων Τούρκων που οι περισσότεροι ήταν Μπεκτασίδες, μουσουλμάνων από το Χορασάν (περιοχή ανατολικού Ιράν και Αφγανιστάν), κ.α. Επίσης, στην Οθωμανική περίοδο μετανάστευσαν στην περιοχή - σε μικρούς όμως αριθμούς - Αλβανοί μουσουλμάνοι, Τουρκοκρητικοί, Τσερκέζοι, Κούρδοι, κ.α.
ΔιαγραφήΤο 1951 υπογράφηκε το πρώτο Μορφωτικό Πρωτόκολλο, με το οποίο δεχόταν η ελληνική κυβέρνηση να διδάσκονται την τουρκική γλώσσα ως μητρική γλώσσα οι μουσουλμάνοι της Δυτικής Θράκης στα μειονοτικά σχολεία. Το 1954 ψηφίστηκε ο νόμος 3065. Ο νόμος 3065/1954 (ΦΕΚ Α’ 239, 9.10.1954) ήταν ο πρώτος νόμος που ρύθμιζε τα θέματα της μειονοτικής εκπαίδευσης, και καταργήθηκε το 1979. Στον Νόμο αυτόν η Ελλάδα αναγνωρίζει τα σχολεία της μειονότητας ως Τουρκικά. Μάλιστα υπάρχουν σχετικές φωτογραφίες με τις ταμπέλες των που ήταν αναρτημένες στα μειονοτικά σχολεία, τα οποία αναφέρονταν ως "τουρκικά". Η αλλαγή του χαρακτηρισμού από Τουρκικά σε Μουσουλμανικά ή Μειονοτικά (Μ/ΚΑ) θεσπίστηκε τον Μάρτιο του 1972 κατά την διάρκεια της Χούντας. Επίσης το Πρωτόκολλο του 1968 επιβεβαίωνε το Πρωτόκολλο του 1951 και τον νόμο του 1954. (Hugh Poulton, Suha Taji-Farouki (1997). Muslim Identity and the Balkan State. United Kingdom: C. Hurst & Co, σελ. 85. και Stefanos, Stavros (1997). «Cultural Rights for National Minorities: Covering the Defict in the Protection Provided by the European Convention on Human Rights». IALS Bulletin 25: 9.)
Αξίζει εδώ να πούμε ότι το 1936 δημιουργήθηκαν οι Eπιτηρούμενες Zώνες, από την ορεινή Θράκη μέχρι την Ήπειρο. Οι περιοχές κατοικίας των Πομάκων έγιναν απαγορευμένες και ελεγχόμενες με μπάρες. Για την είσοδο στις περιοχές αυτές χρειαζόταν ειδική άδεια από την αστυνομία. Οι Επιτηρούμενες Ζώνες καταργήθηκαν στις 17/11/1995 από τον Υπουργό Εθνικής Αμύνης Γεράσιμο Αρσένη. Οι Πομάκοι απομονώθηκαν από το ελληνικό κράτος. Για χρόνια ένας μουσουλμάνος της Δυτικής Θράκης - και ιδιαίτερα αυτών από τα ορεινά χωριά - δεν μπορούσαν να βγάλουν άδεια οδήγησης, άδεια άσκησης επαγγέλματος, άδεια επισκευής σπιτιών, κ.α. Και να κάνω ένα ρητορικό ερώτημα. Πολλοί δεν το γνωρίζουν αλλά γιατί όταν κατά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο εισέβαλαν οι Βούλγαροι στο χωριό Δημάριο (ορεινή Ξάνθη) οι ντόπιοι Πομάκοι, που ομιλούσαν μία βουλγαρική διάλεκτο, δήλωναν στους Βούλγαρους με πείσμα ότι: "Εμείς είμαστε Τούρκοι! Εμείς δεν είμαστε Βούλγαροι!"
Οι Πομάκοι προέρχονται φυλετικά από μία μείξη ντόπιων προσλαβικών πληθυσμών με Τσεπνίδες Τούρκους, οι οποίοι ήρθαν στη Δυτ. Θράκη τον 11ο αιώνα μ.Χ., διά μέσου του Πόντου (δηλαδή των βόρειων ακτών της Μικράς Ασίας). Κατά πάσα πιθανότητα οι πρόγονοι τους αναμίχθηκαν με Πετσενέγους και Κουμάνους (τουρκικές φυλές που έφτασαν στην περιοχή τον 5ο-6ο αιώνα μ.Χ.), και δεν είναι όλοι "γαλανομάτες και ξανθοί" όπως αρέσκονται να λένε οι Έλληνες, αλλά μια μειοψηφία τους (όχι ότι αυτό έχει κάποια ιδιαίτερη σημασία).
ΔιαγραφήΌπως είπα, "Πομάκος" σημαίνει "βοηθός" και Πομάκοι ήταν εκείνοι οι μουσουλμάνοι που βοήθησαν τα Οθωμανικά στρατεύματα να κατασβήσουν την εξέγερση των Βουλγάρων του Μπατάκ το 1876 μ.Χ., ενώ κατά τη διάρκεια των Ρωσσοτουρκικών πολέμων οι Πομάκοι ήταν στο πλευρό των Τούρκων. Εδώ αξίζει να αναφερθεί ότι στη διάρκεια των πολεμικών συγκρούσεων μουσουλμάνοι από τα βόρεια της Βουλγαρίας μετανάστευσαν σε πιο νότιες περιοχές. Το όνομα 'Πομάκος' δεν είναι αρχαίο όνομα, δεν έχει σχέση με τη λέξη 'ιππόμαχος' ή με τη λέξη 'πότης' κ.α. Η ονομασία «Πομάκοι», καταγράφεται για πρώτη φορά άλλωστε από τον Γάλλο Ami Boué (1840) σε περιοδεία του στα Βαλκάνια το 1839, αρχίζει να χρησιμοποιείται ευρύτερα στις Οθωμανικές πηγές μετά το Ρωσο-Τουρκικό πόλεμο του 1877-78 μ.Χ. Είτε λοιπόν το "Πομάκος" προέρχεται από το "πομάγκαμ" ("βοηθάω" στα βουλγάρικα) είτε αποτελεί παραφθορά του "μομάκ" (παλικάρι) κ.α. Ορισμένοι ερευνητές υποστηρίζουν και την εκδοχή ότι το "Πομάκ" είναι παραφθορά του 'ποτουρνάκ' (αυτός που εκτουρκίστηκε).
Από τους Έλληνες υποστηρίζεται ότι φυλετικά οι Πομάκοι είναι απόγονοι των αρχαίων Αγριάνων, επειδή η περιοχή τους - και συγκεκριμένα η βόρεια Θράκη και η Πελαγονία - ονομάζονταν Αχριδώ, λέξη που τη συσχετίζουν με το όνομα των αρχαίων Αγριάνων. Στην πραγματικότητα οι Αγριάνες κατοικούσαν στο κέντρο της Βαλκανικής, στα βόρεια των Παιόνων, και όχι στη Ροδόπη (όπου κατοικούσαν οι Βήσσοι, οι Οδρύσσες, κ.α. Η Αχριδώ βρισκόταν στην Ροδόπη και αποτελούσε από τμήμα του Θέματος Φιλιππούπολης. Το Θέμα Φιλιππούπολης, Μόρας, Βερόης και Αχριδώς, ήταν διοικητική διαίρεση, της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας με πρωτεύουσα τη Φιλιππούπολη κατά τον 12ο αιώνα. Αναφέρεται και το 1198 σε χρυσόβουλο του Αλέξιου Β΄ Κομνηνού σαν Θέμα Φιλιππούπολης, Μόρας, Βερόης και Αχριδώς. Πιθανότατα δημιουργήθηκε με την ένωση των Θεμάτων Φιλιππούπολης και Βερόης και τις περιφέρειες των φρουρίων της Μόρας και της Αχριδώς. Κατά πάσα πιθανότητα όμως το όνομα "Αχριδώ" έχει κοινή προέλευση με το όνομα της πόλης Αχρίδα (ή Οχρίδα). Στα σλαβικά το όνομα της πόλης γράφεται 'Охрид' (рид σημαίνει λόφος) και προέρχεται από το на ридот που σημαίνει επί του λόφου, πάνω στον λόφο. Η Οχρίδα είναι κτισμένη αμφιθεατρικά πάνω σε έναν λόφο, στις ακτές της λίμνης. Δηλαδή πιθανότατα το όνομα "Αχριδώ" είναι σλαβικής προέλευσης και δεν σχετίζεται με τους αρχαίους Αγριάνες.
Επίσης, λέγεται ότι το Αχρέν ή αχράν (ή στα ελληνικά 'Αχριάνες'), ονομασία που χρησιμοποιούσαν οι Πομάκοι για τους εαυτούς τους παλαιότερα, προέρχεται είτε από το σλαβικό ohreyan (άξεστοι) είτε από την οθωμανική λέξη ahir - προέρχεται από τα αραβικά - που σημαίνει ο τελευταίος (στον πληθυντικό ahiriyan), δηλαδή αυτοί που ασπάστηκαν το Ισλάμ τελευταία. Τον 16ο αιώνα ο Εβλιγιά Τσελεμπί έγραφε ότι: «οι Αχριγιάν ήταν εξισλαμισμένοι χριστιανοί...» Επίσης, και ΠΟΛΥ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ, είναι ότι ο Εβλιγιά Τσελεμπί επίσης είπε ότι: «Αχριγιάν υπήρχαν στη Βόρεια Θράκη, στον Τύρναβο της Θεσσαλίας και στην Πελοπόννησο». Δηλαδή άτομα που εξισλαμίστηκαν υπήρχαν και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας. Δηλαδή ΔΕΝ ΣΥΝΔΕΟΤΑΙ οι Ahiriyan/Αχριάνες με τους αρχαίους Αγριάνες. Άλλωστε το "ahiriyan" είχε θρησκευτική - και ΌΧΙ ΕΘΝΟΦΥΛΕΤΙΚΗ - έννοια ήδη από τον 15ο αιώνα, όπου οι μουσουλμάνοι αποκαλούσαν έτσι (υποτιμητικά) τους αιρετικούς Μπεκτασίδες: Αχιριγιάν/Αχριάνες, αυτοί που άφησαν τη θρησκεία, αυτοί που αποστάτησαν. «Αχριγιάν υπήρχαν στη Βόρεια Θράκη, στον Τύρναβο της Θεσσαλίας και στην Πελοπόννησο». Δεν υπάρχει λοιπόν σύνδεση του ονόματος Αγριάνες με τους Πομάκους.
ΔιαγραφήΔεν υπάρχει κάποια απόδειξη που να πιστοποιεί τον συσχετισμό των Πομάκων με τους Αγριάνες. Οι Αγριάνες ή Αγράϊοι ή Αγριεΐς ή Αγραίοι ήταν παιονικό φύλο που κατοικούσε στην πάνω κοιλάδα του Στρυμόνα, μεταξύ Αίμου και Ροδόπης, όμως από τον 3ο αι π.Χ. και μετά δεν έχουμε ιστορικές μαρτυρίες για τους Αγριάνες. Από την άλλη, στα χρόνια του Βυζαντίου ο χώρος της Θράκης δέχθηκε τις επιδρομές πολλών και διάφορων φύλων, όπως Γότθοι, Ούννοι, Σκλαβηνοί, Άβαροι, Σλάβοι, Βούλγαροι, και αργότερα Ούζων, Κουμάνων, Αβάρων, Πετσενέγων, κ.α. Επίσης, κατά καιρούς διάφοροι πληθυσμοί μεταφέρθηκαν στην Θράκη, όπως για παράδειγμα ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Ιωάννης Τσιμισκής (969-976), μετέφερε Αρμένιους Παυλικιανούς από τη Μικρά Ασία στην περιοχή της Φιλιππούπολης - ο παυλικιανισμός ήταν αίρεση - ενώ την ίδια εποχή εμφανίσθηκε στη Βουλγαρία η αίρεση του Βογομιλισμού.
Είναι πολύ αμφίβολη μία απευθείας καταγωγή των Πομάκων από τους αρχαίους Αγριάνες λοιπόν, για να μην πούμε σχεδόν αδύνατη. Επίσης, στην Ξάνθη υπάρχει μία συνοικία με το όνομα Aren ή Ahren mahallesi. Η ονομασία αυτή προέρχεται από το Ahιryan, δηλαδή η περιοχή με τα αχούρια. Στην περιοχή υπήρχαν στάβλοι (αχούρια), όπου διανυκτέρευαν με τα ζώα τους οι κάτοικοι που έρχονταν στην πόλη απ' τα βουνά, και δεν είχαν που να μείνουν. Δεν υπάρχει λοιπόν σύνδεση του Ahιryan, Αχρέν, Αρέν, κ.α., με το Αγριάνες.