Τι γυρεύει ο Πούτιν στη Συρία;

Γράφει ο Γεράσιμος Ταυρωπός

Με το ’να μάτι στην Ουκρανία και με το άλλο στις… τιμές του πετρελαίου, ο Βλάντιμιρ Πούτιν αποφάσισε τελικά να εκστρατεύσει στη Συρία, με δεκάδες πολεμικά αεροπλάνα, ελικόπτερα και 2.000 στρατιώτες και στρατιωτικά στελέχη. Η κίνησή του αυτή εξέπληξε και αιφνιδίασε, αλλά ποιος μπορεί να πει όχι; Εμπνεόμενος από το πικρό συμπέρασμα του Μπους τζούνιορ ότι «Στη Μ. Ανατολή εύκολα πας σε πόλεμο αλλά πολύ δύσκολα φεύγεις», ο Μπάρακ Ομπάμα έχει αποφασίσει μέχρι στιγμής να μη «μπλέξει» για άλλη μία φορά στην «κινούμενη άμμο» του συριακού εμφυλίου. Όμως δύο συγκλονιστικά γεγονότα δημιουργούν τώρα ένα τεράστιο κενό διεθνούς πολιτικής:

Πρώτο, το τεράστιο κύμα των προσφύγων που ήδη «πολιορκεί» την Ευρώπη και όλο τον αναπτυγμένο κόσμο, προκαλώντας γεωπολιτικές αλλά και καθαρά πολιτικές παρενέργειες, ιδιαίτερα στην Ευρώπη.

Δεύτερο, η διαρκής ενίσχυση – «επέλαση» των τζιχαντιστών του ισλαμικού κράτους, που «προκαλεί» τη δυτική κοινή γνώμη και εκθέτει πολιτικά τις ηγεσίες στις δύο πλευρές του Ατλαντικού για την αδυναμία τους να κάνουν κάτι με τον κίνδυνο που οι ίδιες έχουν αναδείξει σε υπ’ αριθμόν ένα παγκόσμια απειλή, την «ισλαμική τρομοκρατία». Σε τέτοιο βαθμό, ώστε η επίκληση των «φρικαλεοτήτων του μισητού Άσαντ» να μην αρκεί για να αντισταθμίσει το κενό.

Σε αυτό το κενό… εισχώρησε ο Πούτιν εκστρατεύοντας στη Συρία, αλλά το ερώτημα είναι «για να κάνει τι;». Θέλει να αποκαταστήσει τον Άσαντ στο θρόνο του; Και δεν βλέπει ότι κάτι τέτοιο σημαίνει γενικότερη και μακρόχρονη εμπλοκή στην κινούμενη άμμο της Μέσης Ανατολής; Λησμόνησε άραγε ότι η κατάρρευση της κραταιάς σοβιετικής αυτοκρατορίας άρχισε ύστερα από το «βάλτωμα» στο Αφγανιστάν;

Για πολλά μπορεί κανείς να κατηγορήσει τον Βλάντιμιρ Πούτιν, αλλά όχι για ανοησία. Σίγουρα λοιπόν τα έχει σταθμίσει όλα αυτά. Και σίγουρα γνωρίζει ότι η αποκατάσταση της εξουσίας του Άσαντ σε όλη τη Συρία είναι αδύνατη, αφού ο εμφύλιος έχει αποσαθρώσει τη χώρα, έχει αδυνατίσει εξαιρετικά τον ίδιο, κυρίως όμως τον έχει ταυτίσει με τέτοιο τρόπο με τη μειονότητα των Αλεβιτών, ώστε να μην υπάρχει βιώσιμος τρόπος για να ξαναγίνει ηγέτης της «όλης Συρίας».

Τι γυρεύει λοιπόν η «αλεπού» Πούτιν στο «παζάρι» του συριακού εμφυλίου;
Για να δώσουμε μια απάντηση, θα πρέπει να εντοπίσουμε τα μείζονα, «υπαρξιακής» σημασίας προβλήματα που απασχολούν τη Ρωσική Ομοσπονδία:

α. Τον κίνδυνο μείζονος οικονομικής αποσταθεροποίησης. Μια χώρα που βασίζεται κατεξοχήν στις εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου, σε σημείο που η καμπύλη του ΑΕΠ της να έχει μια εντυπωσιακή παραλληλία με την καμπύλη των εξαγωγών της σε αυτά τα προϊόντα, δεν θα αντέξει για πολύ με τις τιμές του πετρελαίου να έχουν καταρρεύσει. Αν σε αυτή την «κακοτυχία» προστεθούν και οι δυτικές κυρώσεις με αφορμή την Ουκρανία, τότε ο κίνδυνος οικονομικής κατάρρευσης έρχεται πολύ κοντά.

β. Η αβεβαιότητα, η αστάθεια και οι κάθε είδους «παρενέργειες» που προκαλεί το ανοιχτό μέτωπο της Ουκρανίας. Η Ρωσία θέλει να κλείσει αυτή η «πληγή», να ομαλοποιηθούν οι σχέσεις της με την Ουκρανία και τη Δυτική Ευρώπη, αλλά υπό δύο όρους: Χωρίς να ταπεινωθούν οι ομοεθνείς της στις ανατολικές αυτόνομες Δημοκρατίες και χωρίς να αμφισβητηθεί η κυριαρχία της στην Κριμαία. Προσπαθώντας όμως να εξασφαλίσει αυτούς τους δύο όρους, η «πληγή» παραμένει ανοιχτή, προκαλώντας μια δεύτερη οικονομική αιμορραγία πάνω στη μείζονα, εξαιτίας της κατάρρευσης των διεθνών τιμών του πετρελαίου.

Ο Πούτιν ξέρει πολύ καλά ότι «παίζει το κεφάλι του» αν η κατάσταση στην Ουκρανία δεν ομαλοποιηθεί με μια συμφωνία με τη Δύση, αφού το καθεστώς του δεν θα αντέξει μεσοπρόθεσμα στις πολλαπλές απειλές οικονομικής κατάρρευσης. Βιάζεται λοιπόν απελπισμένα. Επείγεται να βάλει στη γεωπολιτική «ζυγαριά» ένα νέο παράγοντα ώστε να ευδοκιμήσει το γεωπολιτικό deal με τους Δυτικούς στην Ουκρανία. Και εδώ ακριβώς, όσο και αν φαίνεται παράξενο, «κολλάει» η… εκστρατεία του ση Συρία.

Αυτή η εκστρατεία έχει στόχο να «πουλήσει εκδούλευση» στους Δυτικούς -ιδιαίτερα τους Ευρωπαίους- εκεί ακριβώς που βρίσκεται το μεγάλο τους αδιέξοδο: στον διαρκή εμφύλιο στη Συρία και στα πέριξ αυτής, που μεταξύ άλλων απειλεί με μονιμοποίηση και διόγκωση του κύματος προσφύγων προς τη Δύση και ιδιαίτερα την Ευρώπη.

«Εγώ μπορώ να λύσω αυτό το πρόβλημα», διαμηνύει εμμέσως πλην σαφώς ο μάστορας στις «αυτοκρατορικές σκηνοθεσίες» Πούτιν. Πώς όμως; Ίσως οι ειδήσεις ότι οι ρωσικοί βομβαρδισμοί εστιάζουν όχι τόσο σε περιοχές που ελέγχουν οι τζιχαντιστές όσο σε περιοχές που ελέγχει η συριακή αντιπολίτευση. Ποια «λύση» θα μπορούσε να προοιωνίζεται αυτό; Μάλλον τη «λύση» της επιβίωσης του καθεστώτος Άσαντ στο πλαίσιο μιας πιο μικρής Συρίας στηριγμένης στη μειονότητα των Αλεβιτών. Η ανακοινωθείσα στρατιωτική σύμπραξη του Ιράν και της Χεζμπολά σε ένα τέτοιο σχέδιο του προσδίδει κάποιο ρεαλισμό – στο βαθμό που μπορεί κανείς να μιλάει για ρεαλιστικά σχέδια στην «κινούμενη άμμο» αυτής της περιοχής…

Το καθεστώς του Άσαντ είναι εξασθενημένο και πιθανότατα δεν μπορεί να πει όχι σε μια τέτοια λύση. Το Ιράν έχει λόγους να τα βρει με τη Δύση, αλλά δεν θέλει την κατάληψη της Συρίας και του Ιράκ από τους τζιχαντιστές – το ίδιο και η Χεζμπολά.

Οι Ευρωπαίοι πάντως φαίνεται ότι «έπιασαν το νόημα» του διαβήματος Πούτιν: Σήμερα συναντώνται στο Παρίσι οι Πούτιν, Μέρκελ, Ολάντ και ο Ουκρανός πρόεδρος Ποροσένκο για να συζητήσουν ένα σχέδιο για την εφαρμογή των συμφωνιών του Μινσκ για ειρήνευση στην ανατολική Ουκρανία. Όπως και ο Άσαντ, έτσι και ο Ποροσένκο δεν έχει πολλές αντοχές για να μη δέχεται μια λύση, αφού η χώρα του είναι στα πρόθυρα της κατάρρευσης και τίποτε δεν μπορεί να τη σώσει απ’ αυτήν αν δεν συμβιβαστεί σε ένα σχέδιο ειρήνευσης. Οι Ευρωπαίοι πιέζονται πολλαπλώς από το γιγαντούμενο ρεύμα προσφύγων. Και η Δύση συνολικά έχει να διαχειριστεί μια δύσκολη παγκόσμια οικονομική συγκυρία και είναι τρομερά εκτεθειμένη από την αδυναμία της να «κάνει κάτι» με τους τζιχαντιστές.

Στο Παρίσι θα συζητηθεί ένα σχέδιο ειρήνευσης που βασίζεται στην ιδέα του Γάλλου διπλωμάτη Σορέλ να νομοθετήσει η ουκρανική Βουλή ώστε να γίνουν «νόμιμες» εκλογές για αυτοδιοίκηση στις ανατολικές αυτόνομες περιοχές. Και μπορεί κανείς να υποθέσει ότι ο Πούτιν δεν θα πει όχι σε ένα τέτοιο σχέδιο. Διότι έχει αποδείξει ότι μπορεί να «πουλήσει και την ψυχή του» για να σώσει τη Ρωσία από την κατάρρευση. Υπό μία ακόμη προϋπόθεση: ότι μαζί με τη Ρωσία θα σώσει επίσης και το καθεστώς του – και πάνω απ’ όλα το κεφάλι του… Το άλλοθι της αυτοδιοίκησης των ανατολικών περιοχών της Ουκρανίας και η μη ανακίνηση θέματος κυριαρχίας στην Κριμαία, είναι οι δύο προϋποθέσεις που χρειάζεται… Αν τα καταφέρει, ύστερα θα ρίξει το βάρος του για την ομαλοποίηση των σχέσεών του με την Ουκρανία και με την Ευρώπη, ώστε να πετύχει το συντομότερο δυνατόν την άρση των δυτικών οικονομικών κυρώσεων κατά της ρωσικής ομοσπονδίας. Σε όλα αυτά, θα του είναι πολύ χρήσιμη η… εκστρατεία στη Συρία. Ή τουλάχιστον έτσι υπολογίζει – γιατί με την «κινούμενη άμμο» ποτέ δεν ξέρεις τι γίνεται…

http://www.rizopoulospost.com/