«Η αλήθεια είναι μεγάλη,
αλλά ακόμη μεγαλύτερη
από μια πρακτική άποψη
είναι η σιωπή για την αλήθεια».
(Aldous Huxley: Θαυμαστός Καινούργιος Κόσμος)
Σήμερα, κάθε μορφής επικοινωνία που βασίζεται σε τεχνολογικές επινοήσεις, είναι δυνατό να παρακολουθηθεί: τηλέφωνα κινητά και σταθερά, φαξ, e-mail, διαδίκτυο, κ.λπ. Επίσημες, αρμόδιες επιτροπές, τόσο της ευρωπαϊκής ένωσης όσο και εδώ, αναφέρουν ότι: Τίποτα δεν είναι 100% ασφαλές.
Τα παραπάνω όμως, είναι απλά η κορυφή του παγόβουνου. Ο έλεγχος της ζωής ενός ανθρώπου, από τις αρμόδιες υπηρεσίες, μπορεί να εκλάβει παρανοϊκές διαστάσεις.
Για παράδειγμα, επίσημα πλέον στις Η.Π.Α., λειτουργείται μια νέα υπηρεσία, το Γραφείο Ενημέρωσης Πολιτών (ΓΕΠ). Ο ρόλος αυτού, είναι να προλαμβάνει (τι άλλο;) «τρομοκρατικές επιθέσεις». Προσωπικές πληροφορίες θα συγκεντρώνονται από ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, κίνηση λογαριασμών μέσω τραπεζικών Α.Τ.Μ., αγορές μέσω πιστωτικών καρτών, εικόνες από ηλεκτρονικές κάμερες παρακολούθησης σε δημόσιους χώρους, αρχεία τηλεφωνικών κλήσεων από σταθερά και κινητά τηλέφωνα, κ.λπ.. Στη συνέχεια θα «φιλτράρονται» και τέλος θα συνδυάζονται για τον εντοπισμό «ύποπτων» δραστηριοτήτων. Ανάλογη υπηρεσία, θα λειτουργεί και για την παρακολούθηση του υπόλοιπου κόσμου. Φυσικά, όλα αυτά δεν είναι μια αποκλειστικότητα των Ηνωμένων Πολιτειών, απλά εκεί επισημοποιήθηκε.
Τι ακριβώς όμως είναι ηλεκτρονική παρακολούθηση; Πέρα από τις πληροφορίες μέσω echelon π.χ., που αφορούν τα τηλέφωνα, το ηλ. ταχυδρομείο κ.λπ. είναι δυνατό να συγκεντρώνονται και άλλα είδη προσωπικών στοιχείων.
Πληροφορίες συλλέγονται, αρχειοθετούνται και είναι διαθέσιμες ανά πάσα στιγμή, για τον κάθε άνθρωπο ξεχωριστά και καθημερινά. Στις λεγόμενες προηγμένες κοινωνίες, οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές και τα δίκτυα, χρησιμοποιούνται πλέον παντού. Η ίδια η δόμηση του γραφειοκρατικού μηχανισμού, βασίζεται σε αυτά. Η αρχειοθέτηση αυτή, γίνεται κατά κύριο λόγο (στις λεγόμενες πάντα προηγμένες κοινωνίες) με ηλεκτρονικό τρόπο.
Ξεκινώντας από το γλοιώδες, «ωραίοι είμαστε, αλλά πόσοι είμαστε» και την απογραφή και τον έλεγχο για «καλοπληρωτές» και «κακοπληρωτές» δανείων του συστήματος «Τειρεσίας» των τραπεζών, φτάνουμε στο σύστημα TAXIS του υπουργείου οικονομικών, που προσπαθεί να βάλει μια… τάξη στο μέχρι τώρα χάος, (και που όπως όλα δείχνουν τα κάνει ακόμη χειρότερα). Κάθε δημόσια υπηρεσία (εφορία, ΔΕΗ, ΟΤΕ, ΕΥΔΑΠ κ.λπ.) έχει στη διάθεση της, σε ηλεκτρονική μορφή το αρχείο του κάθε πελάτη της. Από τα περιουσιακά στοιχεία, το εισόδημα και γενικότερα την οικονομική κατάσταση μέχρι στοιχεία σχετικά με το τι, πως, με τι, πότε πληρώνει και για τι πληρώνει, τι, πόσο και πότε καταναλώνει κ.α.
Πέρα από τον «δημόσιο τομέα», αρχεία κρατούνται και στον λεγόμενο ιδιωτικό. Ένας από τους σύγχρονους τρόπους ελέγχου, είναι και οι γνωστές κάρτες. Η κάρτα της εργασίας (παρουσίες – απουσίες). Οι κάρτες από πολυκαταστήματα, μεγάλα αλλά και μικρά μαγαζιά και σούπερ μάρκετ. Οι επιχειρήσεις προσφέρουν έκπτωση στα προϊόντα που πωλούν, μα αρχειοθετούν τις αγορές που γίνονται με αυτές τις κάρτες, προκειμένου να «προσαρμοστούν στις αγοραστικές συνήθειες» των πελατών τους.
Κάρτες από τις τράπεζες, με τις πιστωτικές κ.λπ., που μπορείς να παίρνεις «εύκολα δάνεια» (και τα πληρώνεις μια ζωή), μέχρι τις «απλές», για να κάνεις αναλήψεις – καταθέσεις, οποιαδήποτε ώρα, ολόκληρο το 24ωρο. Περιττό να αναφερθεί πως είτε με κάρτες και ΑΤΜ είτε με το βιβλιάριο, οι όποιες συναλλαγές πάντα καταγράφονται και αρχειοθετούνται.
Κάρτες για οχήματα. Για να περνάς «γρήγορα» από τα διόδια. Τα οχήματα βέβαια ελέγχονται πάρα πολύ, για ευνόητους λόγους. Άδειες, ασφάλειες, τεκμήρια, σήματα… Από την άλλη, πετρελαϊκές εταιρίες εκδίδουν κάρτες πελατών στα πρατήρια τους, με «πολλά δώρα» και «γενναίες εκπτώσεις» και με φυσικά δεδομένη την καταγραφή των οχημάτων, του ρυθμού ανεφοδιασμού τους, τα μέρη που ανεφοδιάζονται κ.α.
Αυτή είναι η επόμενη γενιά καρτών, οι «έξυπνες», που θα αντικαταστήσουν τις μαγνητικές. Αυτές, δεν έχουν απλά το γνωστό bar code (ψηφιακή ταυτότητα) αλλά διαθέτουν chip (μνήμη και επεξεργαστή), έχουν δηλαδή τη δυνατότητα αποθήκευσης και επεξεργασίας πληροφοριών.
Το λεγόμενο ηλεκτρονικό πορτοφόλι, είναι και αυτό μια τέτοια μορφή κάρτας. Όπου δεν κουβαλάς, λέει, χρήματα, ταυτότητες κ.λπ. και τα πάντα βρίσκονται σε αυτή την κάρτα. Πουλάς, αγοράζεις, ο,τιδήποτε καταγράφεται εκεί. Και φυσικά όχι μόνο αυτά. Κάρτα ασφαλισμένου, Διατήρηση /Αύξηση Καταναλωτικής Πίστης (Loyalty Systems – τραπεζικοί λογαριασμοί και εργασίες), Μέσα μαζικής μεταφοράς, (ποιο προτιμάς, πόσο συχνά το χρησιμοποιείς και που πας), Εθνικό Σύστημα Υγείας (ο ιατρικός φάκελος), Παρακολούθηση Παραγωγής / Παρακολούθηση Παρουσιών Προσωπικού (απουσίες / παρουσίες), Έλεγχος Κυκλοφοριακής Κίνησης, Πιστοποίηση Προσώπων και Έλεγχος Πρόσβασης (Access Control – δεν ανοίγει η πόρτα του πεδίου του Άρεως για όσους δεν έχουν πράσινη κάρτα, τι δουλειά έχεις εσύ στο Μεταξουργείο αφού μένεις Καλλιθέα – από εξακρίβωση στοιχείων κ.α.), Κινητή Τηλεφωνία και Προσωπικό Αρχείο (Ιατρικό , φορολογικό κ.λ.π.)
Το να μαζευτούν τώρα όλα αυτά τα στοιχεία, σε ένα και μόνο αρχείο, το οποίο φυσικά συνεχώς και θα ενημερώνεται, είναι εφικτό και χωρίς το ηλεκτρονικό πορτοφόλι, ή όπως αλλιώς θα λέγεται. Έτσι, δίνεται η δυνατότητα να δημιουργηθεί κάποιου είδους προφίλ, για το «υποκείμενο» το οποίο «εξετάζεται».
Ο μεγάλος αδελφός. Που ακόμη και αυτή τη στιγμή, ο καθένας μπορεί να τον κουβαλά πάνω του. Με το κινητό τηλέφωνο. Καταγράφεται και είναι δυνατό να χρησιμοποιηθούν οπουδήποτε η πορεία της υγείας, της οικονομικής κατάστασης, του τρόπου ζωής, των προτιμήσεων, ακόμα και των μετακινήσεων του καθενός. Οι πληροφορίες αυτές, βοηθούν στο να δημιουργηθούν νέα προϊόντα – ανάγκες. Να αναλυθεί η ανθρώπινη συμπεριφορά τόσο σε ατομικό όσο και σε ομαδικό επίπεδο.
Όμως… Για την νέα υπηρεσία, στις Η.Π.Α. ξανά. Χαρακτηριστικό είναι πως ο επικεφαλής της νέας υπηρεσίας ορίστηκε ο ναύαρχος Τζον Ποϊντέξτερ, πρώην σύμβουλος του Ρέιγκαν και γνωστός για το σκάνδαλο Ιράν – Κόντρας. Τίποτα το περίεργο μέχρι στιγμής, αφού είναι αναμενόμενη η ανάθεση τέτοιου είδος υπηρεσιών στα μεγαλύτερα καθάρματα. Ακτιβιστές – χάκερς δημοσιοποίησαν προσωπικά του δεδομένα στο διαδίκτυο σε ένδειξη διαμαρτυρίας, όπως προσωπικούς τηλεφωνικούς αριθμούς, ψηφιακές εικόνες του σπιτιού του, μέχρι και τις βιντεοκασέτες που νοίκιασε πρόσφατα από το βιντεοκλάμπ της γειτονιάς του.
Τέτοιες πληροφορίες μη ξεχνάμε ότι συγκεντρώθηκαν για έναν ανώτερο αξιωματικό, που προσπαθεί να καλύψει την προσωπική του ζωή για ευνόητους λόγους και οι ενέργειες αυτές προέρχονται από άτομα με περιορισμένες δυνατότητες σε σχέση με υπηρεσίες τύπου Γ.Ε.Π.
Με άλλα λόγια. Όσο πιο πολύπλοκο είναι κάτι, τόσο περισσότερο έχει την «τάση» να είναι εύκολο να… πειραχτεί. Για παράδειγμα, η ιστορία με τα «έξυπνα πορτοφόλια». Κατά πόσο είναι ασφαλή τα στοιχεία που περιέχουν; Κατά πόσο δεν είναι δυνατό να αλλοιωθούν; Σε τελική ανάλυση, μικροί υπολογιστές είναι. Και όπως ειπώθηκε στην αρχή, ο,τιδήποτε έχει να κάνει με υπολογιστές, διαδίκτυο κ.λπ. ποτέ δεν είναι 100% ασφαλές. Ή τουλάχιστον μη αλλοιώσιμο.
Ακόμη και χωρίς αυτά, πόσο δύσκολο στον καθένα είναι να δίνει «λάθος» στοιχεία; Να μην χρησιμοποιεί κάρτες ή να τις χρησιμοποιεί μόνο εκεί που θέλει; Να σαμποτάρει με κάθε τρόπο την ομαλή λειτουργία των συστημάτων αυτών; Φαντασία μόνο να υπάρχει.
Φαινομενικά, τα πάντα ελέγχονται. Στην πραγματικότητα, όμως, γίνεται προσπάθεια να επιτευχθεί κάτι τέτοιο. Επιχειρείται να καλλιεργηθεί ο φόβος, η εξάρτηση του ανθρώπου από τέτοιου είδους «επιτεύγματα» και στη συνέχεια η απομόνωσή του. Όσες προσπάθειες, όμως και να γίνουν, κανείς δεν μπορεί να ελέγξει το τι σκέφτεται ο καθένας και την έκφραση αυτών των σκέψεων, είτε από τον ίδιο ξεχωριστά είτε σε σύνθεση με άλλους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου