Η εποχή των νέων Μέσων

Αν «η δηµοσιογραφία είναι η πρώτη καταγραφή της Ιστορίας», στην εποχή των ηλεκτρονικών μέσων παραέγινε πρόχειρη. Αυτό είναι λογικό. Στην εποχή της τυπογραφίας η Ιστορία γραφόταν μέρα με τη μέρα. Σήμερα η δημοσιογραφία που επιβραβεύεται είναι η ταχύτερη. Τα «κλικ», τα «λάικ» –και δι’ αυτών οι διαφημίσεις– δεν πάνε σε εκείνους που «τα λένε καλά», αλλά σε όσους «τα λένε γρήγορα» ή, έστω, προλαβαίνουν να τα πουν ταχύτερα από τους άλλους.

Ενα άλλο χαρακτηριστικό της νέας αγοράς είναι η «δημοσιογραφία της ανακύκλωσης». Ακόμη κι αν δεν προλάβει κάποιος να πει πρώτος την είδηση, υπάρχει το copy-paste για να την αποκτήσει. Ολόκληροι δικτυακοί τόποι ευημερούν κατακρεουργώντας τις εφημερίδες, αλλά

αυτό δεν είναι το χειρότερο. Ψευδείς ειδήσεις με γαργαλιστικό περιεχόμενο διαδίδονται στον κυβερνοχώρο με ασύλληπτες ταχύτητες. Αν το γράψει ένας, θα το έχουν όλοι. Αν το έχουν όλοι, η ψευδής είδηση αποκτά προ-σωπείο αλήθειας.

Το τρίτο χαρακτηριστικό είναι ότι αυτή η φρενίτιδα δίνει χαρακτηριστικά πυροτεχνήματος ακόμη και για σοβαρά θέματα. Δημιουργείται κορεσμός –αληθών και ψευδών ειδήσεων– στο κοινό, με αποτέλεσμα να μειώνεται ο χρόνος ενδιαφέροντός του. Χιλιάδες θέματα εκτοξεύτηκαν στην κορυφή των αναγνωστικών προτιμήσεων για να σβήσουν σαν υπολείμματα πυρίτιδας στον ουρανό.

Ενα ακόμη χαρακτηριστικό που σημειώναμε παλιότερα είναι η «δημοκρατία του χύμα». «Ολοι (καλοί, κακοί) χωράνε και μάλιστα χωρίς κάποιου είδους ιεραρχία. Στην ίδια οθόνη συνυπάρχουν ο πρόεδρος των ΗΠΑ, ο Παύλος Πολάκης, ο Γιουβάλ Νόα Χαράρι και η κυρία Σούλα, με την τελευταία μάλιστα να βρίσκεται πιο ψηλά σε εμφανίσεις αφού τουιτάρει για την υπόθεση των παιδιών στην Πάτρα. Και αυτό δεν είναι καν το χειρότερο. Πρώτος στις προτιμήσεις και συνεπώς στις εμφανίσεις είναι κάποιος περίεργος δρ της Βεγγάζης, που «ανακάλυψε ότι το οξυγόνο… οξειδώνει τον οργανισμό και τα εμβόλια κάνουν περισσότερο κακό, απ’ ό,τι καλό» (13.4.2022).

Μέσα σε όλα αυτά υπάρχουν απατεώνες που κλέβουν εύπιστους, εργοστάσια τρολ σε διατεταγμένη υπηρεσία, πόλεμοι διαφόρων ομάδων, τοξικότητα σε κάτι που μοιάζει με διάλογο συν το βασικό χαρακτηριστικό που κάνει εύπεπτο τον λαϊκισμό: η ταχύτητα θέλει συντομία, αλλά η συντομία δεν επιτρέπει τη σφαιρική γνώση θεμάτων που καταπιανόμαστε, γι’ αυτό και τα βολικά ψεύδη είναι πιο δημοφιλή από τις άβολες αλήθειες.

Κάθε Μέσο έχει τη γραμματική του κι εμείς τώρα ανιχνεύουμε τα χαρακτηριστικά της νέας εποχής. Χρειάζεται υπομονή και ανοχή στα λάθη. Δι’ αυτών κατανοούμε απόκρυφες πτυχές κάθε καινούργιου διαύλου επικοινωνίας.

https://www.kathimerini.gr/opinion/562090954/i-epochi-ton-neon-meson/