Ο Μίλτον Φρίνμαν και το κράτος πρόνοιας

Η κατάρρευση του -ούτως ή άλλως- ελλειμματικού συστήματος υγείας και πρόνοιας στη χώρα μας σε εποχή βαθιάς και εκτεταμένης ανθρωπιστικής κρίσης δεν είναι τυχαία. Εντάσσεται στη λογική, που ο Μίλτον Φρίντμαν είχε διατυπώσει εδώ και χρόνια. Ποια είναι τα βασικά στοιχεία αυτής της θεώρησης για το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης και πρόνοιας;

Πρώτον, το κατά το Φρίντμαν ευαγγέλιο υποστηρίζει ότι «υπάρχει ήδη μια βασική πλάνη στο σύνολο του συστήματος της κοινωνικής ασφάλισης και των μέτρων πρόνοιας. Η πλάνη ότι είναι εφικτό και δυνατό να κάνεις το καλό με χρήματα άλλων ανθρώπων». Η άποψη αυτή θα είχε πιθανά μια αξία αν «άλλοι», οι οποίοι είναι προφανώς οι έχοντες, δεν ζούσαν στην ίδια κοινωνία, με κάποιους «άλλους», τους μη έχοντες. Και η έννοια της κοινωνίας και της ευνομούμενης πολιτείας εμπεριέχει στοιχειώδες βασικό επίπεδο διαβίωσης για όλα τα μέλη της, για τους φτωχούς, τους
ανασφάλιστους, τους άπορους κλπ. Πόσω μάλλον σε μια περίοδο, που οι σημερινοί μη-έχοντες, στη χώρα μας είναι άμεση συνέπεια της νεοφιλελεύθερης πολιτικής, που εφαρμόζεται με απόλυτη συνέπεια τα τελευταία πέντε χρόνια και που παρά την αποδεδειγμένη πλέον αποτυχία της συνεχίζει να εφαρμόζεται από την συγκυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου.
Και συνεχίζει ο κ. Φρίντμαν, «όμως η άποψη αυτή έχει δύο αδυναμίες. Η πρώτη αδυναμία είναι ότι αν θέλω να κάνω καλό με τα χρήματα άλλων ανθρώπων, προϋποθέτει ότι πρέπει να τους τα πάρω. Αυτό σημαίνει ότι η φιλοσοφία του κράτους πρόνοιας, δηλαδή το να κάνει καλό με τα χρήματα άλλων ανθρώπων, στην ουσίας της, είναι μια φιλοσοφία βίας και εξαναγκασμού, που αντιτίθεται στην έννοια της ελευθερίας, γιατί χρησιμοποιεί βία για να πάρει τα χρήματα». Και το ερώτημα είναι με ποιο τρόπο ασκείται σήμερα βία στους έχοντες; Με την εθελοντική φορολόγηση για τους εφοπλιστές, που νομοθέτησε η συγκυβέρνηση το Σεπτέμβρη 2014, με τα μεγάλα δώρα που έκανε με την τροπολογία για το ΜΜΕ ή για τους εργολάβους των μεγάλων έργων, λίγους μήνες νωρίτερα;
Και ολοκληρώνει την θεωρία του ο κ. Φρίντμαν λέγοντας, «οι άνθρωποι με το σύστημα πρόνοιας χάνουν την ακεραιότητά τους και το αίσθημα της αξιοπρέπειας και γίνονται υποχείρια του επόπτη του κράτους πρόνοιας, ο οποίος τους υπαγορεύει που θα μείνουν, που θα βάλουν το τηλέφωνό τους, τι θα κάνουν με τη ζωή τους. Ο οποίος τους μεταχειρίζεται σαν παιδιά κι όχι σαν ενήλικες. Με αυτόν τον τρόπο παγιδεύονται και με αυτόν τον τρόπο δημιουργείται ένας αυτό-τροφοδοτούμενος κύκλος». Και το αυτονόητο ερώτημα είναι με 30% ανεργία στην Ελλάδα του 2014, με το ταμείο ανεργίας να ισχύει μόνο για ένα χρόνο και να μην επεκτείνεται στους αυτό-απασχολούμενους των οποίων οι επιχειρήσεις έκλεισαν στα χρόνια της κρίσης, πως διατρέχουμε τον κίνδυνο του αυτοτροφοδοτούμενου κύκλου; Και πως μπορεί κανείς να αγνοεί ότι ο αυτό-τροφοδοτούμενος καταστροφικός για την κοινωνία κύκλος σήμερα λιτότητα-ύφεση-λιτότητα.
Η όλη θεώρηση του Μίλτον Φρίντμαν δεν παίρνει υπόψη της ότι το κοινωνικό κράτος ήταν η απάντηση -όχι αποκλειστικά της Αριστεράς- αλλά των κυβερνόντων κύκλων στο μεγάλο κραχ του ΄30, όπου η οικονομική εξαθλίωση οδηγούσε χιλιάδες ανθρώπους στην ανεργία, στην καταστροφή και στην αυτοκτονία. Ίδια ήταν η απάντηση των κυβερνόντων στις καταστροφικές συνέπειες του πολέμου, όπου εδραιώθηκε το κοινωνικό κράτος μέσα από μια ευρεία πολιτική συναίνεση.
Συνεπώς είναι προφανές, ότι η πολιτική διάλυσης του συστήματος υγείας στη χώρα μας δεν αποτελεί «παράπλευρη απώλεια» της γενικευμένης πλέον κρίσης, αλλά στόχος και ιδεοληψία του νεοφιλελευθερισμού, όπως τον διατύπωσαν οι εμπνευστές του. Με αυτή την έννοια αποκτά μια ιδιαίτερη σημασία η μήνυση, που κατέθεσε κατά αγνώστων στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης, η Γερμανίδα, Sarah Luzia Hassel-Reusing, με την υποψία του εγκλήματος κατά της ανθρωπότητας εξαιτίας πρόκλησης βλάβης από πρόθεση και ταυτόχρονα βλάβης συστηματικής και ευρείας κλίμακας στην υγεία του ελληνικού πληθυσμού, σύμφωνα με το άρθρο 7, παρ. 1, του Καταστατικού της Ρώμης.
Τα θέματα υγείας και η εφαρμογή μιας εναλλακτικής πολιτικής στο χώρο αυτό είναι σήμερα απόλυτη προτεραιότητα. Στο πλαίσιο αυτό, η Κοινωνία Πρώτα, διοργανώνει εκδήλωση-διαβούλευση με θέμα «Η Υγεία στα χρόνια της κρίσης», όπου θα παρουσιάσει μια δέσμη εφαρμόσιμων και ρεαλιστικών προτάσεων και την ανατροπή των παθογενειών στο χώρο της υγείας και για τη βελτίωση των προσφερόμενων υπηρεσιών σε όλους τους πολίτες. Σ΄ αυτή την εκδήλωση έχει καλέσει φορείς από το χώρο της υγείας, πολιτικά κόμματα του αντινεοφιλελεύθερου τόξου με σκοπό να εμπλουτιστούν αυτές οι απόψεις, καθώς και απλούς πολίτες αφού αυτοί βιώνουν τις συνέπειες της ανθρωπιστικής κρίσης.

*H Mαρία Δημητροπούλου έχει σπουδάσει ιστορία και πολιτικές επιστήμες και είναι μέλος του Συντονιστικού της Κοινωνίας Πρώτα
http://tvxs.gr/