του Lupo di mare
Στα τέλη του 1979, ο συντηρητικός Ντόναλντ Ρέιγκαν, κέρδιζε τις προεδρικές εκλογές στην Αμερική. Μερικούς μήνες νωρίτερα, στις αρχές του Μάη της ίδιας χρονιάς , η συντηρητική Μάργκαρετ Θάτσερ, είχε εκλεγεί πρωθυπουργός της Μ. Βρετανίας.
Το δίδυμο Θάτσερ – Ρέιγκαν έμεινε στην ιστορία ως οι πολιτικοί που ξεκίνησαν μια παγκόσμια «επανάσταση» δηλαδή την εφαρμογή νεοφιλελεύθερων δογμάτων.
Η «χρυσή εποχή» της άγγλο- αμερικανικής παγκόσμιας νεοφιλελεύθερης ηγεμονίας οικοδομήθηκε τη δεκαετία του ’90 πάνω στα ερείπια του «ανατολικού μπλοκ» χωρίς ουσιαστικά κανένα αντίπαλο στον ορίζοντα…
Είχε τελειώσει η Ιστορία; Πολλοί ήθελαν να το πιστεύουν και είχαν μάλιστα μεθύσει με αυτή την ιδέα.
Όμως όχι! Η πολιτικό-ιδεολογική νίκη του νεοφιλελευθερισμού (σίγουρα των βασικών εφαρμογών του) κατέληξε σε ήττα, που αναδύθηκε με το ξέσπασμα μιας μόνιμης κρίσης, που εκδηλώθηκε στα έτη 2007 και 2008. Μέσα σε δέκα χρόνια από τότε η μεν Κίνα
αναδείχθηκε σε παγκόσμια υπερδύναμη, η δε Ρωσία ολοκλήρωσε την «αναγέννησή» της. Έτσι, η γεωμετρία της αμερικανικής ηγεμονίας όχι απλά μπήκε σε διαδικασία αμφισβήτησης, αλλά άρχισε να παρουσιάζει φαινόμενα συρρίκνωσης στα διάφορα μήκη και πλάτη της υδρογείου.
Από τότε, Ουάσιγκτον και Λονδίνο προσπαθούν με κάθε τρόπο να διαχειριστούν την παρακμή τους, δηλαδή την απώλεια των παλιών πλεονεκτημάτων τους. Προβάλλοντας όλο και πιο επίμονα τη άποψη ότι ένας και μοναδικός δρόμος έχει απομείνει: αυτός της βίας και τελικά του πόλεμου. Σ’ αυτό το πλαίσιο το Λονδίνο δεν έχει να προσφέρει πολλά παρά ενεργώντας σαν ο «μικρός συνέταιρος της Ουάσιγκτον». Ως τέτοια κίνηση πρέπει να χρεωθεί η διαδικασία του Brexit όπου το Λονδίνο ενεργώντας σαν «μικρός συνέταιρος της Ουάσιγκτον» υλοποίει τη φαντασίωση της παλινόρθωσης του βρετανικού οικονομικού του μεγαλείου.
Έτσι καταλήγουμε σήμερα στο δόγμα Τραμπ με το «America First» όπου αντίπαλος είναι όλος ο υπόλοιπος κόσμος …όπου κηρύσσονται εμπορικοί πόλεμοι εναντίον των πάντων. Κατά της Ρωσίας, της Κίνας, της Περσίας, της Β. Κορέας, της Βενεζουέλας, της Τουρκίας …συνοδευόμενη και από την ανάλογη άσκηση κατά περίπτωση στρατιωτικής πίεσης.
Δεν είναι ένα ιδιόρρυθμο καπρίτσιο του προέδρου Τραμπ ο εμπορικός πόλεμος! Είναι η υποχρεωτική κίνηση μιας άλλοτε υπερδύναμης που υποχωρεί, σε ένα πεδίο που θεωρούσε πως είναι αήττητη δηλαδή στο πεδίο της παγκόσμιας αγοράς εμπορευμάτων και υπηρεσιών! Κατά την υποχώρησή της αυτή είναι ικανή ακόμα και να αφήνει πίσω της καμένη γη, αρκεί να μην επωφελούνται οι ανταγωνιστές της. Κάτι που έχει διαφανεί στη πράξη στη Μ. Ανατολή και Βόρια Αφρική, σε Συρία και Λιβύη αντίστοιχα.
Ο άλλοτε μπροστάρης της «παγκόσμιας απελευθέρωσης εμπορίου» (που ήταν τέτοια όσο θεωρούσε πως έχει τον απόλυτο έλεγχο των κλάδων αιχμής) υποχωρεί προσπαθώντας να ορθώσει εμπόδια για να περιφρουρήσει τμήματα της παγκόσμιας αγοράς αποκλειστικά για λογαριασμό του. Επιτίθεται ορθώνοντας εμπόδια, αλλά ταυτόχρονα δέχεται και αντεπίθεση, που προς το παρόν είναι «ήπιας μορφής» (σε νομισματικό και γεωπολιτικό επίπεδο) αλλά που μπορεί να μετατραπεί ανά πάσα στιγμή σε πιο «επώδυνη» με το να άπτονται θεμάτων που αφορούν πρώτες ύλες, σπάνιες γαίες και αμερικανικών κρατικών δανείων ή στην ενδυνάμωση της υφιστάμενης «ευρασιατικής συμμαχίας» με δυνητική σύγκλιση σε αυτή της Τουρκίας και του Πακιστάν…
Το αντίπαλο στο αμερικανικό μπλοκ έχει ήδη διαμορφωθεί και δεν μπορούμε να κάνουμε τους ανίδεους.
Για την Ουάσιγκτον η σημερινή φάση όξυνσης μοιάζει να έχει σα τελικό στόχο: το να αποθαρρύνει τους συμμάχους του ευρασιατικού μπλοκ , καθυστερώντας την ανάπτυξη του με κάθε μέσο, βάζοντας εμπόδια, προβοκάροντας την οικονομική του βάση ώστε η συμμετοχή τους στα ευρασιατικά προγράμματα ανάπτυξης να γίνει οικονομικά δυσβάστακτη. Το τελευταίο αφορά και τα κράτη μέλη της ΕΕ. Οι ΗΠΑ έδωσαν μια εξάμηνη παράταση στην επιβολή δασμών στις εισαγωγές ευρωπαϊκών αυτοκινήτων, αλλά ετοιμάζονται να επιβάλουν τιμωρίες στις εταιρείες που συμμετέχουν στην κατασκευή του υποθαλάσσιου αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου από τη Ρωσία στη Γερμανία, του Nord Stream 2. Με το Βερολίνο επί του παρόντος να είναι ήδη με το δάκτυλο στην σκανδάλη σε διπλωματικό επίπεδο ακόμα…
Η επιτυχία αυτού του αμερικανικού σχεδιασμού-επιχειρήματος δεν είναι σίγουρη. Γιατί σε κάθε περίπτωση, που έχει αναλάβει επιθετικές πρωτοβουλίες η Ουάσιγκτον, δεν έχει επιτύχει σε κάποιο επίπεδο κάτι το χειροπιαστό που να μπορεί να θεωρηθεί ως ολοκληρωτική νίκη.
Το 1944 , ένα χρόνο πριν την τελική λήξη του 2ου παγκόσμιου πολέμου οι ΗΠΑ, με ανέγγιχτες τις υποδομές τους απ’ την καταστροφή, είχαν εκπληκτική υπεροχή σε όλους τους τομείς έναντι οποιουδήποτε άλλου κράτους είτε στην Ευρώπη είτε στην Ασία. Παρήγαγαν στο έδαφός τους το μισό της παγκόσμιας παραγωγής άνθρακα, τα δύο τρίτα της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου, και πάνω απ’ το μισό της παγκόσμιας παραγωγής ηλεκτρισμού.
Κι αν αυτά μερικοί τα θεωρούν λίγα, οι ΗΠΑ διέθεταν κι άλλα. Κατείχαν το 80% των παγκόσμιων αποθεμάτων χρυσού (συν τοις άλλοις παρακρατούσαν «για λόγους ασφαλείας» τα αποθέματα των ευρωπαϊκών κρατών που είχαν φυγαδεύσει στις ΗΠΑ το χρυσάφι των κεντρικών τους τραπεζών για προστασία στη διάρκεια του πολέμου), είχαν έναν στρατό δυνατό και αποτελεσματικό και σύντομα επρόκειτο να επιδείξουν σε βάρος του στρατηγικού τους αντιπάλου της Ιαπωνίας ένα όπλο που δεν είχε κανένας άλλος: αυτό της ατομικής βόμβας.
Έτσι, ο αμερικανικός καπιταλισμός έπρεπε να προνοήσει για την μακροπρόθεσμη κυριαρχία του. Όλοι οι αμερικάνοι αξιωματούχοι της εποχής συμφωνούσαν μεγαλόφωνα: Χρειαζόμαστε αγορές, τεράστιες αγορές σ’ όλο τον κόσμο. Χρειαζόμαστε αγορές πρώτων υλών για να αγοράζουμε, χρειαζόμαστε αγορές εμπορευμάτων για να πουλάμε και οπωσδήποτε ένα νόμισμα διεθνούς χρήσης – που να λέγεται «αμερικανικό δολάριο».
Σήμερα, πως μπορεί να αντιμετωπιστεί και με τι πρακτικά μέσα ένα κράτος μεγέθους 1,35 δισεκατομμυρίων κατοίκων (αισθητά μεγαλύτερο απ’ το άθροισμα των κατοίκων των ΗΠΑ, της ΕΕ, του Καναδά και της Ιαπωνίας μαζί!) το οποίο έχει φτάσει σε τέτοιο επίπεδο εκπαίδευσης, τεχνολογικής ανάπτυξης, αξιοποίησης φυσικών πόρων και καινοτομιών και σχεδιασμού ώστε να είναι έτοιμο ήδη για τον δικό του «χρυσό αιώνα». Αυτό είναι το πραγματικό Σοκ και Δέος για τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους!
Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί ένας τέτοιος «καπιταλιστικός υπερδράκος» που οδηγεί ήδη το μεγαλύτερο μέρος της παρακατιανής Ασίας στο κέντρο του παγκόσμιου καπιταλισμού, εκτοπίζοντας κάθε Αγγλοσαξονική φαντασίωση κυριαρχίας;
Η ιαχή «αγορές – αγορές – αγορές» μπορεί να ακούγεται από παντού, αλλά τα συμβόλαια γράφονται όλο και περισσότερο στη κινεζική γλώσσα!
Η αναγκαία καταστροφή ενός σωρού παραγωγικών δυνάμεων βρίσκεται πάντα πάνω στο τραπέζι των αποφάσεων, αλλά τίνος θα είναι ο κατεστραμμένος σωρός; Ειδικά όταν ο «καπιταλιστικός δράκος» έχει συμμαχήσει μ’ έναν εντελώς ισότιμο προς τις ΗΠΑ από άποψη ικανοτήτων, τεχνολογιών και όπλων στρατό όπως είναι ο Ρωσικός;
Επί του παρόντος, από στρατιωτική και διπλωματική άποψη μοιάζει να φοβάται ο Γιάννης το θεριό και το θεριό τον Γιάννη. Οι ΗΠΑ προσπαθούν να εξαντλήσουν όλα τα μη στρατιωτικά μέσα που διαθέτουν για την ανάσχεση «του καπιταλιστικού δράκου».
Δεν είναι τυχαίο λοιπόν ότι τις τελευταίες ημέρες το κομμουνιστικό κόμμα της Κίνας προωθεί μαζικά το κατευθυντήριο τρίπτυχο:
Διαπραγμάτευση; Σίγουρα!
Πόλεμο; Οποιαδήποτε στιγμή!
Προσβολές; Ευσεβείς πόθοι!
Φαίνεται πως ο κινεζικός καπιταλισμός ετοιμάζεται για μια φάση ελιγμού και περιορισμού της ανάπτυξης του, ως συνέπεια της εφαρμογής του αμερικανικού «εμπορικού πολέμου» που έχει αρχίσει.
Θα μπορούσε κανείς να υποθέσει και κάτι ακόμα: Ότι στις συνθήκες «εθνικής οικονομικής άμυνας» που βρίσκεται η Κίνα, τα εκατομμύρια κινέζων καταναλωτών με το παραπάνω τρίπτυχο, θα θεωρήσουν «σαν εχθρό τους» τις αμερικανικές πολυεθνικές εταιρίες κολοσσούς όπως η Apple, η Tesla και άλλες εμπορικές αλυσίδες οι οποίες θα αρχίσουν να χάνουν την κινεζική αγορά. Στην πράξη η κινεζική ηγεσία δεν χρειάζεται καν να επιβάλλει επισήμως δασμούς στις εισαγωγές αμερικανικών προϊόντων. Αρκεί και μόνο να ενεργοποιηθεί ο κινεζικός εθνικισμός, τον οποίο προφανώς δεν έχει λάβει σοβαρά υπόψη του το αμερικανικό κατεστημένο.
Ο Σουν Τσου έγραψε πριν από μερικές χιλιάδες χρόνια. Δυνατός είναι αυτός που νικάει χωρίς πόλεμο …
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου