Δύο φαντάσματα πάνω από την Ευρώπη

Δύο φαντάσματα πλανιούνται πάνω από την Ευρώπη. Το ένα είναι το ξεθωριασμένο φάντασμα του κομμουνισμού, και το άλλο το νεκραναστημένο φάντασμα του φασισμού. Ειδικά για το τελευταίο υπάρχει γόνιμο έδαφος σχεδόν παντού στην Ευρώπη για ν' αναπτυχθεί και να γίνει και πάλι απειλητικό.

Σε όλη την Ευρώπη, από τις παρυφές της Ρωσίας μέχρι την καρδιά του Δυτικού πολιτισμού, το κτήνος του νεοφασισμού και της ακροδεξιάς δυναμώνει μέρα με την ημέρα. Για παράδειγμα οι Αυστριακοί σε λίγες μέρες θα αποφασίσουν αν θα έχουν ή όχι τον πρώτο ακροδεξιό πρόεδρο στη μεταπολεμική ιστορίας της Ευρώπης.
Εκμεταλλευόμενος την οικονομική, μεταναστευτική και προσφυγική κρίση, αλλά και τη γενικότερη “κρίση ταυτότητας” της σημερινής Ευρώπης, που φαίνεται να έχει εγκαταλείψει τις αξίες της και να
έχει παραδοθεί αμαχητί στις δυνάμεις του Νεοφιλελευθερισμού και του Τουρμποκαπιταλισμού, ο Νεοφασισμός, με τη χυδαία και μισαλλόδοξη προπαγάνδα του, την τάση του να επινοεί διαρκώς “εχθρούς” και αποδιοπομπαίους τράγους, κερδίζει παντού φτηνούς πολιτικούς πόντους, προτείνοντας απλά την εθνική αναδίπλωση και την επιστροφή στους εθνικούς εγωισμούς.

Η Δημοκρατία έρμαιο
Το παραδοσιακό πολιτικό σύστημα της Ευρώπης, φθαρμένο, συντηρητικό και φοβικό, έχει προ πολλού παραδώσει τη Δημοκρατία έρμαιο στις δυνάμεις της Αγοράς, καθώς προσυπέγραψε ήδη από τη δεκαετία του 1980 την αποδόμηση του Κράτος-Πρόνοιας πάνω στο οποίο βασίστηκε το μεταπολεμικό ευρωπαϊκό μοντέλο ανάπτυξης και κοινωνικής συνοχής. Έτσι οι πολίτες μετατράπηκαν σε καταναλωτές, οι λαοί σε target group, και οι πολιτικοί σε managers.
Από την άλλη το ξεθωριασμένο φάντασμα του κομμουνισμού κάνει κι αυτό την επανεμφάνιση του, αν και στις περισσότερες δυτικοευρωπαϊκές χώρες -σε αντίθεση με τον ευρωπαϊκό νότο- δεν υπάρχουν πλέον κομμουνιστικά κόμματα παρά μόνο αριστερά ή αριστερίστικα, κυρίως μέσω των συνδικάτων και των δυναμικών απεργιών και εργατικών κινητοποιήσεων, που είδαμε τελευταία να συμβαίνουν στην πλούσια Γαλλία αλλά και στη Γερμανία.
Οι Γάλλοι και οι Γερμανοί εργαζόμενοι αντιδρούν δυναμικά, οι πρώτοι ενάντια στην απορρύθμιση της εργασιακής νομοθεσίας και την “απελευθέρωση” της αγοράς εργασίας, και οι δεύτεροι ζητώντας αυξήσεις -μεγαλύτερο δηλαδή μερίδιο από την πίτα της ανάπτυξης που απολαμβάνει η Γερμανία τα τελευταία χρόνια- αλλά και προστασία απέναντι στην απειλή των επιχειρήσεων να αναστείλουν την παραγωγή τους ή να τη μεταφέρουν σε χώρες με φθηνότερο εργατικό δυναμικό, ή ακόμη και να χρησιμοποιήσουν τους εξαθλιωμένους πρόσφυγες ως πηγή άφθονου και φθηνού εργατικού δυναμικού και μάλιστα χωρίς δικαιώματα.
Το νόθο παιδί
Αυτοί οι οργισμένοι Ευρωπαίοι εργαζόμενοι αντιδρούν και στην απειλή της ανόδου του νεοφασισμού, που παραδοσιακά λειτουργεί απεργοσπαστικά, διαλυτικά και υπέρ των συμφερόντων της κάθε εθνικής οικονομικής ολιγαρχίας. Αρκετοί από αυτούς ξαναθυμούνται ακόμη και τον Μαρξ και την κομουνιστική ιδεολογία. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε πως η κομμουνιστική ιδεολογία -αυτό το νόθο παιδί του Χριστιανισμού με τον Διαφωτισμό- έχει αποδειχθεί επτάψυχη, και όσοι βιάστηκαν να την ενταφιάσουν πριν την ώρα της, διέπραξαν μια ακόμη ιστορική αφέλεια.

Οι έτοιμοι «εχθροί»
Ειδικά οι Γερμανοί εργαζόμενοι δεν ξεχνούν πως ο Χίτλερ ήρθε στην εξουσία χάρη στις συγκρούσεις μεταξύ κομμουνιστών και σοσιαλδημοκρατών καθώς στα τέλη της δεκαετίας του 1920 τα αριστερά κόμματα της Γερμανίας επιτίθενται συνεχώς το ένα στο άλλο, ανοίγοντας έτσι το δρόμο στο Ναζισμό. Ο Χίτλερ χρησιμοποίησε αυτές τις ενδοαριστερές έριδες και απευθύνθηκε κυρίως στην γερμανική μικρομεσαία και εργατική τάξη. Άνεργοι ή κακοπληρωμένοι εργαζόμενοι, επαγγελματίες και μικροί επιχειρηματίες, αναζητούσαν ένα εξιλαστήριο θύμα για όλα τα προβλήματά και τα αδιέξοδα τους. Ο Χίτλερ τους προσέφερε έτοιμους “εχθρούς” γα να εκτονώσουν την καταπίεση και την οργή τους: τους “Εβραίους” αλλά και όλους τους μη-Γερμανούς, δηλαδή τους φυλετικά κατώτερους Ευρωπαίους, που σύμφωνα με το ναζιστικό σχέδιο προορίζονταν να γίνουν τα “υποζύγια της γερμανικής φυλής”.
Πούλησε στους ψηφοφόρους του ρατσισμό, εθνικισμό, αλλά και “σοσιαλισμό”, μιας και το κόμμα του (NSDAP) αποκαλούνταν Εθνικοσοσιαλιστικό. Στην πορεία βέβαια αποδείχθηκε περισσότερο εθνικιστικό και καθόλου σοσιαλιστικό, αλλά ο Χίτλερ άρπαξε την ευκαιρία να ανέλθει στην εξουσία το 1933, να γίνει απόλυτος δικτάτορας και στη συνέχεια να σύρει την Ευρώπη σε μια Μεγάλη Νύχτα στοιχειωμένη από τα φαντάσματα πενήντα εκατομμυρίων νεκρών.

Η ευάλωτη Ευρώπη
Ο Μεγάλος Πόλεμος στην Ευρώπη μπορεί να τέλειωσε, αλλά όμως η ειρήνη δεν είναι κερδισμένη δια παντός. Γι' αυτό πολύ καλά κάνουν κατά τη γνώμη μου οι Ρώσοι που τιμούν κάθε χρόνο στις 8 Μαϊού τη μεγάλη νίκη κατά του Φασισμού με τη μεγαλειώδη παρέλαση στη Μόσχα. Όσοι δεν ξεχνούν την Ιστορία δεν είναι καταδικασμένοι να την ξαναζήσουν, έστω και ως φάρσα.

Η σημερινή Ευρώπη όχι μόνον δεν έχει ανοσοποιηθεί έναντι του φασισμού, αλλά εμφανίζεται δυστυχώς και πάλι ευάλωτη απέναντι σε ελευθεριοκτόνες, θανατηφόρες ιδεολογίες, κρυμμένες στον ίσκιο λαϊκίστικων και ξενοφοβικών κινημάτων. Γι' αυτό χρειάζεται επαγρύπνηση απ' όλους μας. Να μην επιτρέψουμε να καταπατηθούν τα δικαιώματα και οι ελευθερίες μας, από δυνάμεις που ανακυκλώνουν τετριμμένα συντηρητικά, εθνικιστικά και λαϊκιστικά τροπάρια. Να ξεπεράσουμε “προαιώνιες έχθρες” και εθνικιστικά αντανακλαστικά, που οδηγούν νομοτελειακά σε αναζωπύρωση των εντάσεων, ακόμη και σε πόλεμο. Να διαφυλάξουμε τη δημοκρατία, παρά τις ατέλειες της, ως “κόρη οφθαλμού”. Όμως η Δημοκρατία προϋποθέτει κοινωνική συνοχή, αλληλεγγύη, κράτος Δικαίου και προπαντός όχι χαοτικές ανισότητες, όπως έγραψε σχεδόν δύο χιλιάδες χρόνια πριν και ο Πλούταρχος: «Η ανισορροπία μεταξύ πλουσίων και φτωχών είναι η παλιότερη και η πιο θανατηφόρα ασθένεια σε όλες τις δημοκρατίες».

*Ο Γιώργος Στάμκος είναι συγγραφέας (stamkos@post.com) και δημιουργός του Ζενίθ (www.zenithmag.wordpress.com).
http://tvxs.gr/