«Απολίτιστος Πολιτισμός». Της Μαρίας Τριαντοπούλου

Η πολυσυζητημένη δράση της «Κίνησης Μαβίλη» στο Μέγαρο Μουσικής κατά την ομιλία του κ. Παναγιωτόπουλου στα πλαίσια του συνεδρίου «χρηματοδοτώντας την δημιουργικότητα» - και πέρα από τη γνώμη που μπορεί να έχει ο καθένας για την συγκεκριμένη μορφή διαμαρτυρίας - έφερε έστω και για λίγο στο προσκήνιο το ξεχασμένο εκείνο θέμα που λέγεται πολιτισμός. Και κατάφερε, έστω και περιστασιακά, να μας ξυπνήσει λίγο από τον λήθαργο στον οποίο έχουμε πέσει σχετικά με τα πολλά και σημαντικά θέματα που αφορούν την πολιτιστική και δημιουργική «παραγωγή» γενικότερα. Της Μαρίας Τριαντοπούλου

Είναι σίγουρο ότι μια από τις πιο πρωταρχικές -και παραγνωρισμένες- παράπλευρες απώλειες της λιτότητας και της ύφεσης είναι ο πολιτισμός, η στήριξη της ελεύθερης πρωτοποριακής δημιουργίας, η στήριξη των τεχνών και των καλλιτεχνών, η στήριξη των πλαισίων εκείνων και των θεσμών εκείνων που θα δώσουν ώθηση και χώρο στην δημιουργική και καλλιτεχνική εκφραση.

Είναι μάλιστα ακόμα πιο σίγουρο ότι όταν η ίδια η κυβέρνηση θεωρεί τον πολιτισμό ως «είδος πολυτελείας» και εφαρμόζει νεοφιλελευθερες οικονομικές πολιτικές στον χώρο της καλλιτεχνικής δημιουργίας, το αποτέλεσμα θα είναι παρόμοιο με αυτό που χαρακτηρίζει ολόκληρη τη σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα.

Οι μικρομεσαίοι, οι χωρίς στήριξη από το «σύστημα», οι νέοι που αναζητούν έναν αλλιώτικο τρόπο έκφρασης και δημιουργικής παραγωγής και που δεν έχουν προσωπικούς πόρους να «επενδύσουν» σε αυτό (και αν έχουν θα τσακιστούν σύντομα από τους φόρους και τις εισφορές) μενουν στο περιθώριο χωρίς την ελπίδα κρατικής επιχορήγησης ή και ιδιωτικής στήριξης.
Γιατί όσο η παραγωγή πολιτισμού αντιμετωπίζεται μόνο ως μια επιχείρηση που διέπεται από τους κανόνες της ελεύθερης αγοράς, άρα όσο το Υπουργείο Πολιτισμού στηρίζει μόνο τις πιθανά κερδοφόρες καλλιτεχνικές παραγωγές, τόσο το πολιτισμικό προϊόν θα πρέπει να είναι όχι μόνο απόλυτα ευρείας κατανάλωσης αλλά και υποδεικνυόμενο από τις επιταγές του κέρδους ανεξαρτήτως ποιότητας και ελεύθερης δημιουργικής έκφρασης. Και όσο συμβαίνει αυτό τόσο θα ενδυναμώνεται και θα κατευθύνεται η στήριξη του κερδοφόρου «πολιτιστικού/πολιτισμικού προϊόντος» από τα ΜΜΕ, τα talentshows, τις διαφημιστικές εταιρείες και γενικά όλους εκείνους που επι τόσα πολλά χρονιά έχουν επιβάλλει τη δική τους lifestyleσφραγίδα στην δημιουργία σπρώχνοντας στο περιθώριο και την έμμεση «λογοκρισία» όποιον αρνείται το καλούπι αυτό.
Οι κρατικές επιχορηγήσεις -που έτσι κι αλλιώς μοιράζονταν χωρίς απόλυτη διαφάνεια και με αρκετή δόση μας ιδιότυπης μικροπολιτικής διαπλοκής- τώρα ως φαίνεται, και όπως στηρίζουν οι νέοι δημιουργοί που συμμετείχαν στην «διαμαρτυρία γέλιου» κατά του κ. Παναγιωτόπουλου, έχουν μειωθεί και θα μειωθούν ακόμα περισσότερο στο άμεσο μέλλον, ενώ πλέον η πολιτιστική παραγωγή θα αφεθεί αποκλειστικά στα χέρια των «ισχυρών» ιδιωτών.
Και ενώ δεν αμφισβητώ τις προσπάθειες και τις πολιτιστικές παραγωγές του Μεγάρου Μουσικής, της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών ή διαφόρων άλλων σημαντικών και λιγότερο σημαντικών ιδιωτικών φορέων δεν μπορώ να μην ανησυχήσω για την αποκλειστικότητα αυτή που τους παρέχεται. Και δεν μπορώ να μην ανησυχήσω για ένα κράτος που επιλέγει να μην στηρίξει την αξιόλογη και πρωτοποριακή δημιουργία αλλά αντίθετα να την αφήσει να «αναμετρηθεί» σαν κάθε άλλο εμπορικό προϊόν με τους κανόνες της ελεύθερης αγοράς και άρα να εξαφανιστεί και να αφανιστεί σε έναν άνισο αγώνα επιβίωσης αντιμέτωπη με την εύκολη και μαζικής κατανάλωσης κουλτούρα που σερβίρουν τα τηλεοπτικά κανάλια ή με τα μεγάλα ιδιωτικά συμφέροντα και τα ακλόνητα πολιτιστικά ή καλλιτεχνικά «συνάφεια».
Οι διαμαρτυρόμενοι της «κίνησης Μαβίλη», όπως ονομάζονται, προτίμησαν μια δράση «πολιτισμένη». Γέλαγαν όσο μιλούσε ο Υπουργός (σκέψου πόσο σημαντικό πολιτιστικό έργο έχει επιτελέσει που μόνο με αυτό το «φιάσκο» κατάλαβα ότι ήταν Υπουργός Πολιτισμού ο κ. Παναγιωτόπουλος -πώς θα μπορούσα να το φανταστώ άλλωστε;) μέχρι που εκείνος αποχώρησε ενοχλημένος (έξαλλος) από την αίθουσα του συνεδρίου.

Και αναρωτιέμαι... Μήπως σε μια απολίτιστη πολιτική χωρίς ιδιαίτερες ευαισθησίες και χωρίς κανένα ίχνος δημιουργικής φαντασίας η «πολιτισμένη» διαμαρτυρία δεν γίνεται ουδόλως αντιληπτή; Εδω που δεν ιδρώνει το αυτί των κυβερνόντων με τόσα άλλα τραγικά, ένα γέλιο θα τους μαράνει; Εκείνους ίσως τίποτα τόσο «πολιτισμένο» να μην τους αγγίζει αλλά για όλους εμάς τους υπόλοιπους οι αντιστάσεις αυτές και οι πρωτότυπες αντιδράσεις θα αποτελούν μικρές μεν αλλά ανατρεπτικές και σημαντικές πηγές ελπίδας και εγρήγορσης.
http://tvxs.gr/