Μέση Ανατολή: Είναι μάταιη η προσπάθεια για μια Pax Americana;

Αλλεπάλληλα ταξίδια στη Μέση Ανατολή. Δεκάδες- αν όχι εκατοντάδες- τηλεφωνικές επικοινωνίες με τους ηγέτες των χωρών της ευρύτερης περιοχής. Έντονο παρασκήνιο και διασταυρούμενες επαφές σε όλα τα επίπεδα. Τζο Μπάιντεν και Άντονι Μπλίνκεν προσπαθούν από τις πρώτες ημέρες του πολέμου μεταξύ του Ισραήλ και των τρομοκρατών της Χαμάς να δημιουργήσουν πεδία συγκλίσεων. Ξοδεύουν, ακατάπαυστα, τόνους πολιτικού και διπλωματικού κεφαλαίου. Αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Ούτε για τα βασικά. Μπορεί οι Ηνωμένες Πολιτείες να παραμένουν, παγκοσμίως, δύναμη πρωταγωνιστική, σήμερα όμως μοιάζουν να αγκομαχούν στην προσπάθεια τους να εξασφαλίσουν έστω τα εναπομείναντα διπλωματικά κεκτημένα σε αυτόν που γνωρίσαμε ως μετα-ψυχροπολεμικό

κόσμο. Η επιχείρηση των Αμερικανών για την επιβολή μιας ιδιότυπης και σαφώς πιο περιορισμένης εδαφικά Pax Americana είναι πολυεπίπεδη και κυρίως αγωνιώδης. Η Ουάσινγκτον είναι μεν μπλεγμένη βαθιά σε δύο πολεμικά μέτωπα, σε Ευρώπη και Μέση Ανατολή, αλλά το πραγματικό της ενδιαφέρον βρίσκεται χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά: Στον Ινδοειρηνικό και την Κίνα. Δύνανται οι Ηνωμένες Πολιτείες να κυριαρχήσουν σε όλα τα πεδία; Είναι πραγματικά αμφίβολο. Ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή διχάζει την Αριστερά της Δύσης Πατήστε εδώ Στη Λωρίδα της Γάζας οι Αμερικανοί έχουν πέσει πάνω σε τείχος διπλής αδιαλλαξίας. Το Ισραήλ δεν κάνει ούτε ένα βήμα πίσω. Βομβαρδίζει ανηλεώς, ενώ δεν μπαίνει καν στη διαδικασία να συζητήσει περί εκεχειρίας ή κατάπαυσης του πυρός, αγνοώντας τις παραινέσεις του ισχυρότερου –φύσει, θέσει και ιδεολογικά– συμμάχου τους. Έναν όρο έβαλε ο Νετανιάχου, την απελευθέρωση όλων των ομήρων που κρατά η Χαμάς, αλλά ακόμα κι αυτός φαντάζει περισσότερο εκατέρωθεν προσχηματικός. Οσο περνούν οι μέρες, κρίνοντας από τον τρόπο που επιχειρεί το Τελ Αβίβ, αλλά και με βάση σχέδια που έρχονται στη δημοσιότητα, προκύπτει ότι η ισραηλινή κυβέρνηση εκτός από την εκκαθάριση της Χαμάς στοχεύει και στην εκκένωση σημαντικού τμήματος της Γάζας. Πώς θα διαχειριστεί όμως η αμερικανική διπλωματία μια τέτοια επιλογή, που είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσει ανεξέλεγκτη μεγέθυνση της ανθρωπιστικής κρίσης; Αλλά και η Χαμάς δεν πρόκειται να παραδοθεί, παρά μόνο αν ηττηθεί πλήρως στο πεδίο της μάχης – κάτι που τουλάχιστον προς το παρόν είναι δύσκολο, αν όχι αδύνατο. Αλλά και να ηττηθεί, ποιος μπορεί να εγγυηθεί ότι δεν θα γεννηθεί κάτι ακόμα πιο ριζοσπαστικό στα παλαιστινιακά εδάφη; Η σύγκρουση έχει λάβει τόσο ακραία χαρακτηριστικά, που η διαμεσολαβητική προσπάθεια των Αμερικανών είναι σχεδόν μάταιη. Μπάιντεν και Μπλίνκεν απασχολούνται περισσότερο με το πώς θα μπορούσε να διευθετηθεί η επόμενη μέρα στη Μέση Ανατολή, παρά με το τέλος των εχθροπραξιών. Εξ ου και συνομιλούν με όλους όσοι θα μπορούσαν να διαδραματίσουν ρόλο στη μακρόχρονη αραβο-ισραηλινή διένεξη. Αλλά και σε αυτό υπάρχει ένα δομικό πρόβλημα: Ούτε ο Νετανιάχου, ούτε προφανώς η Χαμάς θα καθίσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Κι αν μια πολιτική μετάβαση στο Ισραήλ θα ήταν σαφώς ευκολότερη, ποιος θα εκπροσωπήσει τους Παλαιστίνιους; Ο 88χρονος και με ελάχιστη νομιμοποίηση πρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής Μαχμούτ Αμπάς; Πρόκειται, κυριολεκτικά, για ένα αιματηρό αδιέξοδο. Πέρα από όσα τραγικά γίνονται στη Γάζα, όλοι και όλα γυρίζουν και στρέφονται στις Ηνωμένες Πολιτείες. Και αυτοί που ζητούν τη σταθερότητα, αλλά και όσοι κραυγάζουν δικαίως για τον ανθρωπιστικό όλεθρο, απευθύνονται προς τους Αμερικανούς. Αυτούς κατηγορούν ή από αυτούς περιμένουν δράση. Κι όσο δεν προκύπτουν χειροπιαστά αποτελέσματα, τόσο περισσότερο φθείρεται η διοίκηση Μπάιντεν, αλλά και αμφισβητείται συνολικότερα η αποτελεσματικότητα της κάποτε πανίσχυρης αμερικανικής παρέμβασης. Σε έναν χρόνο η Αμερική προσφεύγει στις κάλπες, με τα δημοσκοπικά δεδομένα να είναι άκρως αρνητικά- πρόκειται ουσιαστικά για μια ηχηρή προαναγγελία της επαναφοράς του Τραμπ στην προεδρία. Η κληρονομιά της θητείας του Μπάιντεν διακυβεύεται εντόνως. Τι αφήνει πίσω έως σήμερα; Το στάσιμο μέτωπο της Ουκρανίας, που όσο μακροημερεύει, τόσο κακοφορμίζει. Την ενεργότερη εμπλοκή των Ευρωπαίων στο ΝΑΤΟ και εν γένει στο πεδίο της παγκόσμιας διπλωματίας, καθώς και την αναγκαστική απεξάρτησή τους από το ρωσικό αέριο. Τη Μέση Ανατολή στις φλόγες, με τις περίφημες Συμφωνίες του Αβραάμ να έχουν τεθεί εκ των πραγμάτων στο περιθώριο. Την ημιτελή στροφή προς τον Ινδοειρηνικό προκειμένου να αντιμετωπιστεί επαρκώς ο μεγάλος κίνδυνος της Κίνας. Όλα αυτά, ενώ αναδύεται ένας πραγματικά νέος, πολυπολικός κόσμος, με τις Ηνωμένες Πολιτείες να μην είναι πια η μοναδική κεντρομόλος δύναμη. Αν μοναδικό διακύβευμα είναι η αποφυγή εξάπλωσης του πολέμου, δηλαδή να μην διολισθήσει η ανθρωπότητα σε Γ’ Παγκόσμιο Πόλεμο, τότε οι κινήσεις του Μπάιντεν είναι μάλλον επαρκείς. Aλλωστε, η γενίκευση της σύρραξης δεν εξαρτάται μόνο από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Προς το παρόν είναι και οι υπόλοιποι παίκτες συνετοί – τους αρκεί να βλέπουν τους Αμερικανούς και τους Ισραηλινούς να ταλαιπωρούνται, γιατί να ανοίξουν την πόρτα του φρενοκομείου; Η μπάλα είναι στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Είναι σε θέση οι Αμερικανοί να κλείσουν επιτυχώς όλα τα μέτωπα και να αναλάβουν ξανά ηγετικό ρόλο, επιβάλλοντας μια σύγχρονη Pax Americana; Είναι πραγματικά αμφίβολο. 

https://www.protagon.gr/apopseis/mesi-anatoli-einai-mataii-i-prospatheia-gia-mia-pax-americana-44342823148