συμμαχήσουμε ακόμη και με τον διάβολο, αν είναι να σώσουμε τον ελληνικό λαό από την καταστροφική λιτότητα», είχε άλλωστε δηλώσει ο Αλέξης Τσίπρας ήδη από το 2012. Μπορεί να μην συμμάχησε με τον ίδιο τον διάβολο, αλλά η νέα ελληνική κυβέρνηση δεν έκρυψε το έντονο φλερτ της με τη Ρωσία του Πούτιν που είναι δαιμονοποιημένη, λόγω της ουκρανικής κρίσης, στα μάτια της Δύσης.
Και το φλερτ αυτό ήταν αμοιβαίο. Ο πρόεδρος Πούτιν ήταν ο πρώτος που τηλεφώνησε στον Αλέξη Τσίπρα για να του ευχηθεί με θερμά λόγια καλή επιτυχία για την εκλογική του νίκη του κι αμέσως τον κάλεσε να επισκεφθεί τη Μόσχα. Ο Τσίπρας ανταποκρίθηκε και, πριν επισκεφθεί τον Λευκό Οίκο και τον πρόεδρο Ομπάμα (που κάλεσε κι αυτός τον Τσίπρα να επισκεφθεί την Ουάσιγκτον), επισκέφθηκε στις 9 Απριλίου το Κρεμλίνο και τον Πούτιν ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για μια σειρά από συμφωνίες Ελλάδας-Ρωσίας που υπόσχονται να αλλάξουν τα οικονομικά, ενεργειακά και γεωπολιτικά δεδομένα της νοτιανατολικής Ευρώπης και της ανατολικής Μεσογείου.
Οικονομία Vs Γεωπολιτική;
Είναι γεγονός πως η γεωστρατηγική σημασία της Ελλάδας, ως πυλώνα της Ευρώπης, έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια κι ας έχει συρρικνωθεί η οικονομία της κατά το ένα τέταρτο. «Το να κρατήσεις την Ελλάδα στο ευρώ είναι κάτι πολύ παραπάνω από τα χρήματα. Όταν οι Ευρωπαίοι ηγέτες αναφέρονται στην Ελλάδα μιλούν την διάλεκτο των οικονομικών. Πιστεύω όμως ότι οι πολιτικοί της ηπείρου έχουν διαλέξει λάθος κοινή γλώσσα. Η γεωπολιτική, πολύ περισσότερο από την οικονομία, είναι το κύριο ζήτημα. Το κόστος του σφάλματος θα είναι μη μετρήσιμο», επισημαίνει στους Financial Times ο Marc Chandler επικεφαλής νομισματικής στρατηγικής της Brown Brothers Harriman.
Για τον ίδιο τα οικονομικά ζητήματα δεν πρέπει να τυφλώνουν τους πολιτικούς όσον αφορά την τεράστια, σε σχέση με το μέγεθός της, γεωπολιτική σημασία της Ελλάδας. Ο Marc Chandler υπογραμμίζει στο πως «η Ελλάδα ενώνει τον βορρά με τον νότο, και την ανατολή με την δύση, όπως καμία άλλη χώρα. Αποτελεί το νότιο άκρο του ΝΑΤΟ και η σχέση που απολαμβάνει με Ρωσία, Ιράν, Κίνα και άλλους είναι μοναδική εντός της συμμαχίας. Ακόμη κι αν είναι υψηλό το τίμημα για την ασφαλή διατήρηση των Αθηνών εντός της ευρωπαϊκής πολιτικής τάξης και ασφάλειας, αξίζει να πληρωθεί».
Ο ίδιος ο Έλληνας πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, σε συνέντευξη που έδωσε στην τηλεόραση του Star και στον Νίκο Χατζηνικολάου τη Δευτέρα 27 Απριλίου, επισήμανε την γεωπολιτική σημασία της Ελλάδας σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση λέγοντας πως «παρά την οικονομική της αποδυνάμωση η Ελλάδα διατηρεί αλώβητη τη γεωπολιτική της ισχύ. Είναι μια χώρα που παίζει κρίσιμο ρόλο σε μια περιοχή αστάθειας, ένας πυλώνας σταθερότητας στο τρίγωνο αστάθειας Ουκρανία-Συρία-Λιβύη γι' αυτό και δεν μπορούν απλά να μας «πετάξουν έξω» και γι' αυτό έχουμε μεγάλες πιθανότητες να κερδίσουμε στη διαπραγμάτευση». Ο ίδιος υποστηρίζει πως αυτό το γεωστρατηγικό πλεονέκτημα θα το εκμεταλλευτεί στο έπακρο προκειμένου να αυξήσει τη διαπραγματευτική ισχύ αλλά και για να ανακουφίσει τον ελληνικό λαό από τα δυσβάστακτα βάρη του χρέους και της λιτότητας.
Βρισκόμενη στο σταυροδρόμι τριών ηπείρων η Ελλάδα δεν αποτελεί απλά το νοτιοανατολικό άκρο της Ευρώπης, αλλά με τα νησιά και τα λιμάνια της, τον εμπορικό και πολεμικό της στόλο, ελέγχει όλους τους θαλάσσιους δρόμους της ανατολικής Μεσογείου, τα περάσματα της Αδριατικής και Μαύρης Θάλασσας προς τη Μεσόγειο, και τη γεωστρατηγική σύνδεση της Τουρκίας και του Ισραήλ με το δυτικό σύστημα ασφαλείας. Αυτό έχει εκτιμηθεί δεόντως από το ΝΑΤΟ, τις ΗΠΑ και την Ευρώπη, ενώ δεν περνά απαρατήρητο κι από τη Ρωσία, που έχει εδραιωθεί στη Μαύρη Θάλασσα με την προσάρτηση της Κριμαίας κι επιθυμεί διακαώς φιλικά λιμάνια για τα πολεμικά της πλοία, που σκοπεύει να επαναφέρει στη Μεσόγειο.
Πρέπει να σημειωθεί πως κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου η Ελλάδα, λόγω της γεωστρατηγικής της θέσης που εμπόδιζε τις δυνάμεις του Συμφώνου της Βαρσοβίας να κατέλθουν στη Μεσόγειο και συνέδεε την Τουρκία με το δυτικό σύστημα, εισέπραττε κάθε χρόνο από τις ΗΠΑ γεωπολιτικό πρόσοδο, δηλαδή οικονομική βοήθεια της τάξεως των εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων. Η σημερινή Ελλάδα της κρίσης σκοπεύει να παίξει δυναμικά το γεωστρατηγικό της ατού, εμφανιζόμενη ως «όαση σταθερότητας» σε ένα τόξο αστάθειας που ξεκινά από τη βόρεια Αφρική, τη Μέσης Ανατολή και φτάνει ως την Ουκρανία και τα δυτικά Βαλκάνια. Να αναδείξει τη σημασία της ως περιοχή διέλευσης και ελέγχου των μεταναστευτικών ροών προς την Ευρώπη και κυρίως ως κόμβο ενεργειακών αγωγών που θα τροφοδοτούν την Ευρώπη, κάτι που θεωρείται ιδιαίτερα σημαντικό για τη Ρωσία.
Greek Stream
Οι σχέσεις Ελλήνων και Ρώσων χάνονται στα βάθη των αιώνων, ξεκινώντας από τον 10ο αιώνα με τον εκχριστιανισμό των Ρώσων από τους ιεραποστόλους του Βυζαντίου, που εδραίωσαν κοινές θρησκευτικές και πολιτιστικές αξίες. Στη διάρκεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας δεκάδες χιλιάδες Έλληνες (Ρωμιοί) μετανάστευσαν στη Ρωσία και αρκετοί από αυτούς εξελίχθηκαν σε τμήματα της ρωσικής ελίτ, τόσο στον οικονομικό, όσο και στον πολιτικό τομέα, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τον Ιωάννη Καποδίστρια, υπουργό εξωτερικών της τσαρικής Ρωσίας, αντίπαλο του Μέτερνιχ, και πρώτο κυβερνήτη της ελεύθερης Ελλάδας. Η Ρωσία βοήθησε τον ελληνικό λαό σε όλες τις επαναστάσεις του κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, εγγυήθηκε την ανεξαρτησία της Ελλάδας, ενώ οι δύο χώρες ήταν σε όλους τους πολέμους στο ίδιο στρατόπεδο και ποτέ αντίπαλοι, με εξαίρεση την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου, όπου πρέπει να σημειωθεί πως η Σοβιετική Ένωση φιλοξένησε σχεδόν δεκάδες χιλιάδες Έλληνες πολιτικούς πρόσφυγες του εμφυλίου πολέμου (1944-1949) στην Ελλάδα.
Σήμερα, παρά την απομόνωση της Ρωσίας από τη Δύση λόγω του ουκρανικού ζητήματος, οι σχέσεις των δύο χωρών αναπτύσσονται πολυεπίπεδα. Με τον όγκο των οικονομικών συναλλαγών των δύο χωρών να φτάνει στα πέντε δισεκατομμύρια ευρώ το χρόνο, με 1,5 εκατομμύριο Ρώσους να επισκέπτονται κάθε χρόνο την Ελλάδα, με χιλιάδες Ρώσους να έχουν αγοράσει εξοχικές κατοικίες και να μένουν μόνιμα στις ακτές του Αιγαίου, και με πολλούς Ρώσους επιχειρηματίες, όπως ο ελληνικής καταγωγής Ιβάν Σαββίδης, να έχουν επενδύσει δεκάδες εκατομμύρια ευρώ σε ξενοδοχεία, εργοστάσια και ποδοσφαιρικές ομάδες, οι σχέσεις των δύο χωρών ποτέ δεν υπήρξαν καλύτερες. Ωστόσο οι κυρώσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε βάρος της Ρωσίας και το αντίστροφο, έπληξαν τις ελληνικές εξαγωγές φρούτων προς την τεράστια ρωσική αγορά (μείωση 40% στις ελληνικές εξαγωγές) ζημιώνοντας την τραυματισμένη ελληνική οικονομία με τουλάχιστον 300 εκατομμύρια ευρώ το χρόνο.
Η κυβερνητική αλλαγή στην Ελλάδα και το γεγονός πως από την πρώτη μέρα ο Έλληνας υπουργός των εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς διαχώρισε τη θέση του στο θέμα των ευρωπαϊκών κυρώσεων σε βάρος της Ρωσίας, αναθέρμανε τις ελληνορωσικές σχέσεις δημιουργώντας μεγάλες προοπτικές σε θέματα ενεργειακής συνεργασίας, ειδικά στο θέμα των αγωγών αερίου. Η απόφαση της Ρωσίας να καταργήσει τον αγωγό South Stream, που θα διερχόταν μέσω Βουλγαρίας προς την κεντρική Ευρώπη και θα κόστιζε 35 δισεκατομμύρια δολάρια, και η αντικατάσταση με τον αγωγό Turkish Stream που θα έχει μικρότερο κόστος και θα φέρει το ρωσικό αέριο μέσω Μαύρης θάλασσας και ευρωπαϊκής Τουρκίας στα ελληνοτουρκικά σύνορα, καθιστά την Ελλάδα σημαντικό ενεργειακό κόμβο της Ευρώπης. Ήδη η Ελλάδα συμμετέχει στον αγωγό ΤΑΡ (Transadriatic Pipeline), που μεταφέρει αζέρικο αέριο μέσω Τουρκίας, Ελλάδας, Αλβανίας με υποθαλάσσια σύνδεση στην Αδριατική προς την Ιταλία.
Ο αγωγός αυτός θα αρχίσει να κατασκευάζεται το 2016 και στα 580 χιλιόμετρα που θα διέρχεται από τη βόρεια Ελλάδα θα επενδυθούν δύο δισεκατομμύρια ευρώ δημιουργώντας χιλιάδες θέσεις εργασίας και μόνιμα έσοδα διέλευσης από τη χώρα. Αν σ' αυτό προστεθεί και ο νέος αγωγός ρωσικού αερίου, τον οποίο ο Αλέξης Τσίπρας πρότεινε στον Πούτιν να ονομασθεί «Greek Stream», που από τα ελληνοτουρκικά σύνορα και μέσω βόρειας Ελλάδας θα μεταφέρει τεράστιες ποσότητες ρωσικού αερίου μέσω ΠΓΔΜ, Σερβίας και Ουγγαρίας προς την κεντρική Ευρώπη, τότε η Ελλάδα καθίσταται αυτόματα σημαντικός ενεργειακός κόμβος. (Υπάρχει επίσης και η μελλοντική δυνατότητα κατασκευής υποθαλάσσιου αγωγού που θα μεταφέρει το αέριο από τη λεκάνη της ανατολικής Μεσογείου, από τα κοιτάσματα στο βυθό του Ισραήλ και της Κύπρου, μαζί με τα ελληνικά κοιτάσματα νοτίου της Κρήτης, στην Ελλάδα και μέσω του Ιονίου πελάγους στην Ιταλία). Ο λεγόμενος “Greek Stream”, που θα είναι σύμφωνος με τους κανόνες του ευρωπαϊκού δικαίου, θα φέρει επενδύσεις δύο δισεκατομμυρίων ευρώ και έσοδα στο ελληνικό κράτος από τέλη διέλευσης της τάξεως των 150 εκατομμυρίων ευρώ το χρόνο. Μάλιστα ο Τσίπρας και ο Πούτιν συζήτησαν στη Μόσχα τη δυνατότητα άμεσης προκαταβολής των μελλοντικών κερδών με ένα ποσό της τάξεως των 3 ως 5 δισεκατομμυρίων ευρώ που θα τονώσει τη ρευστότητα της χώρας. Η Ελλάδα θα μπορούσε έτσι να καταστεί σημαντική γέφυρα ενεργειακής διασύνδεσης της Ρωσίας με την Ευρώπη, που προμηθεύεται το 60% του αερίου από αυτήν.
Αν το όλο σχέδιο προχωρήσει, όπως έδειξε και η πρόσφατη επίσκεψη του διευθυντή της Gazprom στην Αθήνα, τότε τα χρήματα αυτά θα μπορέσουν να εκταμιευθούν μέσα στους επόμενους μήνες, όπως αποκάλυψε και ο Έλληνας πρωθυπουργός στη συνέντευξη του στο κανάλι Star. Το γεγονός αυτό προκαλεί αμηχανία σε Ευρώπη και ΗΠΑ, προκαλώντας το φόβο μήπως η Ελλάδα της κρίσης πέσει στην αγκαλιά της Ρωσίας. Ο ίδιος ο πρόεδρος της Ευρωβουλής Μάρτιν Σουλτς επισήμανε πως η οικονομική πολιτική σε βάρος της Ελλάδας έχει και γεωπολιτικές συνέπειες και πως η χώρα θα μπορούσε να στραφεί σε άλλους συμμάχους. «Θέλετε να δείτε τον ρωσικό έκτο στόλο να αράζει στον Πειραιά;», διερωτήθηκε ο Σουλτς υπογραμμίζοντας πως οι οικονομικές θεωρίες δεν είναι λύση στα προβλήματα της Ευρώπης. Αντιδράσεις υπήρξαν όχι μόνον από την Ευρώπη αλλά και από τις ΗΠΑ, έναν παραδοσιακό στρατηγικό σύμμαχο της Ελλάδας, ανασύροντας ιστορικούς φόβους της Δύσης για κάθοδο της «λευκής αρκούδας» στις θερμές θάλασσες. Ορισμένοι μίλησαν ακόμη για την Ελλάδα ως «Δούρειο Ίππο» της Ρωσίας στην Ευρώπη...
Η απάντηση σ' αυτές τις ανησυχίες ήρθε από τον Έλληνα υπουργό των εξωτερικών Ν. Κοτζιά: «Ερωτώ όλους τους εταίρους μας, παρακαλώ πείτε μου, τι μπορώ να πω στο λαό μας ότι επιτρέπετε στην Τουρκία να φέρει αγωγό από τη Gazprom στα σύνορά μας, αλλά εγώ είμαι τόσο αντι-Ρώσος που δεν θέλω να το κάνω;» Ο ίδιος, κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του στις ΗΠΑ και ενώπιον του Aμερικανού ομολόγου του Τζον Κέρι, χαρακτήρισε τις συνομιλίες για τον αγωγό Greek Stream ως οικονομική και όχι πολιτική απόφαση, επισημαίνοντας πως «η Gazprom μας έκανε μια πολύ καλή προσφορά». Ο Κέρι του απάντησε ότι οι ΗΠΑ θα ήταν πρόθυμες να κάνουν μια αντιπροσφορά και ότι ο ειδικός απεσταλμένος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τις διεθνείς ενεργειακές υποθέσεις Amos Hochstein, θα επισκεφθεί την Αθήνα εντός των ημερών για τις σχετικές συνομιλίες, προτείνοντας ίσως εναλλακτικούς αγωγούς, χρηματοδοτούμενους από αμερικανικές εταιρείες, που θα μεταφέρουν αέριο τόσο από το Ισραήλ, όσο κι από το Ιρακινό Κουρδιστάν μέσω Ελλάδας προς την Ευρώπη.
Για την ελληνική πλευρά κάθε αναπτυξιακή πρόταση είναι ευπρόσδεκτη. Στη συγκεκριμένη όμως περίπτωση η Ελλάδα βρίσκεται στο επίκεντρο σύγκρουσης συμφερόντων και σφαιρών επιρροής τεράστιων οικονομικών δυνάμεων, αν λάβουμε υπόψιν μας και την απόφαση της Κίνας να καταστήσει τον Πειραιά σε βασικό λιμάνι εφοδιασμού της Ευρώπης με κινεζικά προϊόντα, που μεταφέρονται κυρίως με ελληνικά εμπορικά πλοία. Για να εκμεταλλευτεί όμως αυτή τη σημαντική γεωστρατηγική και γεωοικονομική της θέση, ώστε να ανακάμψει οικονομικά και να ενισχυθεί διαπραγματευτικά, η Ελλάδα θα πρέπει να αναπτύξει μια πολυεπίπεδη και ενεργή εξωτερική πολιτική και μια έξυπνη οικονομική διπλωματία στα πλαίσια πάντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Απαιτείται πολύ προσοχή για να μην διαταραχθούν οι πολύ λεπτές ισορροπίες ώστε να μην γίνει η χώρα μας ένα ακόμη πεδίο σύγκρουσης γιγαντιαίων αντίπαλων δυνάμεων. Άλλωστε, όταν στο βάλτο μαλώνουν τα βουβάλια την πληρώνουν πάντα τα βατράχια.
http://tvxs.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου