 |
Ο κ. Γιάννης πέρασε ένα διάστημα της ζωής του στο δρόμο. Σήμερα ζει στο Κέντρο Φιλοξενίας των Αστέγων της UNESCO στον Πειραιά ενώ λαμβάνει τις υπηρεσίες του Κέντρου Ημερήσιας Υποδοχής Αστέγων της ΜΚΟ PRAKSIS. Γενναιόδωρος, πολυταξιδεμένος, αυθεντικός, αφηγείται στις ΖΩΕΣ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ όλη τη ζωή του. «Ονειρεύομαι έναν τάφο καλό. Αν έχω έναν όμορφο τάφο, θα λένε ότι είναι όμορφος αυτός που είναι μέσα».
Γεννήθηκα το Νοέμβριο του 1952 στην Κρήτη, είμαι 62 ετών. Στη ζωή μου, έχω κάνει όλες τις δουλειές. Αγροτικά έχω κάνει, μηχανικός για τα μικρά μηχανάκια είμαι, λάστιχα έβαζα... Είχα λίγη περιούσια και έκανα μεροκάματα μεροδούλι –μεροφάι.
Αδέρφια δεν έχω, είμαι μοναχογιός και ρεμπεσκιές. Όλα τα κακά έχει ο ρεμπεσκιές... Φτωχός, μοναχικός αλλά όχι ανήθικος και κακός. Γιατί και οι Άθλιοι του Βίκτωρος Ουγκώ είναι φτωχοί, το «Άθλιοι» δεν έχει την έννοια του τιποτένιου αλλά του φτωχού.
Ο πατέρας μου πέθανε στα 15 χρόνια μου. Δεν το θυμάμαι και καλά, ήμουν παιδάκι ακόμα στην τρέλα πάνω, δεν το έζησα, δεν το κατάλαβα. Τη μάνα μου την αγάπησα πολύ γατί την
έζησα πολλά χρόνια.Το 1985 κέρδισα 1,5 εκατομμύριο δραχμές στο ΠΡΟΠΟ. Τα έφαγα όλα στην καλοπέραση. Πήρα ψυγείο, πήρα και της γριάς της μάνας μου 10 ζευγάρια παπούτσια για να την ευχαριστήσω...
Δεν παντρεύτηκα πότε. Αγάπησα μια γυναίκα, δεν την πήρα, τελείωσε για μένα όλο. Από το σχολειό γνωριζόμασταν, από το δημοτικό αγαπιόμασταν... Μου έκαναν προξενιά, αλλά εγώ δεν ήθελα άλλη.
Το 1985 κέρδισα 1,5 εκατομμύριο δραχμές στο ΠΡΟΠΟ. Τα έφαγα όλα στην καλοπέραση. Πήρα ψυγείο, πήρα και της γριάς της μάνας μου 10 ζευγάρια παπούτσια για να την ευχαριστήσω...
Στα 47 χρόνια μου, πέθανε η μάνα μου, μέχρι που πέθανε ήμουν δίπλα της... Είχα και ένα σκυλί στην Κρήτη, του έδωσαν φόλα και το σκότωσαν. Ένιωσα μια αηδία, δεν είχα λόγο να μείνω στο χωριό μου. Τα παράτησα όλα και έφυγα από την Κρήτη. Είπα στον εαυτό μου «καλύτερα ξένος με ξένους».
Με του που έφυγα από το νησί, πήγα στα καράβια. Είχα πάει στα καράβια και πριν πάω φαντάρος. Τότε, πήγαινα σ' όλο τον κόσμο. Από 16 μέχρι 20 χρονών ήμουν στη θάλασσα. Το ωραιότερο μέρος, που έχω πάει είναι οι Μπαχάμες, άλλο πράγμα... Όταν πέθανε η μάνα μου και έμεινα μόνος, πήγα στα δικά μας τα κρητικά τα πλοία, και ήμουν μάγειρας. Έκατσα λίγα χρόνια εκεί και μετά δεν με ξαναπήραν γιατί είχα μεγαλώσει. Είχα δουλέψει πολύ γι' αυτούς, είχα ρίξει πολλές ώρες δουλειάς και με πέταξαν στα άχρηστα.
Μετά τα καράβια, πήγα στο μοναστήρι στην Αγία Αικατερίνη στο Σινά για 7 χρόνια και ασχολήθηκα με το κλάδεμα των ελιών. Τα κλάδευα για να τα ανανεώσω, να φύγουν τα ξερά και να γίνουν πάλι από την αρχή... Με είχαν αγαπήσει οι άνθρωποι εκεί κάτω, τους φέρθηκα και εγώ πολύ καλά και έβγαλα και λεφτά από τη δουλειά αυτή. Υπήρχαν Έλληνες και καλόγεροι στο μοναστήρι. Ήταν καλά αυτά τα 7 χρόνια και ας είχα μοναξιά. Έμενα έξω σε κάτι κτίσματα που ήταν στην ερημιά. Δεν είχε ούτε ρεύμα, ούτε τίποτα, νερό από τα πηγάδια. Είχα παρέα κάποια αλεπού το βράδυ να φωνάξει, αν πάθω κάτι. Τα χρήματα που έβγαλα από το μοναστήρι, τα έφαγα όλα. Τρώγαμε,
πίναμε, τη χαιρόμασταν τη ζωή. Βοηθούσα πολύ, είχα δύο καμήλες, η μία καμήλα ήταν πάντα φορτωμένη με ρούχα και με 5-6 κιλά καραμέλες για τα μικρά παιδιά που ζούσαν στην περιοχή. Τ' αγάπησα πολύ αυτά τα παιδάκια, με τα ρούχα αυτά, ξέρω ότι είναι ντυμένα για 10 χρόνια. Και αυτά και οι γονείς τους. Εκεί έμαθα ότι αν δώσεις αγάπη, θα την πάρεις πίσω διπλάσια.
Κάποια στιγμή επαναστάτησε το πνεύμα μου και τα παράτησα και έφυγα από το μοναστήρι. Δεν άντεξα άλλο τη μοναξιά και πήγα στην Κρήτη σε κάποια μοναστήρια και δούλευα.
Το 2010 κάποιος συγχωριανός μου δεσπότης, μου πρότεινε να πάω για δουλειά στο Άγιο Όρος, έγραψε κάποιες επιστολές προς τον ηγούμενο στο Άγιο Όρος για να με πάρουν για δουλειά. Στο Άγιο Όρος δεν μ' άρεσε, εκεί είναι «τα καλά και τα συμφέροντα των ψυχών υμών»: να περάσουν καλά οι παπάδες και καλόγεροι που μένουν εκεί... Εγώ πήγα να βρω δουλειά, έκατσα δυο μήνες και δεν βρήκα τίποτα. Και μετά έφυγα άφραγκος και έφτασα Θεσσαλονίκη. Εκεί ο πάτερ Ιάκωβος στον Άγιο Δημήτριο –να είναι καλά ο άνθρωπος- μου έκανε τα εισιτήρια και κατέβηκα στην Αθήνα.
Στην Αθήνα τράβηξα πολλά ζόρια. Έμεινα πολλές νύχτες με ποντικάκια, με γάτες –είχε γεννήσει μια γάτα και φώναζαν τα μικρά και δεν μπορούσαμε να κοιμηθούμε. Σ' ένα κάτεργο, σε μια τρώγλη γεμάτη ξύλα και σκουπίδια έμενα. Οι μέρες δεν είναι τόσο δύσκολες για έναν άστεγο όσο οι νύχτες. Το χειμώνα κρυώνεις πολύ, δεν αντέχεται η παγωνιά, το καλοκαίρι έχεις τα κουνούπια που σε βασανίζουν και δεν σ' αφήνουν ήσυχο. Τις νύχτες φοβόμουν τους ανθρώπους, όχι τα φαντάσματα. Φοβόμουν για μαχαίρια και πιστολιές αλλά έλεγα στον εαυτό μου να μη φοβάμαι γιατί είναι να έρθει κάτι κακό, ας έρθει. Δυστυχώς υπάρχουν κλεφτρόνια που κλέβουν άστεγους. Μπορεί ένας άστεγος να έχει ένα κινητό από το 1800 και να πάει να το του κλέψει κάποιος για να το πουλήσει και να πάρει τσιγάρα.
Ο κόσμος βοηθάει τους αστέγους μόνο το χειμώνα αλλά να σου πω ότι η ζωή των αστέγων είναι ανυπόφορη και το χειμώνα και το καλοκαίρι.
Υπήρχαν φορές που απελπιζόμουν και είπα «δεν πάει άλλο». Έλεγα να βρω έναν ουρανοξύστη και να πέσω κάτω και να τελειώσω. Μια κοπέλα ψυχολόγος του Ξενώνα των Αστέγων της UNESCO στον Πειραιά, με βοήθησε για να μη βάλω τέλος στη ζωή μου. Ήμουν απογοητευμένος, ταλαιπωρημένος. Αυτή η κοπέλα –ωραία κοπέλα, ωραίος άνθρωπος- μου έδωσε θάρρος και ελπίδα να περιμένω τη ζωή μέχρι να με πάρει ο Κύριος. Αν δεν ήταν η κοπέλα, θα είχα φουντάρει.
Όσοι άνθρωποι μένουν στο δρόμο βοηθιούνται μεταξύ τους. Γνώρισα καλούς ανθρώπους, που όλη η ζωή τους είναι ο δρόμος... Εμένα ένας χασικλής που ήμασταν μαζί άστεγοί, μου έδωσε και κουβέρτες να σκεπαστώ. Υπάρχει ένας άστεγος που μένει στο παγκάκι στον Πειραιά που παίρνει μια μικρή σύνταξη και κάθε μήνα όταν την παίρνει, αγοράζει 3 κούτες τσιγάρα και τα μοιράζει στους άλλους άστεγους.
Οι μέρες δεν είναι τόσο δύσκολες για έναν άστεγο όσο οι νύχτες. Το χειμώνα κρυώνεις πολύ, δεν αντέχεται η παγωνιά, το καλοκαίρι έχεις τα κουνούπια που σε βασανίζουν και δεν σ' αφήνουν ήσυχο.
Οι άνθρωποι που μένουν στο δρόμο είναι άνθρωποι που έχουν χωρίσει με τη γυναίκα τους και τα έχουν παρατήσει όλα και λένε «καλύτερα στο δρόμο»... Πολλοί έχουν χάσει την περιουσία τους από δάνεια, εφορία, και η οικογένεια τους τους έχει κάνει πίσω. Είναι σωστοί άνθρωποι, δεν είναι μαχαιροβγάλτες και εγκληματίες.
Εγώ έμενα στο δρόμο δίπλα από το μαγαζί που τραγουδούσε ο Μαζωνάκης και η Γαρμπή. Άκουγα όλα τα τραγούδια χωρίς να πληρώνω. Κάποιες φορές δεν μπορούσα να κοιμηθώ από ντράγκα-ντρούγκα των οργάνων. Τους διαολόστελνα που δεν κοιμόμουν. Άλλες φορές τα ευχαριστιόμουν τα τραγούδια.
Τι να θέλω από τη ζωή μου; Ονειρεύομαι έναν τάφο καλό. Αν έχω έναν όμορφο τάφο, θα λένε ότι είναι όμορφος αυτός που είναι μέσα. Προσπαθώ να είμαι πιο χαρούμενος. Παλιότερα μ' είχε πάρει από κάτω. Τώρα μένω στον Ξενώνα της UNESCO στον Πειραιά. Πηγαίνω και στο Κέντρο Ημέρας της PRAKSIS, εκεί με βοήθησαν να πάω στον Ξενώνα και ξαναβρώ δουλειά -το καλοκαίρι δούλεψα στο Δήμο Αθηναίων στις κατασκηνώσεις του Άγιο Ανδρέα. Εγώ από δουλειά δεν φοβάμαι, είμαι ψημένος. Όλα μπαίνουν σε μια σειρά...
Για το τέλος θα πω μια κρητική μαντινάδα : «Πάντα θλιμμένη χαραυγή για μένα ξημερώνει, γιατί την ώρα που ξυπνώ κάθε χαρά τελειώνει».
Σημείωση
Του κ. Γιάννη δεν του αρέσουν οι φωτογραφίες και είναι ξεκάθαρος: «Δε σας δίνω, ούτε βγάζω φωτογραφίες γιατί θα τις δείχνετε στα μικρά παιδιά για να τα φοβερίσετε και να φάνε το φαγητό τους».
Δουλεύοντας με «ανθρώπους χαμένους, μπερδεμένους, με τσακισμένη αυτοπεποίθηση».
Ο Γιάννης Κοντογιαννάκης εδώ και ένα χρόνο εργάζεται με τους αστέγους ως κοινωνικός λειτουργός και συντονιστής των Κέντρων Ημερήσιας Υποδοχής Αστέγων Αθήνας και Πειραιά της ΜΚΟ PRAKSIS. Μιλάει για την εμπειρία του και παράλληλα προσδιορίζει τα χαρακτηριστικά και τα προβλήματα της ευάλωτης αυτή ομάδας που ζει αντίξοα στους δρόμους της πόλης.
Mε ποιο τρόπο βοηθάτε τους αστέγους;
Το Κέντρο Ημέρας παρέχει υπηρεσίες ατομικής υγιεινής (λουτρό, πλύσιμο ρούχων) και τη δυνατότητα ανάπαυσης, παρέχοντας καφέ, τσάι και σνακ. Επίσης παρέχεται ψυχοκοινωνική υποστήριξη από κοινωνικούς επιστήμονες (κοινωνικούς λειτουργούς και ψυχολόγους), πρωτοβάθμια φροντίδα Υγείας (γενικός γιατρός, νοσηλευτικό προσωπικό), εργασιακή συμβουλευτική και υλική υποστήριξη (ρούχα και είδη από δωρεές). Η βοήθεια και η προσέγγιση στον κάθε άνθρωπο είναι διαφορετική ανάλογα με το προφίλ και τις ανάγκες του. Προσπαθούμε να υπάρχει πέρα από την ικανοποίηση των βασικών αναγκών του μια ολιστική προσέγγιση ώστε να υπάρχει όσο το δυνατόν πιο ολοκληρωμένη υποστήριξη. Η συγκεκριμένη προσέγγιση διαπνέει όλα τα προγράμματα της PRAKSIS και συνιστά τον πυρήνα της φιλοσοφίας της Οργάνωσης.
Ποιο είναι το προφίλ του αστέγου στην Αθήνα;
Από την καταγραφή των στοιχείων των ανθρώπων που επισκέφθηκαν τα Κέντρα Ημέρας της PRAKSIS το 2013 σε γενικές γραμμές μιλάμε κυρίως για άντρες, άγαμους, άνεργους, αποφοίτους πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης χωρίς υποστηρικτικό περιβάλλον. Ωστόσο θα πρέπει να επισημάνουμε ότι κάθε ιστορία είναι διαφορετική και είναι εξαιρετικά σημαντικό, πίσω από το σκιαγράφημα του προφίλ να διευκρινίσουμε ότι μιλάμε για ανθρώπινες ιστορίες που θα μπορούσαν να συμβούν στον καθένα από εμάς.
Ποιοι είναι οι βασικότεροί λόγοι που κάποιος οδηγείται να μείνει στο δρόμο;
Οι λόγοι σε κάθε περίπτωση είναι ξεχωριστοί. Οι πιο συχνά αναφερόμενοι είναι λόγοι οικονομικής δυσχέρειας, έλλειψης οικογενειακού και υποστηρικτικού περιβάλλοντος και προβλημάτων υγείας.
Η οικονομική κρίση αποτέλεσε αιτία για ν' αυξηθεί ο αριθμός των αστέγων στην Αθήνα με αποτέλεσμα να «δημιουργηθούν οι νεοάστεγοι»;
Σαφώς και η οικονομική κρίση επηρέασε τη ζωή ανθρώπων που ζητούν βοήθεια. Είναι πολύ συχνές περιπτώσεις ανθρώπων που λόγω χρεών έχασαν το σπίτι τους, τη δουλειά τους και κατ' επέκταση το εισόδημά τους και την αυτονομία τους. Επιπλέον, υπό αυτές τις συνθήκες έμειναν ανασφάλιστοι, κάτι που σημαίνει πως επιβαρύνεται ακόμη και η δυνατότητά τους να αντιμετωπίσουν τυχόν προβλήματα υγείας. Έχει πολλές ιδιαιτερότητες η παρούσα κατάσταση. Το πιο σημαντικό είναι να τονιστεί ότι στην μεγάλη πλειοψηφία τους οι άνθρωποι που βιώνουν τις επιπτώσεις τις κρίσης παραμένουν αθέατοι, πίσω από πόρτες κλειστές σε σπίτια που δεν έχουν ρεύμα ή θέρμανση. Όσον αφορά τους νεοάστεγους, ο συγκεκριμένος νεολογισμός έχει προκύψει τα τελευταία χρόνια, και συνδέεται κυρίως με ανθρώπους οι οποίοι βρίσκονται σε συνθήκες έλλειψης στέγης λόγω της κρίσης. Ωστόσο όπως και να χαρακτηριστεί κάποιος άνθρωπος σημασία έχει το τι βιώνει και πως προσπαθεί να αντιμετωπίσει τα προβλήματα τα οποία αντιμετωπίζει. Αξίζει να σημειώσουμε στο σημείο αυτό πως σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή τυπολογία - ETHOS περιγράφεται ότι άστεγος δεν είναι μόνο αυτός που μένει στο δρόμο αλλά και αυτός που διαβιεί σε επισφαλή κατοικία, υπό την απειλή έξωσης, σε προσωρινά ή πρόχειρα καταλύματα, και στον ίδιο χώρο με πολλά άτομα. Δεν έχει ουσιαστική διαφορά σε αυτό το σημείο εάν κάποιος έμεινε άστεγος γιατί λόγω κρίσης δημιούργησε χρέη ή γιατί δεν έχει κανέναν στον κόσμο να τον φροντίσει. Κανένας δεν διαλέγει να ζει στο δρόμό.
Έχεις μιλήσει με πολλούς αστέγους. Τι σου πρωτολένε;
Αρχικά είναι σημαντικό να πούμε πως πολύ βασικό κομμάτι στην επίλυση ενός προβλήματος, είναι η παραδοχή του. Ο καθένας έχει κάτι διαφορετικό να σου πει. Πολλοί σου λένε πως ποτέ δε πίστευαν πως θα φτάσουν σε αυτό το σημείο να απευθυνθούν σε δομές της PRAKSIS. Πολλοί είναι χαμένοι και μπερδεμένοι, ειδικά αν είναι πρόσφατο το γεγονός να ζουν σε άθλιες συνθήκες ή στο δρόμο. Σε κάθε περίπτωση είναι σημαντικό να μπορέσεις να ακούσεις την ιστορία τους χωρίς να την κρίνεις, να βοηθήσεις να βάλουν τα πράγματα σε μια σειρά, να τους ενδυναμώσεις έτσι ώστε να ανακτήσουν την ελπίδα τους και την πίστη στον εαυτό τους (που σε πολλές περιπτώσεις είναι τσακισμένη). Είναι πραγματικά φοβερή η δύναμη κάποιου ο οποίος έχει περιέλθει σε δεινή κατάσταση και προσπαθεί να φτιάξει τα πράγματα! Και είναι εξαιρετικά συγκινητικό να βλέπεις τους ανθρώπους να αλλάζουν και να πιάνουν το νήμα πάλι από την αρχή.
Το βασικό αίτημα των αστέγων;
Σε πολύ απλά ελληνικά ασφαλές σπίτι και δουλειά. Φροντίδα γι αυτούς που αδυνατούν πραγματικά να εργαστούν. Αξιοπρέπεια. Τίποτε περισσότερο και τίποτε λιγότερο.
Ποια είναι τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν;
Τα προβλήματα είναι πολλά και σύνθετα. Πέρα από την έλλειψη στέγης, υπάρχει αδυναμία κάλυψης προσωπικής υγιεινής, έλλειψη σίτισης, έλλειψη εργασίας, υποστηρικτικού περιβάλλοντος και σε πάρα πολλές περιπτώσεις αποκλεισμός από την πρόσβαση στην υγεία. Ιδιαίτερα σε όσους ζουν στο δρόμο οι κίνδυνοι έκθεσης πολλαπλασιάζονται γεωμετρικά.
Πόσοι υπολογίζονται οι άστεγοι στην Αθήνα;
Με ακρίβεια μπορούμε να μιλήσουμε για τη καταγραφή που έχουμε κάνει ως PRAKSIS από τους ανθρώπους οι οποίοι απευθύνονται στο Κέντρο Ημέρας και τα στοιχεία αυτά λένε πως το 2013 από τα 1980 άτομα το 42% αυτών μένουν στο δρόμο. Η έλλειψη συστηματικής καταγραφής συλλογικά με ενιαίο τρόπο ώστε ανά πάσα στιγμή να υπάρχει μια σαφής εικόνα τουλάχιστον του «ορατού» μέρους των ανθρώπων που ζουν στο δρόμο είναι ένα σοβαρό θέμα σε εθνικό αλλά ευρωπαϊκό επίπεδο.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή τυπολογία - ETHOS περιγράφεται ότι άστεγος δεν είναι μόνο αυτός που μένει στο δρόμο αλλά και αυτός που διαβιεί σε επισφαλή κατοικία, υπό την απειλή έξωσης, σε προσωρινά ή πρόχειρα καταλύματα, και στον ίδιο χώρο με πολλά άτομα.
Πόσα άτομα συνολικά έχουν έρθει στο Κέντρο Ημέρας μέχρι σήμερα και πόσα άτομα κατά μέσο όρο έρχονται;
Από το Μάιο του 2012 που ξεκίνησε τη λειτουργία του το Κέντρο Ημέρας έχει υποδεχτεί 4.500 άτομα, ενώ το Κέντρο Ημέρας Αθήνας κατά μέσο όρο επισκέπτονται καθημερινά 130 άνθρωποι.
Υπάρχει η άποψη ότι αν προσφέρεις σπίτι σ' έναν άστεγο, δε θα πάει διότι έχει συνηθίσει στο δρόμο και δε θέλει ν' αλλάξει την κατάσταση αυτή. Τι έχεις να σχολιάσεις;
Νομίζω πως πρόκειται για μύθο. Ας μην ξεχνάμε πως ένας άνθρωπος που μένει στο δρόμο δεν έμενε πάντα εκεί, αλλά είχε ένα σπίτι πριν. Οπότε η δυσκολία σ' αυτό το σημείο έγκειται στο πως θα μπορέσει να διαχειριστεί ξανά τις υποχρεώσεις του σπιτιού, και αυτό εξαρτάται φυσικά και από την υποστήριξη που θα έχει σε αυτό. Κάθε άνθρωπος θα ήθελε να είναι σε ένα ασφαλές περιβάλλον και σε ένα σπίτι. Πολλοί από τους ανθρώπους που συναντάμε στο δρόμο αρχικά απαντούν ότι είναι εντάξει και δε θέλουν τίποτε. Εσάς αν σας σταματούσε στο δρόμο ένας άγνωστος και σας ρωτούσε πώς είσαστε θα ξεκινούσατε να του εξιστορείτε τα προβλήματα και τις αγωνίες σας;
Οι δομές και οι υπηρεσίες που υπάρχουν στην Αθήνα για τους αστέγους επαρκούν;
Είναι γεγονός ότι δομές δεν επαρκούν, ενώ είναι σημαντικό να πούμε πως η διαδικασία που πρέπει να ακολουθήσει ένας άνθρωπος για να ενταχθεί σε κάποιον ξενώνα είναι χρονοβόρα και εξαιρετικά γραφειοκρατική. Επίσης υπάρχουν τεράστια κενά σε ξενώνες που αποκλείουν ανθρώπους με ιδιαίτερα προβλήματα σε συνδυασμό π.χ. ένας οροθετικός χρήστης δε μπορεί να αιτηθεί στέγη πουθενά γιατί οι λιγοστοί ξενώνες που υπάρχουν για τους οροθετικούς δεν επιτρέπουν χρήστες και οι μόνοι ξενώνες για χρήστες είναι αυτοί των κλειστών προγραμμάτων απεξάρτησης. Εάν υπάρχει και θέμα διαγνωσμένης ψυχικής διαταραχής τότε πραγματικά δεν υπάρχει κανένας. Συνεπώς είναι σημαντικό να απλοποιηθούν οι διαδικασίες ένταξης και να υπάρξουν περισσότερες δομές που να ανταποκρίνονται στο φάσμα και στο εύρος των αναγκών των ωφελούμενων. Μα πέρα από την επάρκεια των δομών το πιο σημαντικό είναι να αλλάξει η δική μας στάση και προσέγγιση.
Έχετε ασχοληθεί πολύ με την ιστορία του κ. Γιάννη. Πώς τον έχετε ενισχύσει;
Ο κ. Γιάννης είναι ένας άνθρωπος που από το Κέντρο Ημέρας λαμβάνει υπηρεσίες καθαριότητας, ιατρικές υπηρεσίες και ενισχύεται από την κοινωνική υπηρεσία σε άλλα θέματα που τον απασχολούν. Χαρακτηριστικά μέσω ενεργειών της κοινωνικής υπηρεσίας της PRAKSIS φιλοξενείται πλέον σε ξενώνα. Μέσω της εργασιακής συμβουλευτικής βρέθηκε μια θέση εργασίας στις κατασκηνώσεις του δήμου Αθηναίων. Η εξέλιξη αυτή του έχει δώσει αυτοπεποίθηση και ο ίδιος είναι μια περίπτωση ανθρώπου που είχε πολλές δυσκολίες στη ζωή του, αλλά βρήκε το κουράγιο να επιμείνει ώστε να βελτιώσει τις συνθήκες της ζωής του. Κάθε φορά που το συζητάμε του εξηγώ πως το γεγονός πως καταφέρνει κάθε φορά ένα στόχο που θέτουμε, οφείλεται στον ίδιο, στη διάθεση και κινητοποίηση του και πως εμείς μονάχα του δείχνουμε τον τρόπο.
Ο κόσμος θυμάται τους αστέγους μόνο το χειμώνα με τα κρύα και τις βροχές; Η πολιτεία και οι κρατικές δομές βοηθούν ή και στο θέμα των αστέγων, η βοήθεια προέρχεται κυρίως από ΜΚΟ;
Ο κόσμος θεωρεί πως οι άστεγοι έχουν περισσότερες δυσκολίες τον χειμώνα. Ωστόσο οι δυσκολίες ενός αστέγου δε σταματάνε ό,τι εποχή και να είναι. Πρέπει να λάβουμε υπόψη πως τόσο η ζέστη όσο και το κρύο είναι εξίσου δύσκολα για έναν άνθρωπο στο δρόμο. Απλώς τα ΜΜΕ επικεντρώνονται λόγω του ψύχους τον χειμώνα στο θέμα των αστέγων. Δυστυχώς η πολιτεία δεν αξιοποιεί το Εθνικό Σχέδιο Δράσης, που συνιστά το πρώτο ολοκληρωμένο κείμενο σχεδιασμού σε θεσμικό επίπεδο για την επίλυση του προβλήματος της έλλειψης στέγης. Οι μέχρι τώρα παρεμβάσεις χαρακτηρίζονται από το επείγον και σε συγκεκριμένες χρονικές περιόδους. Ή χαρακτηρίζονται από προγράμματα που έχουν σαφή ημερομηνία λήξης (Προγράμματα Δημιουργίας Δομών Καταπολέμησης της Φτώχειας-ΕΣΠΑ) και συνιστούν επίσης προσωρινές χρονικά παρεμβάσεις που στοχεύουν στην ανακούφιση από την κρίση. Δεν υπάρχει το επόμενο βήμα. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να υπάρξει η μετάβαση από το επείγον στην σχεδιασμένη τεκμηριωμένα, ολοκληρωμένη και συστηματική παρέμβαση. Δεν είναι ουτοπία ούτε απλό ευχολόγιο. Είναι ανάγκη να αξιοποιηθούν οι διαθέσιμοι πόροι και τώρα και στο μέλλον με τρόπο που σέβεται την ανθρώπινη αξιοπρέπεια αλλά και την κοινωνία-είτε ελληνική είτε ευρωπαϊκή-που διαθέτει τους συγκεκριμένους πόρους.
Έχεις δει ανθρώπους να φεύγουν από το δρόμο και να πηγαίνουν σε δικό τους σπίτι και να ξαναπαίρνουν τα πάνω τους;
Υπάρχουν περιπτώσεις ανθρώπων όπου από τον δρόμο επανέρχονται σε σπίτι και η ζωή τους μπαίνει ξανά σε σειρά και φυσικά αυτό είναι η καλύτερη δυνατή εξέλιξη. Η χαρά που παίρνεις σε τέτοια περίπτωση είναι και αυτή η οποία σου δίνει την ώθηση να συνεχίσεις. Είμαστε στην ευχάριστη θέση να έχουμε αρκετές τέτοιες περιπτώσεις ανθρώπων που υποστηρίξαμε και πλέον απλά αρκούνται στο να περάσουν να μας πουν ένα γεια! Άλλωστε ο απώτερος στόχος είναι ένας άνθρωπος όπου απευθύνεται σε εμάς πραγματικά στη συνέχεια να μην «μας έχει ανάγκη», να στέκεται και πάλι στα πόδια του.
Τα Κέντρα Ημερήσιας Υποδοχής Αστέγων Αθήνας εντάσσονται στο πρόγραμμα ΣΥΝ ΣΤΟ ΠΛΗΝ της ΜΚΟ PRAKSIS. Ξεκίνησαν τη λειτουργία τους το 2012 με τη χρηματοδότηση του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος.
-Κέντρο Ημερήσιας Υποδοχής Αστέγων Αθήνας (Δεληγιώργη 26), Δευτέρα έως Κυριακή 09:00-21:00. Δουλεύει όλο τον χρόνο επί 12ωρου βάσεως.
-Κέντρο Ημερήσιας Υποδοχής Αστέγων Πειραιά (Ζωσιμαδών 44), Δευτέρα έως Παρασκευή 09:00-17:00, σε συνεργασία με τη Περιφέρεια Πειραιά
-Κέντρο Ημερήσιας Υποδοχής Αστέγων Θεσσαλονίκης ( Μοναστηρίου 62), Δευτέρα έως Κυριακή 09:00-21:00. Δουλεύει όλο τον χρόνο επί 12ωρου βάσεως στο πλαίσιο της δράσης «Κοινωνικές δομές αντιμετώπισης της φτώχειας στο Δήμο Θεσσαλονίκης» σε συνεργασία με την ΜΚΟ Άρσις και το Δήμο Θεσσαλονίκης.
Βοήθησε το έργο της ΜΚΟ PRAΚSIS
www.praksis.gr
210-5205200 - info@praksis.gr
πίναμε, τη χαιρόμασταν τη ζωή. Βοηθούσα πολύ, είχα δύο καμήλες, η μία καμήλα ήταν πάντα φορτωμένη με ρούχα και με 5-6 κιλά καραμέλες για τα μικρά παιδιά που ζούσαν στην περιοχή. Τ' αγάπησα πολύ αυτά τα παιδάκια, με τα ρούχα αυτά, ξέρω ότι είναι ντυμένα για 10 χρόνια. Και αυτά και οι γονείς τους. Εκεί έμαθα ότι αν δώσεις αγάπη, θα την πάρεις πίσω διπλάσια.
Κάποια στιγμή επαναστάτησε το πνεύμα μου και τα παράτησα και έφυγα από το μοναστήρι. Δεν άντεξα άλλο τη μοναξιά και πήγα στην Κρήτη σε κάποια μοναστήρια και δούλευα.
Το 2010 κάποιος συγχωριανός μου δεσπότης, μου πρότεινε να πάω για δουλειά στο Άγιο Όρος, έγραψε κάποιες επιστολές προς τον ηγούμενο στο Άγιο Όρος για να με πάρουν για δουλειά. Στο Άγιο Όρος δεν μ' άρεσε, εκεί είναι «τα καλά και τα συμφέροντα των ψυχών υμών»: να περάσουν καλά οι παπάδες και καλόγεροι που μένουν εκεί... Εγώ πήγα να βρω δουλειά, έκατσα δυο μήνες και δεν βρήκα τίποτα. Και μετά έφυγα άφραγκος και έφτασα Θεσσαλονίκη. Εκεί ο πάτερ Ιάκωβος στον Άγιο Δημήτριο –να είναι καλά ο άνθρωπος- μου έκανε τα εισιτήρια και κατέβηκα στην Αθήνα.
Στην Αθήνα τράβηξα πολλά ζόρια. Έμεινα πολλές νύχτες με ποντικάκια, με γάτες –είχε γεννήσει μια γάτα και φώναζαν τα μικρά και δεν μπορούσαμε να κοιμηθούμε. Σ' ένα κάτεργο, σε μια τρώγλη γεμάτη ξύλα και σκουπίδια έμενα. Οι μέρες δεν είναι τόσο δύσκολες για έναν άστεγο όσο οι νύχτες. Το χειμώνα κρυώνεις πολύ, δεν αντέχεται η παγωνιά, το καλοκαίρι έχεις τα κουνούπια που σε βασανίζουν και δεν σ' αφήνουν ήσυχο. Τις νύχτες φοβόμουν τους ανθρώπους, όχι τα φαντάσματα. Φοβόμουν για μαχαίρια και πιστολιές αλλά έλεγα στον εαυτό μου να μη φοβάμαι γιατί είναι να έρθει κάτι κακό, ας έρθει. Δυστυχώς υπάρχουν κλεφτρόνια που κλέβουν άστεγους. Μπορεί ένας άστεγος να έχει ένα κινητό από το 1800 και να πάει να το του κλέψει κάποιος για να το πουλήσει και να πάρει τσιγάρα.
Ο κόσμος βοηθάει τους αστέγους μόνο το χειμώνα αλλά να σου πω ότι η ζωή των αστέγων είναι ανυπόφορη και το χειμώνα και το καλοκαίρι.
Υπήρχαν φορές που απελπιζόμουν και είπα «δεν πάει άλλο». Έλεγα να βρω έναν ουρανοξύστη και να πέσω κάτω και να τελειώσω. Μια κοπέλα ψυχολόγος του Ξενώνα των Αστέγων της UNESCO στον Πειραιά, με βοήθησε για να μη βάλω τέλος στη ζωή μου. Ήμουν απογοητευμένος, ταλαιπωρημένος. Αυτή η κοπέλα –ωραία κοπέλα, ωραίος άνθρωπος- μου έδωσε θάρρος και ελπίδα να περιμένω τη ζωή μέχρι να με πάρει ο Κύριος. Αν δεν ήταν η κοπέλα, θα είχα φουντάρει.
Όσοι άνθρωποι μένουν στο δρόμο βοηθιούνται μεταξύ τους. Γνώρισα καλούς ανθρώπους, που όλη η ζωή τους είναι ο δρόμος... Εμένα ένας χασικλής που ήμασταν μαζί άστεγοί, μου έδωσε και κουβέρτες να σκεπαστώ. Υπάρχει ένας άστεγος που μένει στο παγκάκι στον Πειραιά που παίρνει μια μικρή σύνταξη και κάθε μήνα όταν την παίρνει, αγοράζει 3 κούτες τσιγάρα και τα μοιράζει στους άλλους άστεγους.
Οι μέρες δεν είναι τόσο δύσκολες για έναν άστεγο όσο οι νύχτες. Το χειμώνα κρυώνεις πολύ, δεν αντέχεται η παγωνιά, το καλοκαίρι έχεις τα κουνούπια που σε βασανίζουν και δεν σ' αφήνουν ήσυχο.
Οι άνθρωποι που μένουν στο δρόμο είναι άνθρωποι που έχουν χωρίσει με τη γυναίκα τους και τα έχουν παρατήσει όλα και λένε «καλύτερα στο δρόμο»... Πολλοί έχουν χάσει την περιουσία τους από δάνεια, εφορία, και η οικογένεια τους τους έχει κάνει πίσω. Είναι σωστοί άνθρωποι, δεν είναι μαχαιροβγάλτες και εγκληματίες.
Εγώ έμενα στο δρόμο δίπλα από το μαγαζί που τραγουδούσε ο Μαζωνάκης και η Γαρμπή. Άκουγα όλα τα τραγούδια χωρίς να πληρώνω. Κάποιες φορές δεν μπορούσα να κοιμηθώ από ντράγκα-ντρούγκα των οργάνων. Τους διαολόστελνα που δεν κοιμόμουν. Άλλες φορές τα ευχαριστιόμουν τα τραγούδια.
Τι να θέλω από τη ζωή μου; Ονειρεύομαι έναν τάφο καλό. Αν έχω έναν όμορφο τάφο, θα λένε ότι είναι όμορφος αυτός που είναι μέσα. Προσπαθώ να είμαι πιο χαρούμενος. Παλιότερα μ' είχε πάρει από κάτω. Τώρα μένω στον Ξενώνα της UNESCO στον Πειραιά. Πηγαίνω και στο Κέντρο Ημέρας της PRAKSIS, εκεί με βοήθησαν να πάω στον Ξενώνα και ξαναβρώ δουλειά -το καλοκαίρι δούλεψα στο Δήμο Αθηναίων στις κατασκηνώσεις του Άγιο Ανδρέα. Εγώ από δουλειά δεν φοβάμαι, είμαι ψημένος. Όλα μπαίνουν σε μια σειρά...
Για το τέλος θα πω μια κρητική μαντινάδα : «Πάντα θλιμμένη χαραυγή για μένα ξημερώνει, γιατί την ώρα που ξυπνώ κάθε χαρά τελειώνει».
Σημείωση
Του κ. Γιάννη δεν του αρέσουν οι φωτογραφίες και είναι ξεκάθαρος: «Δε σας δίνω, ούτε βγάζω φωτογραφίες γιατί θα τις δείχνετε στα μικρά παιδιά για να τα φοβερίσετε και να φάνε το φαγητό τους».
Δουλεύοντας με «ανθρώπους χαμένους, μπερδεμένους, με τσακισμένη αυτοπεποίθηση».
Ο Γιάννης Κοντογιαννάκης εδώ και ένα χρόνο εργάζεται με τους αστέγους ως κοινωνικός λειτουργός και συντονιστής των Κέντρων Ημερήσιας Υποδοχής Αστέγων Αθήνας και Πειραιά της ΜΚΟ PRAKSIS. Μιλάει για την εμπειρία του και παράλληλα προσδιορίζει τα χαρακτηριστικά και τα προβλήματα της ευάλωτης αυτή ομάδας που ζει αντίξοα στους δρόμους της πόλης. Mε ποιο τρόπο βοηθάτε τους αστέγους;
Το Κέντρο Ημέρας παρέχει υπηρεσίες ατομικής υγιεινής (λουτρό, πλύσιμο ρούχων) και τη δυνατότητα ανάπαυσης, παρέχοντας καφέ, τσάι και σνακ. Επίσης παρέχεται ψυχοκοινωνική υποστήριξη από κοινωνικούς επιστήμονες (κοινωνικούς λειτουργούς και ψυχολόγους), πρωτοβάθμια φροντίδα Υγείας (γενικός γιατρός, νοσηλευτικό προσωπικό), εργασιακή συμβουλευτική και υλική υποστήριξη (ρούχα και είδη από δωρεές). Η βοήθεια και η προσέγγιση στον κάθε άνθρωπο είναι διαφορετική ανάλογα με το προφίλ και τις ανάγκες του. Προσπαθούμε να υπάρχει πέρα από την ικανοποίηση των βασικών αναγκών του μια ολιστική προσέγγιση ώστε να υπάρχει όσο το δυνατόν πιο ολοκληρωμένη υποστήριξη. Η συγκεκριμένη προσέγγιση διαπνέει όλα τα προγράμματα της PRAKSIS και συνιστά τον πυρήνα της φιλοσοφίας της Οργάνωσης.
Ποιο είναι το προφίλ του αστέγου στην Αθήνα;
Από την καταγραφή των στοιχείων των ανθρώπων που επισκέφθηκαν τα Κέντρα Ημέρας της PRAKSIS το 2013 σε γενικές γραμμές μιλάμε κυρίως για άντρες, άγαμους, άνεργους, αποφοίτους πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης χωρίς υποστηρικτικό περιβάλλον. Ωστόσο θα πρέπει να επισημάνουμε ότι κάθε ιστορία είναι διαφορετική και είναι εξαιρετικά σημαντικό, πίσω από το σκιαγράφημα του προφίλ να διευκρινίσουμε ότι μιλάμε για ανθρώπινες ιστορίες που θα μπορούσαν να συμβούν στον καθένα από εμάς.
Ποιοι είναι οι βασικότεροί λόγοι που κάποιος οδηγείται να μείνει στο δρόμο;
Οι λόγοι σε κάθε περίπτωση είναι ξεχωριστοί. Οι πιο συχνά αναφερόμενοι είναι λόγοι οικονομικής δυσχέρειας, έλλειψης οικογενειακού και υποστηρικτικού περιβάλλοντος και προβλημάτων υγείας.
Η οικονομική κρίση αποτέλεσε αιτία για ν' αυξηθεί ο αριθμός των αστέγων στην Αθήνα με αποτέλεσμα να «δημιουργηθούν οι νεοάστεγοι»;
Σαφώς και η οικονομική κρίση επηρέασε τη ζωή ανθρώπων που ζητούν βοήθεια. Είναι πολύ συχνές περιπτώσεις ανθρώπων που λόγω χρεών έχασαν το σπίτι τους, τη δουλειά τους και κατ' επέκταση το εισόδημά τους και την αυτονομία τους. Επιπλέον, υπό αυτές τις συνθήκες έμειναν ανασφάλιστοι, κάτι που σημαίνει πως επιβαρύνεται ακόμη και η δυνατότητά τους να αντιμετωπίσουν τυχόν προβλήματα υγείας. Έχει πολλές ιδιαιτερότητες η παρούσα κατάσταση. Το πιο σημαντικό είναι να τονιστεί ότι στην μεγάλη πλειοψηφία τους οι άνθρωποι που βιώνουν τις επιπτώσεις τις κρίσης παραμένουν αθέατοι, πίσω από πόρτες κλειστές σε σπίτια που δεν έχουν ρεύμα ή θέρμανση. Όσον αφορά τους νεοάστεγους, ο συγκεκριμένος νεολογισμός έχει προκύψει τα τελευταία χρόνια, και συνδέεται κυρίως με ανθρώπους οι οποίοι βρίσκονται σε συνθήκες έλλειψης στέγης λόγω της κρίσης. Ωστόσο όπως και να χαρακτηριστεί κάποιος άνθρωπος σημασία έχει το τι βιώνει και πως προσπαθεί να αντιμετωπίσει τα προβλήματα τα οποία αντιμετωπίζει. Αξίζει να σημειώσουμε στο σημείο αυτό πως σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή τυπολογία - ETHOS περιγράφεται ότι άστεγος δεν είναι μόνο αυτός που μένει στο δρόμο αλλά και αυτός που διαβιεί σε επισφαλή κατοικία, υπό την απειλή έξωσης, σε προσωρινά ή πρόχειρα καταλύματα, και στον ίδιο χώρο με πολλά άτομα. Δεν έχει ουσιαστική διαφορά σε αυτό το σημείο εάν κάποιος έμεινε άστεγος γιατί λόγω κρίσης δημιούργησε χρέη ή γιατί δεν έχει κανέναν στον κόσμο να τον φροντίσει. Κανένας δεν διαλέγει να ζει στο δρόμό.
Έχεις μιλήσει με πολλούς αστέγους. Τι σου πρωτολένε;
Αρχικά είναι σημαντικό να πούμε πως πολύ βασικό κομμάτι στην επίλυση ενός προβλήματος, είναι η παραδοχή του. Ο καθένας έχει κάτι διαφορετικό να σου πει. Πολλοί σου λένε πως ποτέ δε πίστευαν πως θα φτάσουν σε αυτό το σημείο να απευθυνθούν σε δομές της PRAKSIS. Πολλοί είναι χαμένοι και μπερδεμένοι, ειδικά αν είναι πρόσφατο το γεγονός να ζουν σε άθλιες συνθήκες ή στο δρόμο. Σε κάθε περίπτωση είναι σημαντικό να μπορέσεις να ακούσεις την ιστορία τους χωρίς να την κρίνεις, να βοηθήσεις να βάλουν τα πράγματα σε μια σειρά, να τους ενδυναμώσεις έτσι ώστε να ανακτήσουν την ελπίδα τους και την πίστη στον εαυτό τους (που σε πολλές περιπτώσεις είναι τσακισμένη). Είναι πραγματικά φοβερή η δύναμη κάποιου ο οποίος έχει περιέλθει σε δεινή κατάσταση και προσπαθεί να φτιάξει τα πράγματα! Και είναι εξαιρετικά συγκινητικό να βλέπεις τους ανθρώπους να αλλάζουν και να πιάνουν το νήμα πάλι από την αρχή.
Το βασικό αίτημα των αστέγων;
Σε πολύ απλά ελληνικά ασφαλές σπίτι και δουλειά. Φροντίδα γι αυτούς που αδυνατούν πραγματικά να εργαστούν. Αξιοπρέπεια. Τίποτε περισσότερο και τίποτε λιγότερο.
Ποια είναι τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν;
Τα προβλήματα είναι πολλά και σύνθετα. Πέρα από την έλλειψη στέγης, υπάρχει αδυναμία κάλυψης προσωπικής υγιεινής, έλλειψη σίτισης, έλλειψη εργασίας, υποστηρικτικού περιβάλλοντος και σε πάρα πολλές περιπτώσεις αποκλεισμός από την πρόσβαση στην υγεία. Ιδιαίτερα σε όσους ζουν στο δρόμο οι κίνδυνοι έκθεσης πολλαπλασιάζονται γεωμετρικά.
Πόσοι υπολογίζονται οι άστεγοι στην Αθήνα;
Με ακρίβεια μπορούμε να μιλήσουμε για τη καταγραφή που έχουμε κάνει ως PRAKSIS από τους ανθρώπους οι οποίοι απευθύνονται στο Κέντρο Ημέρας και τα στοιχεία αυτά λένε πως το 2013 από τα 1980 άτομα το 42% αυτών μένουν στο δρόμο. Η έλλειψη συστηματικής καταγραφής συλλογικά με ενιαίο τρόπο ώστε ανά πάσα στιγμή να υπάρχει μια σαφής εικόνα τουλάχιστον του «ορατού» μέρους των ανθρώπων που ζουν στο δρόμο είναι ένα σοβαρό θέμα σε εθνικό αλλά ευρωπαϊκό επίπεδο.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή τυπολογία - ETHOS περιγράφεται ότι άστεγος δεν είναι μόνο αυτός που μένει στο δρόμο αλλά και αυτός που διαβιεί σε επισφαλή κατοικία, υπό την απειλή έξωσης, σε προσωρινά ή πρόχειρα καταλύματα, και στον ίδιο χώρο με πολλά άτομα.
Πόσα άτομα συνολικά έχουν έρθει στο Κέντρο Ημέρας μέχρι σήμερα και πόσα άτομα κατά μέσο όρο έρχονται;
Από το Μάιο του 2012 που ξεκίνησε τη λειτουργία του το Κέντρο Ημέρας έχει υποδεχτεί 4.500 άτομα, ενώ το Κέντρο Ημέρας Αθήνας κατά μέσο όρο επισκέπτονται καθημερινά 130 άνθρωποι.
Υπάρχει η άποψη ότι αν προσφέρεις σπίτι σ' έναν άστεγο, δε θα πάει διότι έχει συνηθίσει στο δρόμο και δε θέλει ν' αλλάξει την κατάσταση αυτή. Τι έχεις να σχολιάσεις;
Νομίζω πως πρόκειται για μύθο. Ας μην ξεχνάμε πως ένας άνθρωπος που μένει στο δρόμο δεν έμενε πάντα εκεί, αλλά είχε ένα σπίτι πριν. Οπότε η δυσκολία σ' αυτό το σημείο έγκειται στο πως θα μπορέσει να διαχειριστεί ξανά τις υποχρεώσεις του σπιτιού, και αυτό εξαρτάται φυσικά και από την υποστήριξη που θα έχει σε αυτό. Κάθε άνθρωπος θα ήθελε να είναι σε ένα ασφαλές περιβάλλον και σε ένα σπίτι. Πολλοί από τους ανθρώπους που συναντάμε στο δρόμο αρχικά απαντούν ότι είναι εντάξει και δε θέλουν τίποτε. Εσάς αν σας σταματούσε στο δρόμο ένας άγνωστος και σας ρωτούσε πώς είσαστε θα ξεκινούσατε να του εξιστορείτε τα προβλήματα και τις αγωνίες σας;
Οι δομές και οι υπηρεσίες που υπάρχουν στην Αθήνα για τους αστέγους επαρκούν;
Είναι γεγονός ότι δομές δεν επαρκούν, ενώ είναι σημαντικό να πούμε πως η διαδικασία που πρέπει να ακολουθήσει ένας άνθρωπος για να ενταχθεί σε κάποιον ξενώνα είναι χρονοβόρα και εξαιρετικά γραφειοκρατική. Επίσης υπάρχουν τεράστια κενά σε ξενώνες που αποκλείουν ανθρώπους με ιδιαίτερα προβλήματα σε συνδυασμό π.χ. ένας οροθετικός χρήστης δε μπορεί να αιτηθεί στέγη πουθενά γιατί οι λιγοστοί ξενώνες που υπάρχουν για τους οροθετικούς δεν επιτρέπουν χρήστες και οι μόνοι ξενώνες για χρήστες είναι αυτοί των κλειστών προγραμμάτων απεξάρτησης. Εάν υπάρχει και θέμα διαγνωσμένης ψυχικής διαταραχής τότε πραγματικά δεν υπάρχει κανένας. Συνεπώς είναι σημαντικό να απλοποιηθούν οι διαδικασίες ένταξης και να υπάρξουν περισσότερες δομές που να ανταποκρίνονται στο φάσμα και στο εύρος των αναγκών των ωφελούμενων. Μα πέρα από την επάρκεια των δομών το πιο σημαντικό είναι να αλλάξει η δική μας στάση και προσέγγιση.
Έχετε ασχοληθεί πολύ με την ιστορία του κ. Γιάννη. Πώς τον έχετε ενισχύσει;
Ο κ. Γιάννης είναι ένας άνθρωπος που από το Κέντρο Ημέρας λαμβάνει υπηρεσίες καθαριότητας, ιατρικές υπηρεσίες και ενισχύεται από την κοινωνική υπηρεσία σε άλλα θέματα που τον απασχολούν. Χαρακτηριστικά μέσω ενεργειών της κοινωνικής υπηρεσίας της PRAKSIS φιλοξενείται πλέον σε ξενώνα. Μέσω της εργασιακής συμβουλευτικής βρέθηκε μια θέση εργασίας στις κατασκηνώσεις του δήμου Αθηναίων. Η εξέλιξη αυτή του έχει δώσει αυτοπεποίθηση και ο ίδιος είναι μια περίπτωση ανθρώπου που είχε πολλές δυσκολίες στη ζωή του, αλλά βρήκε το κουράγιο να επιμείνει ώστε να βελτιώσει τις συνθήκες της ζωής του. Κάθε φορά που το συζητάμε του εξηγώ πως το γεγονός πως καταφέρνει κάθε φορά ένα στόχο που θέτουμε, οφείλεται στον ίδιο, στη διάθεση και κινητοποίηση του και πως εμείς μονάχα του δείχνουμε τον τρόπο.
Ο κόσμος θυμάται τους αστέγους μόνο το χειμώνα με τα κρύα και τις βροχές; Η πολιτεία και οι κρατικές δομές βοηθούν ή και στο θέμα των αστέγων, η βοήθεια προέρχεται κυρίως από ΜΚΟ;
Ο κόσμος θεωρεί πως οι άστεγοι έχουν περισσότερες δυσκολίες τον χειμώνα. Ωστόσο οι δυσκολίες ενός αστέγου δε σταματάνε ό,τι εποχή και να είναι. Πρέπει να λάβουμε υπόψη πως τόσο η ζέστη όσο και το κρύο είναι εξίσου δύσκολα για έναν άνθρωπο στο δρόμο. Απλώς τα ΜΜΕ επικεντρώνονται λόγω του ψύχους τον χειμώνα στο θέμα των αστέγων. Δυστυχώς η πολιτεία δεν αξιοποιεί το Εθνικό Σχέδιο Δράσης, που συνιστά το πρώτο ολοκληρωμένο κείμενο σχεδιασμού σε θεσμικό επίπεδο για την επίλυση του προβλήματος της έλλειψης στέγης. Οι μέχρι τώρα παρεμβάσεις χαρακτηρίζονται από το επείγον και σε συγκεκριμένες χρονικές περιόδους. Ή χαρακτηρίζονται από προγράμματα που έχουν σαφή ημερομηνία λήξης (Προγράμματα Δημιουργίας Δομών Καταπολέμησης της Φτώχειας-ΕΣΠΑ) και συνιστούν επίσης προσωρινές χρονικά παρεμβάσεις που στοχεύουν στην ανακούφιση από την κρίση. Δεν υπάρχει το επόμενο βήμα. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να υπάρξει η μετάβαση από το επείγον στην σχεδιασμένη τεκμηριωμένα, ολοκληρωμένη και συστηματική παρέμβαση. Δεν είναι ουτοπία ούτε απλό ευχολόγιο. Είναι ανάγκη να αξιοποιηθούν οι διαθέσιμοι πόροι και τώρα και στο μέλλον με τρόπο που σέβεται την ανθρώπινη αξιοπρέπεια αλλά και την κοινωνία-είτε ελληνική είτε ευρωπαϊκή-που διαθέτει τους συγκεκριμένους πόρους.
Έχεις δει ανθρώπους να φεύγουν από το δρόμο και να πηγαίνουν σε δικό τους σπίτι και να ξαναπαίρνουν τα πάνω τους;
Υπάρχουν περιπτώσεις ανθρώπων όπου από τον δρόμο επανέρχονται σε σπίτι και η ζωή τους μπαίνει ξανά σε σειρά και φυσικά αυτό είναι η καλύτερη δυνατή εξέλιξη. Η χαρά που παίρνεις σε τέτοια περίπτωση είναι και αυτή η οποία σου δίνει την ώθηση να συνεχίσεις. Είμαστε στην ευχάριστη θέση να έχουμε αρκετές τέτοιες περιπτώσεις ανθρώπων που υποστηρίξαμε και πλέον απλά αρκούνται στο να περάσουν να μας πουν ένα γεια! Άλλωστε ο απώτερος στόχος είναι ένας άνθρωπος όπου απευθύνεται σε εμάς πραγματικά στη συνέχεια να μην «μας έχει ανάγκη», να στέκεται και πάλι στα πόδια του.
Τα Κέντρα Ημερήσιας Υποδοχής Αστέγων Αθήνας εντάσσονται στο πρόγραμμα ΣΥΝ ΣΤΟ ΠΛΗΝ της ΜΚΟ PRAKSIS. Ξεκίνησαν τη λειτουργία τους το 2012 με τη χρηματοδότηση του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος.
-Κέντρο Ημερήσιας Υποδοχής Αστέγων Αθήνας (Δεληγιώργη 26), Δευτέρα έως Κυριακή 09:00-21:00. Δουλεύει όλο τον χρόνο επί 12ωρου βάσεως.
-Κέντρο Ημερήσιας Υποδοχής Αστέγων Πειραιά (Ζωσιμαδών 44), Δευτέρα έως Παρασκευή 09:00-17:00, σε συνεργασία με τη Περιφέρεια Πειραιά
-Κέντρο Ημερήσιας Υποδοχής Αστέγων Θεσσαλονίκης ( Μοναστηρίου 62), Δευτέρα έως Κυριακή 09:00-21:00. Δουλεύει όλο τον χρόνο επί 12ωρου βάσεως στο πλαίσιο της δράσης «Κοινωνικές δομές αντιμετώπισης της φτώχειας στο Δήμο Θεσσαλονίκης» σε συνεργασία με την ΜΚΟ Άρσις και το Δήμο Θεσσαλονίκης.
Βοήθησε το έργο της ΜΚΟ PRAΚSIS
www.praksis.gr
210-5205200 - info@praksis.gr
http://m.lifo.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου