«Να πάρουμε την ευθύνη»

«Ό,τι λέμε σήμερα φέρει το βάρος σε μας και όχι αλλού. Γιατί πάντα βλέπουμε το έλλειμμα ενός εαυτού με αυτοπεποίθηση και ευθύνη» είπε ο Στέλιος Ράμφος στον Σταύρο Θεοδωράκη, στη σκηνή μίας κατάμεστης αίθουσας. Και ναι, ακόμα και αν δεν άκουσες ούτε λέξη από τη μακρά, σε διάρκεια, διάλεξη του Ράμφου, η παρατήρηση της αίθουσας οδήγησε σε ένα ενδιαφέρον συμπέρασμα: υπάρχει ένας ενδιαφέρων όγκος ανθρώπων που θα σηκωθεί Κυριακή πρωί και θα πάει να ακούσει τον Ράμφο να συζητάει για τις πηγές των δεινών και τις πτυχές της περιπέτειάς μας. Θεωρητικά ο Ράμφος επρόκειτο να «ψυχαναλύσει» τον Θεοδωράκη, στην εκδήλωση που διοργάνωσε Το Ποτάμι. Δεν έγινε, φυσικά, κάτι τέτοιο. Ο Στέλιος Ράμφος επιχείρησε, με επιτυχία, να ακτινογραφήσει τη συλλογική μας παθογένεια. Χειροκροτήθηκε αρκετά. Περισσότερο όταν είπε ότι «Δεν υπάρχει πολιτικό πρόταγμα χωρίς λογική. Υπάρχει μόνο απάτη». Αλλά και όταν πρόσθεσε ότι «Οι ιδεολογίες έχουν πεθάνει, όχι οι μεγάλες ιδέες».
Να μερικές από τις επισημάνσεις του.
Το μνημόνιο είναι προϊόν της κρίσης, όχι η αιτία της. Η κρίση μας δίνει ευκαιρία να θέσουμε το στοιχείο του πολιτισμικού παράγοντα, το ζήτημα των νοοτροπιών σε μια κοινωνία σταθερά διχασμένη ανάμεσα στον σύγχρονο κόσμο και των προνεωτερικών βιωμάτων.
Τι χαρακτηρίζει την ελληνική νοοτροπία όπως εκφράζεται στη συλλογική συμπεριφορά; Η σημασία της βρίσκεται στο ότι παρακινεί σε επιλογές. Η κρίοη έχει αλλάξει τη ζωή μας, αλλά όχι τις νοοτροπίες μας. Ας πούμε η κοντή μνήμη. Για παράδειγμα πάμε σε νέο δικομματισμό μέσα σε πέντε χρόνια, δεν καθυστερούμε, Καταναλώνουμε λιγότερα, αλλά ο τρόπος που θυμώνουμε και ζητάμε λογαριασμό μένει ο ίδιος. Η παροχολογία μένει ίδια. Τα μνημόνια μπορεί να φύγουν και η κρίση θα μείνει. Στο μέτρο που η κρίση παραμένει αλώβητη και διαχέεται θα μπορούσε να έχει οδυνηρά αποτελέσματα όπως τα σημερινά. Να μιλήσουμε για μόνιμη κρίση. Οι πονηροί Φαναριώτες έλεγαν να γίνει κράτος, οι θερμοκέφαλοι έλεγαν να είναι ελληνικά τα πασαλίκια. Μας ενδιαφέρει η μονιμότητα της κρίσης γιατί ένα νέο πολιτικό κίνημα πρέπει να έχει ματιά ευρύτερη από τον ορίζοντα των πολιτικών.
Τι είναι κρίση; Όταν λέμε κρίση μιλάμε για μια σκληρή δοκιμασία του ήθους και του τρόπου της δημιουργικής έκφρασης ατόμων και συνόλων. Κρίση σημαίνει παραλύουμε σαν άτομα και σαν σύνολα. Έχουμε σύγκρουση μεταξύ πραγματικού και φαντασιακής επιθυμίας. Μια κοινωνία που δυσκολεύεται με τον εαυτό της, η φαντασίωση βρίσκει δύναμη, όταν μάλιστα το συναίσθημα είναι πιο δυνατό από τη λογική. Ο άνθρωπος που δεν αντέχει τον κόσμο, καταφεύγει στην αυτοκαταστροφή.
Έχουμε οργανωμένη μορφή απόκρουσης του μέλλοντος. Ανοίγουν συνεχώς καφενεία. Η παλιά Ελλάδα θριαμβεύει, γιατί ο τόπος της παλιάς Ελλάδας είναι το καφενείο. Ως δομή, ως απόφαση, σημαίνει ότι ανοίγει το παρελθόν εκεί που κλείνει το μέλλον.
Η κοινωνία μαραίνεται γιατί δεν υπάρχει τρόπος να ποτιστεί στις ρίζες της. Μια πολιτική κίνηση θα αρθρώσει πολιτικό λόγο όταν μπορέσει να μιλήσει για τους εσωτερικούς μας διχασμούς, για τα προσωπικά μας αδιέξοδα. Ποιο είναι το ένα και μόνο κριτήριο στους πολιτικούς σχεδιασμούς; Η εξουσία. Η εξουσία έχει σκοπό και ο σκοπός είναι ανώτερος της εξουσίας. Ο σκοπός της εξουσίας είναι το κοινό καλό.
Υπάρχει μια παλιά κουλτούρα που στηρίζεται στο αίμα, στον τόπο, στις παρέες. Τα σόγια από τα οποία περνά κάθε εκλογική επιτυχία, η εντοπιότητα, η συντεχνία και το σινάφι που θα δημιουργήσει τη δική του πελατειακή σχέση.
Το κοινό αγαθό είναι το μεγάλο ζητούμενο. Τα διαμερίσματα είναι πεντακάθαρα, αλλά οι δρόμοι και τα πανεπιστήμια βρώμικα. Το πρόβλημα με τη μερικότητα είναι ότι το κάθε μέρος διεκδικεί την ολότητα. Όπου κυριαρχεί η μερικότητα είναι βέβαιη η παρακμή.
Η συναίνεση χρειάζεται το νόημα ενός σκοπού για να την υποστηρίξει. Αγωνιζόμαστε για τα γλυπτά του Παρθενώνα, αλλά η γλώσσα μας πεθαίνει. Δεν σκεφτήκαμε να τα συνδυάσουμε. Τα παιδιά που μιλάνε σαν οδηγοί πλοήγησης.
Βιώνουμε πελώρια ελλείμματα αυτοπεποίθησης και αυτοσεβασμού. Είμαστε οι πρώτοι στον κόσμο σε αποφυγή της αβεβαιότητας, δεν τολμάμε να την αντικρίσουμε. Ζούμε σε ένα τοξικό νέφος που μας πνίγει.
 http://www.protagon.gr/