Του ΚΩΣΤΑ ΚΑΛΛΩΝΙΑΤΗ
Η ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ τόνωσης της οικονομίας μέσω της δημιουργίας ευνοϊκού ψυχολογικού κλίματος είναι όχι απλώς κατανοητή, αλλά και θεμιτή, σε μία οικονομία αγοράς όπου οι προσδοκίες των επενδυτών, επιχειρηματιών και καταναλωτών διαδραματίζουν σημαίνοντα ρόλο
Βασικός όρος γι’ αυτό είναι, όμως, η σωστή ερμηνεία και χρήση των στατιστικών στοιχείων για τη στάθμιση της εξέλιξης των οικονομικών μεγεθών, διαφορετικά καταλήγει κανείς σε αυθαίρετα συμπεράσματα που όταν αναπότρεπτα διαψεύσει η πραγματικότητα γίνονται μπούμερανγκ για την αξιοπιστία του, βλάπτοντας και το οικονομικό κλίμα.

Αφετηρία για την παραπάνω εισαγωγή υπήρξε η κλιμακούμενη κυβερνητική «προπαγάνδα» για το τέλος της ύφεσης και της κρίσης, την ανάκαμψη, το κατώφλι της οποίας διαβαίνουμε, και την αναστροφή της οικονομίας.
Και λέμε «προπαγάνδα», όχι γιατί δεν υπάρχουν βελτιώσεις σε ορισμένα οικονομικά μεγέθη, όπως είναι η επίτευξη πλεονάσματος στο δημοσιονομικό και εξωτερικό ισοζύγιο, ή στην ανάκαμψη του τουρισμού, της οικοδομικής δραστηριότητας και τη σταθεροποίηση των πωλήσεων στο λιανικό εμπόριο. Αλλά γιατί οι βελτιώσεις αυτές δεν στοιχειοθετούν καμία αναστροφή της οικονομίας συνολικά ώς τώρα. Ας δούμε γιατί.
Βαθιά ύφεση
Πρώτον, η οικονομία παραμένει σε βαθιά ύφεση, αφού ακόμη και το -2,6% του δ’ τριμήνου 2013 -που προβλήθηκε ως μεγάλη επιτυχία σταδιακής ανακοπής της πτώσης και πρόδρομος εξόδου από την ύφεση- παραμένει με βάση τα διεθνή συγκριτικά στοιχεία μία σοβαρή κάμψη της οικονομικής δραστηριότητας. Από εκεί και πέρα η ονομαστική μείωση του ΑΕΠ και στα τέσσερα τρίμηνα του 2013 παρέμεινε σταθερή στο -6% περίπου και μόνον η συνεχής και ακατανόητη διόγκωση του αποπληθωριστή του ΑΕΠ από το α’ στο δ’ τρίμηνο (από -1,4% σε -3,8%) επέτρεψε στο πραγματικό ΑΕΠ να περιορίσει την πτώση του από το -5,5% του α’ τριμήνου στο -2,6% του τελευταίου.
Η μεγάλη διόγκωση του αποπληθωριστή του ΑΕΠ είναι ακατανόητη, γιατί δεν μπορεί οι τιμές στο σύνολο της οικονομίας να πέφτουν 3,8% και στον τομέα της ιδιωτικής και δημόσιας κατανάλωσης (που αντιστοιχεί στο 84% του ΑΕΠ) να υποχωρούν στο δ’ τρίμηνο κατά 2,2%. Κάτι τέτοιο θα σήμαινε πως στην υπόλοιπη οικονομία (επενδύσεις κι αποθέματα) οι τιμές έπρεπε να πέφτουν κάθετα κατά 12,2%! Συνεπώς, όχι μόνον η οικονομία παραμένει σε βαρβάτη ύφεση, αλλά είναι αμφίβολο κατά πόσον η επιβράδυνση της ύφεσης είναι τέτοιας έκτασης όπως εμφανίζουν τα επίσημα στοιχεία. Ισως γι’ αυτό στις 14.2.2014 η ΕΛΣΤΑΤ παραδέχθηκε πως: «Οπως ανακοινώθηκε και στα δελτία Τύπου του 3ου τριμήνου 2013, η ΕΛΣΤΑΤ είναι σε διαδικασία επίλυσης ορισμένων θεμάτων σχετικά με τον αποπληθωριστή του ΑΕΠ»…
Δεύτερον, τα όντως υπαρκτά φέτος πρωτογενή κι εξωτερικά πλεονάσματα (του Δημοσίου και των τρεχουσών συναλλαγών αντίστοιχα) είναι λογιστικά φουσκωμένα, αφού από τα 1,5-1,8 δισ. ευρώ πρωτογενές πλεόνασμα που προβλέπει η κυβέρνηση δεν έχουν αφαιρεθεί τα έσοδα από τις επιστροφές κερδών από τα ελληνικά ομόλογα, που έχουν στην κατοχή τους οι κεντρικές τράπεζες του ευρωσυστήματος, ενώ από το πλεόνασμα 1,2 δισ. του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών πρέπει να αφαιρεθούν τα τακτοποιητέα στοιχεία ύψους 0,7 δισ.
Ανεξάρτητα από το όποιο τεχνητό «φούσκωμα», ωστόσο, τα πλεονάσματα αυτά είναι προϊόν των πολιτικών λιτότητας που γονάτισαν την οικονομία και τη σέρνουν στο τέλμα της ύφεσης. Οφείλονται δηλαδή στην ύφεση και γι’ αυτό πρέπει να μιλάμε για πλεονάσματα ύφεσης. Αυτό είναι φανερό π.χ. από τις συνεχείς περικοπές του ΠΔΕ (δημόσιες επενδύσεις) όσο κι από το γεγονός ότι η φετινή μείωση του εμπορικού ελλείμματος όσο και η αύξηση του πλεονάσματος στο ισοζύγιο υπηρεσιών οφείλεται, με αναλογία 4 προς 1, πρώτα στη μείωση των εισαγωγών και δευτερευόντως στην αύξηση των εξαγωγών.
Σε πήλινα πόδια
Εξάλλου, όπως ορθά επισήμανε κι ο Dr. Money στο euro2day.gr (20.2.14): «Η αύξηση των ελληνικών εξαγωγών, τουλάχιστον πριν από το 2013, οφείλετο στις τσιμπημένες τιμές, ενώ η πτώση των εισαγωγών σε δραστική μείωση του όγκου. Αυτό σημαίνει ότι η όποια βελτίωση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών μπορεί να αντιστραφεί όταν η ελληνική οικονομία αρχίσει να ανακάμπτει.
Επιπλέον, η συμπίεση των μισθών δεν έχει βοηθήσει τις εξαγωγές όσο θα έπρεπε. Καλό λοιπόν το πλεόνασμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών το 2013, αλλά μοιάζει να έχει χτιστεί εν μέρει σε πήλινα πόδια».
Τρίτον, ο παραγωγικός κι εξαγωγικός τομέας της οικονομίας αισθητά πλέον χωλαίνει. Γιατί η αιχμή του δόρατος της εγχώριας παραγωγής, η βιομηχανία, παρά την οριακή άνοδο (0,5%) του δείκτη παραγωγής τον Δεκέμβριο, είχε κάμψη πωλήσεων 11,8% και μείωση νέων παραγγελιών 7,5% τον ίδιο μήνα, ενώ το τελευταίο 4μηνο του 2013 βρισκόταν σε σταθερή συρρίκνωση, σε σημείο που οι ίδιοι οι βιομήχανοι να εκπέμπουν σήμα κινδύνου. Ακόμη, ο πιλότος της νέας παραγωγικής δομής και της ανάκαμψης της οικονομίας, οι εξαγωγές, επίσης καρκινοβατούν τελευταία.
Τον Δεκέμβριο οι εξαγωγές αγαθών μειώθηκαν ετησίως κατά 7%, σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδας, και κατά 14% σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ. Μετά δύο έτη (2011-2012) ισχυρής ανόδου, οι ελληνικές εξαγωγές μειώθηκαν ελαφρά κατά 0,2% το 2013. Ακόμη χειρότερα, το δ’ τρίμηνο του 2013, όπου υποτίθεται σημειώνεται η μεγαλύτερη επιβράδυνση της ύφεσης στην οικονομία, ο πιλότος των εξαγωγών αγαθών στην ανάκαμψη της οικονομίας είδε το έδαφος να χάνεται κάτω από τα πόδια του, αφού έπεσε 15%.
Τέταρτον, με τις εξαγωγές αγαθών να πέφτουν 15% και τη βιομηχανική παραγωγή να υποχωρεί 3,7% το δ’ τρίμηνο του 2013, είναι να απορεί κανείς από πού άντλησε δυνάμεις η οικονομία για να φρενάρει την ύφεσή της στο -2,7%. Ο μεγάλος άγνωστος είναι οι επενδύσεις και τα αποθέματα (το βασίλειο της αυθαιρεσίας στις μετρήσεις).
Θυμίζουμε, ωστόσο, πως στα τρία πρώτα τρίμηνα του 2013 η μεν τελική καταναλωτική δαπάνη μειωνόταν κατά μέσον όρο 7,1%, οι δε επενδύσεις κατά 11,7%. Πόσο μεγάλη μπορεί να είναι, άραγε, η διαφοροποίηση στο δ’ τρίμηνο για να ανατρέπει την παραπάνω τάση στις επενδύσεις ή και την κατανάλωση; Αλλά τελικά ο μεγάλος «ύποπτος» για την επιβράδυνση της οικονομικής ύφεσης στο 2,7% πρέπει να αναζητηθεί στα αποθέματα…
Εν κατακλείδι, καμία ανάγνωση των μακροοικονομικών δεδομένων δεν επιτρέπει επί του παρόντος να μιλάμε για έξοδο από την ύφεση και πολύ περισσότερο από την κρίση.
Οι παρεμβάσεις και η ωραιοποίηση των στοιχείων μπορεί να βοηθούν προεκλογικά τις εντυπώσεις, όμως στρεβλώνουν την πραγματικότητα και ζημιώνουν μεσοπρόθεσμα την οικονομία.
http://eleutheriellada.wordpress.com/