Το αδύνατο σημείο του ΔΝΤ

Αποστολή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) είναι η προάσπιση της ανάπτυξης και η μείωση της φτώχειας, αλλά οι κοινωνικές επιπτώσεις των μεταρρυθμίσεων που προάγει στον αναπτυσσόμενο κόσμο έχουν δεχθεί αυστηρή κριτική.

Εντούτοις, το ΔΝΤ φαίνεται να έχει αλλάξει, όπως προκύπτει από στοιχεία, μελέτες και δημόσιες ανακοινώσεις. Λαμβάνοντας υπόψη όλη αυτή την κριτική για τις πρακτικές του, το Ταμείο αποφάσισε να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις: θωρακίζονται οι κοινωνικές δαπάνες, τίθενται σε προτεραιότητα η υγεία

και η παιδεία και παρέχεται στήριξη στα προγράμματα πρόνοιας.

Αυτή η ιστορία δεν είναι εξ ολοκλήρου σωστή. Πράγματι, το ΔΝΤ ενσωματώνει στόχους κοινωνικών δαπανών σε όλο και περισσότερα δανειοδοτικά προγράμματα που αφορούν χώρες χαμηλού εισοδήματος. Αυτοί οι στόχοι θεωρητικά εξασφαλίζουν τη διασφάλιση δαπανών στην υγεία, στην παιδεία και σε άλλες παρεμφερείς προτεραιότητες, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης πολιτικής λιτότητας και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Αλλά δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο στην πράξη.

Πραγματοποιήθηκε νέα μελέτη που περιλαμβάνει όλα τα διαθέσιμα στοιχεία για τις δικλείδες ασφαλείας του ΔΝΤ στις κοινωνικές δαπάνες των χωρών της υποσαχάριας Αφρικής. Από το 1995 έως το 2014 υπολογίζεται πως ελήφθησαν 475 μέτρα κοινωνικού χαρακτήρα στα προγράμματα του ΔΝΤ, συχνά ανά τρίμηνο ή εξάμηνο. Εάν οι στόχοι αυτοί είχαν υλοποιηθεί, τότε θα είχε σημειωθεί πρόοδος για τη βιώσιμη χρηματοδότηση των κοινωνικών πολιτικών σε αυτές τις χώρες.

Σχεδόν το ήμισυ των στόχων για κοινωνικές δαπάνες δεν υλοποιήθηκαν ποτέ με βάση τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν. Η τάση αυτή ήταν ιδιαίτερα αισθητή στη Δυτική Αφρική, όπου βρίσκονται κάποιες από τις φτωχότερες χώρες του κόσμου. Γιατί δεν επιτεύχθηκαν οι στόχοι αυτοί;

Μέρος της εξήγησης αφορά την αυστηρή λιτότητα των προγραμμάτων του ΔΝΤ. Καθώς οι χώρες αυτές δεσμεύονται με την εφαρμογή μιας αυστηρής οικονομικής πολιτικής, δεν υπάρχουν μεγάλα περιθώρια για κοινωνικές δαπάνες. Οι ελλείψεις στη χρηματοδότηση του κοινωνικού κράτους υποδεικνύουν ότι δίνεται δευτερεύουσα σημασία από το ΔΝΤ στους στόχους για την υγεία και την παιδεία.

Η Γουινέα, για παράδειγμα, έχει λάβει οικονομική βοήθεια από το 2012. Στόχος των δανείων αυτών είναι η βελτίωση των οικονομικών συνθηκών παράλληλα με την αύξηση των επενδύσεων στην κοινωνική πολιτική. Ομως, η χώρα δεν κατάφερε να ικανοποιήσει τους κοινωνικούς στόχους της όσο εκτελούσε το δανειοδοτικό πρόγραμμα λιτότητας του Ταμείου. Το 2014, οι Αρχές της Γουινέας έγραψαν ότι «δυστυχώς, λόγω της μείωσης των δαπανών, συμπεριλαμβανομένων των εγχώριων επενδύσεων, δεν ήταν πιθανό να σεβαστούμε αυτούς τους στόχους δαπανών».

Από τα στοιχεία αυτά προκαλείται κάποιος προβληματισμός. Υπό την κηδεμονία του ΔΝΤ, κάποιες από τις φτωχότερες χώρες του κόσμου δεν παρείχαν επαρκή χρηματοδότηση στα συστήματα τους κοινωνικής πρόνοιας. Κατά συνέπεια υπήρξαν μεγάλα εμπόδια στην παροχή πρόνοιας στους φτωχότερους ανθρώπους του κόσμου.

Πέραν των κοινωνικών δαπανών, η άποψη του ΔΝΤ για την κοινωνική προστασία δεν «στέκεται στο ύψος» πολιτικών που συζητούνται για μια γενικότερη παροχή τέτοιας φύσεως υπηρεσιών. Εχουν τεθεί ξεκάθαροι στόχοι για τη χάραξη μιας ατζέντας βιώσιμης ανάπτυξης μέχρι το 2030. Με βάση τη συζήτηση αυτή που

διεξάγεται διεθνώς για την ατζέντα βιώσιμης ανάπτυξης, το ΔΝΤ μπορεί να βοηθήσει δημιουργώντας τα δημοσιονομικά θεμέλια για την εφαρμογή κοινωνικών πολιτικών. Αυτό, όμως, προϋποθέτει να αφεθούν τα προσχήματα για μεταρρυθμίσεις στο πλαίσιο προγραμμάτων που στηρίζει το ΔΝΤ και να ξεπεραστεί η θεσμική αδράνεια.

http://www.kathimerini.gr/