Ωρα να επιστραφούν όσα μας πήρε η απληστία

Ο πληθωρισμός βλάπτει, προφανώς, περισσότερο τα αδύναμα στρώματα, τους πολίτες που ξοδεύουν όλο και μεγαλύτερο μέρος από τα λεφτά του μήνα για τις βασικές τους ανάγκες. Γι’ αυτό και η είδηση ότι τον Μάρτιο παρουσίασε αύξηση 1,5% σε σύγκριση με τον Φεβρουάριο είναι ένα ακόμα καμπανάκι για το διαθέσιμο εισόδημα και το βιοτικό επίπεδο των μη προνομιούχων στρωμάτων. Ειδικά αν συνδυαστεί με το γεγονός ότι πέρα από τον γενικό δείκτη τιμών καταναλωτή, που αυξήθηκε από 2,9% τον Φεβρουάριο σε 3,2% τον Μάρτιο, ο πληθωρισμός των τροφίμων «έτρεξε», παρά τα μέτρα της κυβέρνησης, με ρυθμό 5,3%. Ηταν αποκλιμακωμένος σε σύγκριση με το 6,7% τον Φεβρουάριο, αλλά η σωρευτική επιβάρυνση για τα ευάλωτα νοικοκυριά είναι ήδη πολύ σημαντική. Ο αρμόδιος υπουργός Ανάπτυξης, Κώστας Σκρέκας, υποστήριξε με δηλώσεις του ότι τον Μάρτιο τα μέτρα που έλαβε η κυβέρνηση απέδωσαν. Από μήνα σε μήνα (Φεβρουάριο σε Μάρτιο) όντως παρατηρήθηκαν

οριακές μειώσεις 2,7% στα είδη άμεσης κατανάλωσης νοικοκυριού. Ωστόσο, σε βάθος 12μήνου (σύγκριση Μαρτίου 2024 με Μάρτιο 2023), το ελαιόλαδο σημείωσε αύξηση 67,2%, στα φρούτα οι τιμές είναι κατά 12,7% υψηλότερες, τα αναψυκτικά και οι χυμοί κοστίζουν κατά 11,4% ακριβότερα, ενώ ανατιμήσεις 5,7% καταγράφονται στα ψάρια. Το φαινόμενο αυτό συνιστά επί της ουσίας μια μεταβίβαση πλούτου από τα αδύναμα νοικοκυριά προς τις επιχειρήσεις που κερδοσκοπούν πατώντας πάνω στη διεθνή συγκυρία. Περιγράφεται από τους διεθνείς οργανισμούς και την Τράπεζα της Ελλάδας (ΤτΕ) ως πληθωρισμός της απληστίας, που επιτείνεται από την έλλειψη ανταγωνισμού στην αγορά και την αποτυχία των μέτρων ελέγχου της κερδοσκοπίας. Remaining Time-0:01 Fullscreen Mute Το ερώτημα που τίθεται εκ των πραγμάτων είναι αν, με βάση και τα τελευταία στοιχεία, έρχεται η ώρα η κυβέρνηση να περάσει στο επόμενο βήμα, μετά τα πρόστιμα και την ένταση των ελέγχων. Κάτι τέτοιο συνέβη το 2022, εν μέσω ενεργειακής κρίσης, με τον φόρο στα υπερκέρδη των ενεργειακών εταιρειών. Με δεδομένο ότι το νέο δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ δεν επιτρέπει πλέον τη διανομή έκτακτων επιδομάτων από την υπεραπόδοση των εσόδων του Προϋπολογισμού, μήπως ήρθε η ώρα να επιστρέψει το κράτος στα αδύναμα νοικοκυριά μέρος από όσα τους πήρε ο πληθωρισμός της απληστίας; Διότι, όπως συμφωνούν όλοι οι ειδικοί στην Ελλάδα και το εξωτερικό, το μεγαλύτερο μέρος την έξαρσης του πληθωρισμού στη χώρα μας οφείλεται στα αυξημένα περιθώρια κέρδους των επιχειρήσεων, που έφτασαν σε «ιστορικά υψηλά επίπεδα», σύμφωνα με την ΤτΕ, μετά την πανδημία. Ας δούμε τα δεδομένα και τους κλάδους όπου εντοπίζεται το φαινόμενο, στους οποίους ασφαλώς υπάρχουν και εξαιρέσεις, καθώς για παράδειγμα πολλές από τις μεγάλες βιομηχανίες της χώρας έχουν εξαγωγικό προσανατολισμό. Αρα δεν είναι αυτές που στέρησαν διαθέσιμο εισόδημα από τους οικονομικά αδύναμους, π.χ. μέσω των σουπερμάρκετ που πωλούν τα βασικά αγαθά. Οπως σημείωσε στην τελευταία του έκθεση για την οικονομία ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, παρότι ο γενικός πληθωρισμός αναμένεται να υποχωρήσει το 2024 στο 2,8%, θα εξακολουθήσει να κινείται σε υψηλότερα επίπεδα από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο και επιπλέον θα είναι ακόμη υψηλότερος στα βασικά είδη (ανελαστικής) κατανάλωσης, όπως τα τρόφιμα. Αυτό όμως που αποδείχθηκε περίτρανα αναλύοντας τα αίτια του υψηλού πληθωρισμού στη χώρα μας κατά το 2023 (έκλεισε στο 4,8%) είναι πως «η αύξηση των τιμών καταναλωτή υπερέβη την άνοδο του ενεργειακού κόστους και, κατά συνέπεια, ο πληθωρισμός σε κάποιο βαθμό οφείλεται σε αυξημένα επιχειρηματικά κέρδη». Η ανάλυση με βάση τα επίσημα στοιχεία εθνικών λογαριασμών έδειξε ότι την περίοδο 2021-2022 σημειώθηκε σημαντική αύξηση των περιθωρίων κέρδους για το σύνολο της οικονομίας. Συγκεκριμένα, οι ρυθμοί μεταβολής του δείκτη περιθωρίων κέρδους για το σύνολο της οικονομίας τη διετία  2021-2022 ξεπέρασαν τα ιστορικά υψηλά τους επίπεδα, καταγράφοντας αύξηση 4% και 9% αντίστοιχα. Μάλιστα, στον βιομηχανικό τομέα ο ρυθμός μεταβολής των περιθωρίων κέρδους διαμορφώθηκε σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, φθάνοντας στο 17,8% το 2022, ενώ ακολούθησε ο τομέας των υπηρεσιών, με αύξηση των περιθωρίων κέρδους κατά 7,4%. Οι πρωταθλητές της απληστίας Το φαινόμενο του «πληθωρισμού της απληστίας» έχει περιγραφεί έναν χρόνο πρiν από την ΕΚΤ και την Κριστίν Λαγκάρντ. Τότε ξεχώριζαν οι κλάδοι της βιομηχανίας, του εμπορίου, των κατασκευών, και ο κλάδος των τεχνών και της διασκέδασης, οι οποίοι παρουσίαζαν τη μεγαλύτερη αύξηση περιθωρίων κέρδους. Από την τελευταία ανάλυση της ΤτΕ προκύπτει ότι η τάση αυτή, που συνεχίστηκε το 2023, οδηγεί την κούρσα του πληθωρισμού, παρά τα μέτρα περιορισμού των ποσοστών κέρδους που έχει ανακοινώσει η κυβέρνηση – και υποτίθεται ότι εφαρμόζονται. Δεκατρείς φορές πάνω Για του λόγου το αληθές, ο ρυθμός μεταβολής των περιθωρίων κέρδους στη βιομηχανία διαμορφώθηκε σε ιστορικώς υψηλά επίπεδα, φθάνοντας στο 19,5% το 2022, όταν το 2021 ήταν 6,5% και το 2020 1,5%. Με άλλα λόγια, τα περιθώρια κέρδους της βιομηχανίας, συμπεριλαμβανομένης της βιομηχανίας τροφίμων και ποτών, αυξήθηκαν κατά 13 φορές μετά την πανδημία (!) Στο εμπόριο, στα ξενοδοχεία, στα εστιατόρια, στις μεταφορές και στην αποθήκευση η μεταβολή των περιθωρίων κέρδους  διαμορφώθηκε από 11,1% το 2021 στο 17% το 2022 και σε ακόμη υψηλότερα επίπεδα το 2023, που ήταν η χρονιά των ρεκόρ του τουρισμού. Σύμφωνα με την έκθεση, την ανεξέλεγκτη αύξηση των περιθωρίων κέρδους ευνοούν οι οικονομικές συνθήκες και κυρίως η αύξηση της ζήτησης που σημειώθηκε μετά την πανδημία. Το μικρό μέγεθος της ελληνικής οικονομίας όσον αφορά την αγορά προϊόντων και η υστέρηση της εφαρμογής επαρκών διαθρωτικών αλλαγών στην εν λόγω αγορά συγκλίνουν στο συμπέρασμα ότι η ελληνική οικονομία, και πολύ περισσότερο η αγορά προϊόντων και υπηρεσιών, υποφέρει από έλλειψη ανταγωνισμού. Μέτρα στήριξης των ευάλωτων νοικοκυριών Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, οι όποιες αποφάσεις της κυβέρνησης θα πρέπει να οδηγούν στην ένταση του ανταγωνισμού, στη στήριξη των ευπαθών ομάδων, αλλά ταυτόχρονα θα πρέπει να είναι εναρμονισμένες με το νέο πλαίσιο δημοσιονομικής πειθαρίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Αυτό κατέστησε σαφές ο κ. Στουρνάρας, υπογραμμίζοντας ότι «το νέο ευρωπαϊκό πλαίσιο οικονομικής διακυβέρνησης προϋποθέτει ότι οποιοδήποτε έκτακτο δημοσιονομικό μέτρο στην πλευρά των δαπανών θα πρέπει να χρηματοδοτείται από μέτρο ισόποσης αύξησης των εσόδων». Αναγνωρίζοντας το τεράστιο πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί στη χώρα και στα νοικοκυριά από τον επίμονο πληθωρισμό, πρόσθεσε το εξής: «Σε αυτό το περιβάλλον δημοσιονομικών περιορισμών θα πρέπει να τεθούν ξεκάθαρες προτεραιότητες κατά τη λήψη πιθανών νέων στοχευμένων μέτρων στήριξης προς τις πιο ευάλωτες εισοδηματικές ομάδες». Λέτε να γνωρίζει κάτι περισσότερο για τις επόμενες κινήσεις της κυβέρνησης στο μέτωπο στήριξης των ευπαθών κοινωνικών ομάδων; 

https://www.protagon.gr/apopseis/wra-na-epistrafoun-osa-mas-pire-i-aplistia-44342916441