Ανάπτυξη σε πήλινα πόδια

Εχουν ένα δίκιο ο ΣΥΡΙΖΑ και άλλοι οπαδοί της απλής αναλογικής όταν λένε ότι «αυτοδύναμες κυβερνήσεις οδήγησαν τη χώρα στη χρεοκοπία». Αυτοδύναμη ήταν η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας που έκανε τον δημοσιονομικό εκτροχιασμό την περίοδο 2007-2009. Από την άλλη μεριά, όμως, συμμαχική ήταν η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ που το πρώτο εξάμηνο του 2015 κόντεψε να δώσει στη χώρα τη χαριστική βολή, και εντέλει μας φόρτωσε ένα τρίτο και αχρείαστο μνημόνιο. Πολυκομματική –και μάλιστα με τρίτο «άγνωστο (προηγουμένως) Χ»– ήταν η κυβέρνηση του κ. Λουκά Παπαδήμου, που ολοκλήρωσε το «κούρεμα» του χρέους.

Ολα αυτά σημαίνουν ότι η μορφή των κυβερνήσεων παίζει δευτερεύοντα ρόλο όταν υπάρχουν στόχοι που πρέπει να επιτευχθούν. Ακόμη και μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, έχοντας στις τάξεις της έναν Πάνο Καμμένο μπορεί να ολοκληρώσει ένα δύσκολο πρόγραμμα. Την περίοδο των μνημονίων, καλώς ή κακώς, η χώρα είχε πρόγραμμα να υλοποιήσει. Σήμερα όμως;

Εκατοντάδες κραυγές αγωνίας ακούγονται και χιλιάδες λέξεις εκστομίζονται καθημερινώς για τη μορφή της διακυβέρνησης την 22α Μαΐου ή στις αρχές Ιουλίου. Ενα πράγμα μόνο δεν συζητάμε: τι στην ευχή θα κάνει αυτή η κυβέρνηση, είτε είναι αυτοδύναμη, είτε συμμαχική, είτε έχει πρωθυπουργό έναν πολιτικό αρχηγό, είτε τον Χ πολιτικό. Αναλώσαμε τέσσερα χρόνια συζητώντας για ανασχηματισμούς και για τον χρόνο των εκλογών, αλλά ελάχιστοι ασχολήθηκαν με την κατάσταση του σιδηροδρομικού δικτύου και είδαμε το χαΐρι μας.

Ενα πράγμα μόνο δεν συζητάμε: τι στην ευχή θα κάνει αυτή η κυβέρνηση, είτε είναι αυτοδύναμη, είτε συμμαχική, είτε έχει πρωθυπουργό έναν πολιτικό αρχηγό, είτε τον Χ πολιτικό.


Χτυπήσαμε πολλάκις το κεφάλι μας στον τοίχο το 2010, όταν εκδηλώθηκε η κρίση, επειδή δεν ακούσαμε τον κ. Σημίτη ο οποίος δύο χρόνια πριν προειδοποιούσε στη Βουλή ότι «αποτελεί κοινό μυστικό στους κύκλους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ότι η Ελλάδα δεν προσαρμόζεται στις επιταγές της ONE και ότι επίσης οι όποιες νουθεσίες και επιτηρήσεις δεν αρκούν. Θεωρούν ότι η τωρινή πολιτική ηγεσία της χώρας (…) απλώς τους κορόιδεψε. H Eλλάδα, πιστεύουν ότι, καλό θα ήταν να αναγκαστεί να προσφύγει στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για δανεισμό» (19.12.2008). Δεν ασχοληθήκαμε. Οχι γιατί πιστέψαμε τον τότε υπουργό Οικονομικών κ. Γιώργο Αλογοσκούφη ότι «δυστυχώς, ακόμη και ο πρώην πρωθυπουργός, ο κύριος Σημίτης, έφτασε χθες να κινδυνολογεί για δήθεν προσφυγή της Ελλάδας στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο». Ούτε γιατί ανησυχούσαμε ποιος θα είναι ο επόμενος πρωθυπουργός. Θέμα συζήτησης ήταν τα εσωτερικά του ΠΑΣΟΚ και το ερώτημα που τέθηκε ήταν «γιατί ο πρώην πρωθυπουργός δεν ανέφερε στην ομιλία του ούτε μία φορά τη λέξη ΠΑΣΟΚ».

Τώρα ελάχιστοι έμαθαν ότι ο κ. Σημίτης μίλησε πάλι και επισήμανε κινδύνους: «Η αναζήτηση ενός σύγχρονου παραγωγικού μοντέλου αναφέρεται συχνά ως σύνθημα, αλλά δεν έχει διατυπωθεί μια καθαρή εικόνα. (…) Στο παραγωγικό μας μοντέλο, λ.χ., εξακολουθεί να είναι μεγάλη η εξάρτηση απ’ τον τουρισμό και να μη διαπερνά την οικονομική σκέψη της κυβέρνησης η διάσταση της κλιματικής αλλαγής, της έρευνας και της καινοτομίας. (…) Το επενδυτικό κλίμα που επιδιώκει να δημιουργήσει η κυβέρνηση είναι ένας επιβεβλημένος στόχος, που όμως μέχρι σήμερα έχει αποδώσει ασταθή αποτελέσματα. Στις περισσότερες περιπτώσεις κυριαρχούν οι επενδύσεις στο real estate και τα deals κερδοσκοπικών funds, τα οποία μάλιστα συχνά χρηματοδοτούνται με δάνεια από τις ελληνικές τράπεζες! Δηλαδή, με τα εθνικά μας κεφάλαια οι ξένοι αποκτούν τον έλεγχο της οικονομίας μας. Αυτό δεν λέγεται ξένη επένδυση, αλλά κερδοσκοπικός οπορτουνισμός» (Οικονομική Επιθεώρηση, Μάρτιος 2023).

Μήπως πρέπει να βγούμε από τον (για μία ακόμη φορά) λήθαργο της θωρακισμένης οικονομίας και να συζητήσουμε όλα αυτά; Οχι τίποτε άλλο, αλλά οι καιροί είναι δύσκολοι και η επομένη των εκλογών επιφυλάσσει πολλές εκπλήξεις.

https://www.kathimerini.gr/opinion/562350577/anaptyxi-se-pilina-podia/