«Οποιοδήποτε αριστερό κόμμα σήμερα, ανεξάρτητα από τις στρατηγικές του επιλογές, καλείται από την ιστορία να επιτελέσει στο άμεσο μέλλον σοσιαλδημοκρατικά καθήκοντα». Σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγει προηγούμενο σχόλιο του tvxs και ίσως αυτή να είναι η πικρή αλήθεια. Βέβαια, το τί είναι «σοσιαλδημοκρατικό» και τί «αριστερό» χωράει πολλή συζήτηση, γιατί ούτε η Σοσιαλδημοκρατία με τις συνδηλώσεις της μένει αναλλοίωτη στη διαδρομή του χρόνου, ούτε, βέβαια, η πέραν της Σοσιαλδημοκρατίας Αριστερά. Γεγονός όμως είναι ότι η ελληνική κοινωνία δεν βρίσκεται σε «προεπαναστατική κατάσταση» και, από ό,τι δείχνουν τα πράγματα, δεν επίκειται «στις 18 σοσιαλισμός», όπως προσπαθούσε να μας πείσει ο Ανδρέας Παπανδρέου 35
χρόνια πριν. Παρά ταύτα, σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης, η Αριστερά εξακολουθεί να ανεμίζει τις κόκκινες σημαίες της, να συντηρεί το παραδοσιακό τελετουργικό της και να απευθύνεται στον εαυτό της με την προσφώνηση «σύντροφοι και συντρόφισσες». Κι όλοι, εχθροί και φίλοι, καταλαβαίνουν πού κλείνει το μάτι. Γιατί τα καθήκοντα που καλείται να επιτελέσει, όπως κι αν τα βαφτίσουμε, αναφέρονται τελικά στη σχέση κεφάλαιο-εργασία και εντάσσονται στην ιστορική παράδοση ενός κινήματος που διεκδίκησε και διεκδικεί την αλλαγή των σχέσεων παραγωγής.
Τούτου δοθέντος, καλό είναι να θυμάται κανείς ότι η Αριστερά δεν είναι ένα consulting firm, αλλά μια πολιτική έκφραση της οργανωμένης κοινωνίας. Για αυτό και η υιοθέτηση ενός «σοσιαδημοκρατικού προγράμματος» μπορεί μεν να σημαίνει την ενσωμάτωση «ηπιότερων» πολιτικά θέσεων, αλλά δεν σηματοδοτεί κατά κανένα τρόπο την υποκατάσταση του πολιτικού στοιχείου από το «τεχνικό» (βλέπε «Ποτάμι»). Επεξηγώ τη διαφορά. Η προγραμματική θέση του ΣΥΡΙΖΑ (που ψηφίστηκε στο συνέδριό του) είναι «διαγραφή μεγάλου μέρους του χρέους». Ισοδύναμο όμως αποτέλεσμα με αυτό της επίσημης διαγραφής θα μπορούσε να έχει θεωρητικά το «άπλωμα» της αποληρωμής του χρέους σε ένα πρακτικώς «άπειρο» χρονικό διάστημα (π.χ., 70 χρόνια) με δεδομένο τον πληθωρισμό. Η δεύτερη «λύση» δεν είναι εκείνη που ψηφίστηκε στο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ -και υπάρχει λόγος. Ο λόγος είναι ότι η απαίτηση για διαγραφή μεγάλου μέρους του χρέους δεν είναι μόνο μια «αντιμετώπιση», αλλά και μια «στάση». Στάση πολιτική, με συγκεκριμένο πρόσημο, που εξυπονοεί ότι, ανεξάρτητα με το πόσο από αυτό το χρέος είναι ή δεν είναι επαχθές, η κοινωνία πιστεύει ότι δεν «τα φάγαμε όλοι μαζί» και είναι διατεθειμένη να διεκδικήσει μαχητικά το δίκιο της απέναντι στους κερδοσκόπους. Ρομαντικό; Μπορεί, αλλά είναι αυτό ακριβώς το φρόνημα που ανέβασε τον ΣΥΡΙΖΑ από το 4 στο 27% και εκείνο που συντηρεί την εικόνα του ως αριστερού κόμματος στα μάτια της κοινωνίας.
Υπάρχει όμως και ένα άλλο στοιχείο που συναρτάται άμεσα με τα παραπάνω. Στην κουλτούρα της καθ’ ημάς Αριστεράς, ο σκοπός δεν αγιάζει τα μέσα, αλλά πολλές φορές τα μέσα προσδιορίζουν και επικαθορίζουν τον σκοπό. Παράδειγμα: στη διατύπωση «δημοκρατικός δρόμος για τον σοσιαλισμό», ο όρος «δημοκρατικός» δεν είναι δευτερεύουσας σημασίας σε σχέση με τον τελικό στόχο, δεν είναι απλώς ο «καλύτερος» δρόμος για τον σοσιαλισμό, αλλά κάτι πιο θεμελιώδες. Γιατί, όπως καταλάβαμε από το σοβιετικό πρότυπο, χωρίς δημοκρατία σοσιαλισμός δεν πρόκειται να υπάρξει. Επιστρέφοντας λοιπόν στο θέμα, πρέπει να επισημανθεί το εξής: το πώς θα αντιμετωπίσει ο ΣΥΡΙΖΑ -ή ο όποιος ΣΥΡΙΖΑ- το χρέος, τις συνέπειες των μνημονιακών πολιτικών και την ανθρωπιστική κρίση, το πώς θα μεθοδεύσει την παραγωγική ανασυγκρότηση του τόπου, προσδιορίζουν και το αν αυτοί οι στόχοι θα υλοποιηθούν ή όχι. Γιατί είναι μέσω αυτού του «πώς» που ο κάθε προγραμματικός στόχος θα αποκτήσει συγκεκριμένο περιεχόμενο και όχι μέσω της εκφώνησής του.
Να το θέσω διαφορετικά. Είναι άλλο πράγμα η συντεταγμένη πορεία κατά μήκος του συνεχούς «μεταρρύθμιση-ανατροπή» με βάση τους εκάστοτε συσχετισμούς και άλλο ζήτημα η διαρκής αναζήτηση «έξυπνων» ή «ισοδύναμων» λύσεων, που προκύπτουν με ... brain storming -εντός πάντοτε των πλαισίων του συστήματος. Για να είμαστε μάλιστα πιο ακριβείς θα πρέπει να πούμε ότι τέτοιες «έξυπνες» ή «ισοδύναμες» λύσεις συνήθως δεν υπάρχουν. Μπορούμε να ονομάσουμε την απομείωση του χρέους όπως θέλουμε, διαγραφή, πάγωμα, απόσβεση μέσω επιμήκυνσης, κλπ. Αν όμως τα λεφτά που χάνουν οι δανειστές είναι περίπου τα ίδια, τότε θα είναι το ίδιο δύσκολο να διαπραγματευθούμε οποιαδήποτε από αυτές τις λύσεις. Αυτό λέει η (πολιτική) λογική, με την εξής μάλιστα υποσημείωση: αν έχουμε εμμέσως (εκ των συμφραζομένων) αποδεχθεί ότι «όλοι μαζί τα φάγαμε» και ότι τώρα, «τί να κάνουμε, θα πληρώσουμε ό,τι χρωστάμε», το πολύ-πολύ να επιτύχουμε μια επιμήκυνση 5-6 χρόνων, που θα συνοδεύεται βέβαια από νέους επαχθείς όρους. Κι αυτό δεν εκπληρώνει κανένα «σοσιαλδημοκρατικό καθήκον», αλλά απλώς μεταθέτει -και μεγεθύνει- το πρόβλημα.
Αν το δει κανείς πιο ψυχρά, τα σύμβολα και τα τελετουργικά που επιβιώνουν ακόμα στην καθημερινότητα της Αριστεράς, δηλαδή οι κόκκινες σημαίες και οι κόκκινες γραμμές της, μπορεί και να είναι εξελικτικά υπολείμματα από τα χρόνια που τα σοσιαλιστικά και τα κομμουνιστικά κόμματα χρειάζονταν ένα έμβλημα κι ένα logo για να ξεχωρίζουν από τον περιβάλλοντα χώρο και να συσπειρώνουν τα Υποκείμενά τους «σαν μια γροθιά». Σήμερα όμως ζούμε στην εποχή της ετεροπροσωπίας και, ως εκ τούτου, το ρήμα και το απαρέμφατο στον προγραμματικό λόγο της Αριστεράς δεν έχουν πάντα το ίδιο Υποκείμενο. Το ποιός-λέει-τί-και-με-ποιόν-τρόπο μπορεί λοιπόν να έχει (και έχει!) τη σημασία του.
http://tvxs.gr/
χρόνια πριν. Παρά ταύτα, σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης, η Αριστερά εξακολουθεί να ανεμίζει τις κόκκινες σημαίες της, να συντηρεί το παραδοσιακό τελετουργικό της και να απευθύνεται στον εαυτό της με την προσφώνηση «σύντροφοι και συντρόφισσες». Κι όλοι, εχθροί και φίλοι, καταλαβαίνουν πού κλείνει το μάτι. Γιατί τα καθήκοντα που καλείται να επιτελέσει, όπως κι αν τα βαφτίσουμε, αναφέρονται τελικά στη σχέση κεφάλαιο-εργασία και εντάσσονται στην ιστορική παράδοση ενός κινήματος που διεκδίκησε και διεκδικεί την αλλαγή των σχέσεων παραγωγής.
Τούτου δοθέντος, καλό είναι να θυμάται κανείς ότι η Αριστερά δεν είναι ένα consulting firm, αλλά μια πολιτική έκφραση της οργανωμένης κοινωνίας. Για αυτό και η υιοθέτηση ενός «σοσιαδημοκρατικού προγράμματος» μπορεί μεν να σημαίνει την ενσωμάτωση «ηπιότερων» πολιτικά θέσεων, αλλά δεν σηματοδοτεί κατά κανένα τρόπο την υποκατάσταση του πολιτικού στοιχείου από το «τεχνικό» (βλέπε «Ποτάμι»). Επεξηγώ τη διαφορά. Η προγραμματική θέση του ΣΥΡΙΖΑ (που ψηφίστηκε στο συνέδριό του) είναι «διαγραφή μεγάλου μέρους του χρέους». Ισοδύναμο όμως αποτέλεσμα με αυτό της επίσημης διαγραφής θα μπορούσε να έχει θεωρητικά το «άπλωμα» της αποληρωμής του χρέους σε ένα πρακτικώς «άπειρο» χρονικό διάστημα (π.χ., 70 χρόνια) με δεδομένο τον πληθωρισμό. Η δεύτερη «λύση» δεν είναι εκείνη που ψηφίστηκε στο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ -και υπάρχει λόγος. Ο λόγος είναι ότι η απαίτηση για διαγραφή μεγάλου μέρους του χρέους δεν είναι μόνο μια «αντιμετώπιση», αλλά και μια «στάση». Στάση πολιτική, με συγκεκριμένο πρόσημο, που εξυπονοεί ότι, ανεξάρτητα με το πόσο από αυτό το χρέος είναι ή δεν είναι επαχθές, η κοινωνία πιστεύει ότι δεν «τα φάγαμε όλοι μαζί» και είναι διατεθειμένη να διεκδικήσει μαχητικά το δίκιο της απέναντι στους κερδοσκόπους. Ρομαντικό; Μπορεί, αλλά είναι αυτό ακριβώς το φρόνημα που ανέβασε τον ΣΥΡΙΖΑ από το 4 στο 27% και εκείνο που συντηρεί την εικόνα του ως αριστερού κόμματος στα μάτια της κοινωνίας.
Υπάρχει όμως και ένα άλλο στοιχείο που συναρτάται άμεσα με τα παραπάνω. Στην κουλτούρα της καθ’ ημάς Αριστεράς, ο σκοπός δεν αγιάζει τα μέσα, αλλά πολλές φορές τα μέσα προσδιορίζουν και επικαθορίζουν τον σκοπό. Παράδειγμα: στη διατύπωση «δημοκρατικός δρόμος για τον σοσιαλισμό», ο όρος «δημοκρατικός» δεν είναι δευτερεύουσας σημασίας σε σχέση με τον τελικό στόχο, δεν είναι απλώς ο «καλύτερος» δρόμος για τον σοσιαλισμό, αλλά κάτι πιο θεμελιώδες. Γιατί, όπως καταλάβαμε από το σοβιετικό πρότυπο, χωρίς δημοκρατία σοσιαλισμός δεν πρόκειται να υπάρξει. Επιστρέφοντας λοιπόν στο θέμα, πρέπει να επισημανθεί το εξής: το πώς θα αντιμετωπίσει ο ΣΥΡΙΖΑ -ή ο όποιος ΣΥΡΙΖΑ- το χρέος, τις συνέπειες των μνημονιακών πολιτικών και την ανθρωπιστική κρίση, το πώς θα μεθοδεύσει την παραγωγική ανασυγκρότηση του τόπου, προσδιορίζουν και το αν αυτοί οι στόχοι θα υλοποιηθούν ή όχι. Γιατί είναι μέσω αυτού του «πώς» που ο κάθε προγραμματικός στόχος θα αποκτήσει συγκεκριμένο περιεχόμενο και όχι μέσω της εκφώνησής του.
Να το θέσω διαφορετικά. Είναι άλλο πράγμα η συντεταγμένη πορεία κατά μήκος του συνεχούς «μεταρρύθμιση-ανατροπή» με βάση τους εκάστοτε συσχετισμούς και άλλο ζήτημα η διαρκής αναζήτηση «έξυπνων» ή «ισοδύναμων» λύσεων, που προκύπτουν με ... brain storming -εντός πάντοτε των πλαισίων του συστήματος. Για να είμαστε μάλιστα πιο ακριβείς θα πρέπει να πούμε ότι τέτοιες «έξυπνες» ή «ισοδύναμες» λύσεις συνήθως δεν υπάρχουν. Μπορούμε να ονομάσουμε την απομείωση του χρέους όπως θέλουμε, διαγραφή, πάγωμα, απόσβεση μέσω επιμήκυνσης, κλπ. Αν όμως τα λεφτά που χάνουν οι δανειστές είναι περίπου τα ίδια, τότε θα είναι το ίδιο δύσκολο να διαπραγματευθούμε οποιαδήποτε από αυτές τις λύσεις. Αυτό λέει η (πολιτική) λογική, με την εξής μάλιστα υποσημείωση: αν έχουμε εμμέσως (εκ των συμφραζομένων) αποδεχθεί ότι «όλοι μαζί τα φάγαμε» και ότι τώρα, «τί να κάνουμε, θα πληρώσουμε ό,τι χρωστάμε», το πολύ-πολύ να επιτύχουμε μια επιμήκυνση 5-6 χρόνων, που θα συνοδεύεται βέβαια από νέους επαχθείς όρους. Κι αυτό δεν εκπληρώνει κανένα «σοσιαλδημοκρατικό καθήκον», αλλά απλώς μεταθέτει -και μεγεθύνει- το πρόβλημα.
Αν το δει κανείς πιο ψυχρά, τα σύμβολα και τα τελετουργικά που επιβιώνουν ακόμα στην καθημερινότητα της Αριστεράς, δηλαδή οι κόκκινες σημαίες και οι κόκκινες γραμμές της, μπορεί και να είναι εξελικτικά υπολείμματα από τα χρόνια που τα σοσιαλιστικά και τα κομμουνιστικά κόμματα χρειάζονταν ένα έμβλημα κι ένα logo για να ξεχωρίζουν από τον περιβάλλοντα χώρο και να συσπειρώνουν τα Υποκείμενά τους «σαν μια γροθιά». Σήμερα όμως ζούμε στην εποχή της ετεροπροσωπίας και, ως εκ τούτου, το ρήμα και το απαρέμφατο στον προγραμματικό λόγο της Αριστεράς δεν έχουν πάντα το ίδιο Υποκείμενο. Το ποιός-λέει-τί-και-με-ποιόν-τρόπο μπορεί λοιπόν να έχει (και έχει!) τη σημασία του.
http://tvxs.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου