Των Γιώργου Μουρμούρη, Δημήτρη Σταμούλη
Η είδηση της αυτοκτονίας μιας 42χρονης εργαζόμενης στις επιχειρήσεις «Καρυπίδη», πρώην Αρβανιτίδη, συγκλόνισε το πανελλήνιο το περασμένο καλοκαίρι και για έναν λόγο παραπάνω, από αυτόν της έτσι κι αλλιώς τραγικής απώλειας μιας ανθρώπινης ζωής: Η αυτόχειρας ήταν μία από τους 1.400 πρώην εργαζόμενους του εν λόγω επιχειρηματία που παρέμενε απλήρωτη για 15 μήνες, με το έτσι κι αλλιώς πενιχρό επίδομα επίσχεσης εργασίας να έχει λήξει και το κράτος να μην λαμβάνει την παραμικρή μέριμνα για τους χιλιάδες εργαζόμενους που βρίσκονται στη θέση της. Ένας άλλος εργοδότης σε εταιρεία τηλεπωλήσεων έφτασε στο
εξωφρενικό σημείο να απολύσει δύο εργαζόμενες και να τους ζητήσει να μείνουν κάποιους μήνες για να πάρουν την αποζημίωση με τις νέες πωλήσεις που θα κάνουν!
Τα φαινόμενα της απλήρωτης και της μαύρης-ανασφάλιστης εργασίας γιγαντώθηκαν από τα πρώτα πέτρινα χρόνια της μνημονιακής επέλασης στην Ελλάδα και μετά. Σύμφωνα με μελέτη των Σ. Ρομπόλη και Β. Μπέτση, η ανασφάλιστη εργασία αφορά σε έναν στους 5 εργαζόμενους (500.000 άτομα). Περίπου 300.000 εργαζόμενοι, ενώ στην πραγματικότητα απασχολούνται ως μισθωτοί, εμφανίζονται ως αυτοαπασχολούμενοι, αναλαμβάνοντας εξ ολοκλήρου την υποχρέωση καταβολής των ασφαλιστικών εισφορών. Συνολικά σε περίπου 900.000 υπολογίζονται οι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα, οι οποίοι ενώ εργάζονται καθημερινά και κανονικά, η καταβολή του μισθού τους γίνεται με καθυστέρηση που ανέρχεται από έναν μέχρι δεκαπέντε μήνες.
Σε μια πρόσφατη έρευνα του Εργατικού Κέντρου Αθήνας προέκυψε ότι το 42,5% των εργαζομένων πληρώνεται πάντα ή συνήθως με καθυστέρηση. Όσον αφορά το χρόνο καθυστέρησης καταβολής του συνόλου των οφειλόμενων, ένα μήνα απάντησε το 20,5%, 2 μήνες το 5,5%, 3 μήνες το 0,7% και πάνω από 3 μήνες το 0,7%. Το «καθεστώς της καθυστέρησης των πληρωμών» είναι ο κανόνας στην αγορά εργασίας, ενώ οι τακτικές αμοιβές θεωρούνται «επιπλέον προσόν» μιας επιχείρησης, το οποίο προβάλλουν οι εργοδότες.
Σε περίπου 900.000 εργαζόμενους, οι εργοδότες χρωστούν μισθούς από 1 έως 15 μήνες
Με την ηρεμία πριν την καταιγίδα έμοιαζε, όπως όλα δείχνουν, η νεκρική σιγή που επικρατούσε στους χώρους δουλειάς για ένα μεγάλο διάστημα την προηγούμενη περίοδο. Αρκούσε μία αφορμή, ένας σκληρός και δίκαιος αγώνας, για να βγουν στην επιφάνεια με ορμή καταγγελίες για τον εργασιακό Μεσαίωνα και την απλήρωτη εργασία που έχουν επιβάλει στα «τσιφλίκια» τους μικρά και μεγάλα αφεντικά. Οι αποκαλύψεις προκαλούν αίσθηση ακόμα και σε όσους (θεωρούν ότι) είναι εξοικειωμένοι με τη βαρβαρότητα που επικρατεί στους χώρους δουλειάς.
Η αρχή έγινε με την Αριστέα Μιχαλακάκου, εργαζόμενη στη Vresnet, ένα τηλεφωνικό κέντρο στην Καλλιθέα. Απολύθηκε, εν μέσω ύβρεων και προσβολών, από τον εργοδότη της ενώ βρισκόταν στον 7ο μήνα της εγκυμοσύνης της. Η εργοδοσία μάλιστα δεν της παρέδωσε καν τα χαρτιά της απόλυσης, απλώς δεν την επέτρεπε να μπει στην εταιρεία για να εργαστεί. Η Αριστέα απευθύνθηκε στην Εργατική Λέσχη Καλλιθέας, που έχει αναπτύξει έντονη δραστηριότητα στην γειτονιά, η οποία με τη σειρά της την έφερε σε επαφή με το Radical IT και το ΣΕΤΗΠ.
Η δημοσιότητα που έλαβε η υπόθεση της Αριστέας αποτέλεσε αφορμή για να έρθει στο φως το κοινό μυστικό των απολύσεων εγκύων. Σύντομα έγινε γνωστή η απόλυση εγκύου από φούρνο στο Περιστέρι, υπόθεση που οδηγήθηκε στην Επιθεώρηση Εργασίας, με τη στήριξη του αγωνιστικού εργατικού σχήματος «Λάντζα» στον χώρο του επισιτισμού.
Με παρόμοιο τρόπο η απόλυση, με διάφορα προσχήματα, ενός εργαζόμενου οδηγού ντελίβερι που ζήτησε να του καταβληθεί κανονικά το δώρο Πάσχα από υποκατάστημα μεγάλης αλυσίδας καφέ, άνοιξε το «κουτί της Πανδώρας» για τις εργασιακές σχέσεις που επικρατούν στον κλάδο και συγκεκριμένα στην περιοχή του Κολωνού. Κάτω από την πίεση μιας μαζικής κινητοποίησης, με πρωταγωνιστές τη Λαϊκή Συνέλευση Κολωνού – Σεπολίων – Ακαδημίας Πλάτωνος και της «Λάντζα» το «εδώ δεν δίνουμε δώρα Πάσχα, Χριστουγέννων και επιδόματα άδειας και όποιος τα ζητά θα βλέπει την πόρτα της εξόδου», που ήταν η αρχική τοποθέτηση του εργοδότη, πολύ γρήγορα μετατράπηκε σε επαναπρόσληψη του απολυμένου ντελιβερά.
Από τη νικηφόρα αυτή κινητοποίηση γρήγορα αποκαλύφθηκε άλλο ένα περιστατικό ακραίας εργοδοτικής αυθαιρεσίας, σε καφέ στη λεωφόρο Αθηνών: Η εργοδοσία απέλυσε εργαζόμενη έγκυο η οποία εργαζόταν ανασφάλιστη επί 8 μήνες! Το πρωί του Σαββάτου 21 Απριλίου πραγματοποιήθηκε μαζική παρέμβαση στο κατάστημα, ενώ ακολούθησε ενημέρωση των εργαζομένων σε επισιτιστικά καταστήματα της περιοχής και μοίρασμα προκηρύξεων.
«Η εργοδοτική αυθαιρεσία είναι πλέον εντελώς ανεξέλεγκτη. Οι καταγγελίες κυρίως για υποδηλωμένη εργασία, παράνομες απολύσεις και μη καταβολή δεδουλευμένων αποτελούν καθημερινότητα στον κλάδο», ανέφερε μιλώντας στο Πριν ο Μανώλης Καμηλάκης, μέλος της «Λάντζα» και της απερχόμενης διοίκησης του Συνδικάτου Επισιτισμού – Τουρισμού – Ξενοδοχείων Αττικής.
«Η Λάντζα προσπαθεί να αναδείξει όλα αυτά τα φαινόμενα ασυδοσίας δίνοντας παράλληλα μάχες μαζί με τούς εργαζόμενους σε όλα τα επίπεδα. Μέχρι σήμερα έχουμε προχωρήσει σε δεκάδες παρεμβάσεις σε εργατικούς χώρους, σε επιθεωρήσεις Εργασίας, ΙΚΑ κλπ. Απέναντι μας έχουμε το σκληρό πρόσωπο των εκμεταλλευτών, την κυβέρνηση, την ΕΕ και τον υποταγμένο συνδικαλισμό των ΠΑΣΚΕ-ΔΑΚΕ-ΣΥΡΙΖΑ που εξακολουθεί να κάνει πλάτες στο μεγάλο κεφάλαιο.»
Πέρα όμως από τον χώρο του επισιτισμού, το φαινόμενο της απλήρωτης εργασίας ανθεί σε όλη την γκάμα των επιχειρήσεων και φορέων, ακόμα και του ίδιου του επίσημου κράτους, του Δημοσίου, στους δήμους και την εκπαίδευση, σε μεγάλες και μικρές βιομηχανίες, στο εμπόριο, τις υπηρεσίες και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης.
Οι εργοδότες εκμεταλλευόμενοι το φόβο και την ανασφάλεια των υπαλλήλων τους μην τυχόν και χάσουν την δουλειά τους, καθυστερούν την καταβολή των δεδουλευμένων τους ή τους αμείβουν με έναντι ποσά της κανονικής αμοιβής τους, προχωρούν σε εκβιαστικές μειώσεις μισθών και οικειοθελείς παραιτήσεις, χωρίς καταβολή αποζημίωσης με το δόλωμα του εγγράφου της απόλυσης, ώστε να μη χαθεί και το δικαίωμα επιδόματος από τον ΟΑΕΔ.
Στο χώρο του Δημοσίου, χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι συμβασιούχοι στην υπηρεσία Ασύλου (που είναι απλήρωτοι επί τρεις μήνες), πολλοί συμβασιούχοι σε δήμους, οι εργαζόμενοι στο πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι». Όσοι εκπαιδευτικοί εργάστηκαν στην προηγούμενη σχολική χρονιά στα σχολεία δεύτερης ευκαιρίας παραμένουν απλήρωτοι επί 8 μήνες, ενώ επί δύο μήνες είναι απλήρωτοι και 9.500 εργαζόμενοι με συμβάσεις έργου στην καθαριότητα των δημοσίων σχολείων της χώρας, οι οποίοι αμείβονται με μόλις 300-400 ευρώ αλλά ούτε αυτά δεν λαμβάνουν στην ώρα τους. Ακόμα και στις ΔΕΚΟ που κάνουν προσλήψεις χιλιάδων συμβασιούχων κάθε χρόνο, οι πληρωμές καθυστερούν έναν μήνα, δηλαδή ο εργαζόμενος είναι υποχρεωμένος να δουλεύει δύο μήνες για να ξεκινήσει να πληρώνεται.
Η απλήρωτη εργασία αναπτύσσεται παράλληλα με το καθεστώς ελαστικής εργασίας και μορφών όπως επινοικίασης και outsourcing, που επελαύνουν σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Πλήθος εργολαβικών δουλεμπορικών επιχειρήσεων που συνεργάζονται με το κράτος σε σειρά υπηρεσιών όπως φύλαξη, καθαριότητα, συντήρηση υποδομών, δεν πληρώνουν τους υπαλλήλους τους. Όπως για παράδειγμα, ο εργολάβος στο νοσοκομείο Αττικόν που υπό την ανοχή του κράτους και τη κυβέρνησης δεν πληρώνει τους υπαλλήλους στη φύλαξη εδώ και έξι μήνες, όπως καταγγέλλει το σωματείο εργαζομένων, το οποίο τονίζει: «Οι εργολάβοι ζουν και βασιλεύουν, συνεχίζουν τις συνθήκες μαύρης εργασίας για το προσωπικό τους, πληρώνουν όποτε, όπως και όσο θέλουν τους εργαζόμενους. Παραβιάζουν ωράρια, ρεπό, νόμιμα δικαιώματα. (…) Από την άλλη η κυβέρνηση καμώνεται πως θέλει να διώξει τους εργολάβους και έχει επιβάλλει το αίσχος των ατομικών συμβάσεων εργασίας. Αφήνει και αυτή απλήρωτους τους εργαζόμενους που έχουν υπογράψει συμβάσεις με τα δημόσια νοσοκομεία».
Μια ακόμη κατηγορία εργοδοτών είναι αυτοί που έχουν σταματήσει τις εργασίες της επιχείρησης, δεν την έχουν κλείσει, αλλά και δεν απολύουν τους εργαζόμενους. Στην περίπτωση αυτή οι εργαζόμενοι είναι όμηροι μιας ιδιόμορφης κατάστασης, καθώς δεν θεωρούνται ούτε εργαζόμενοι ούτε άνεργοι. Παραμένουν εγκλωβισμένοι καθώς ούτε πληρώνονται, ούτε ο ΟΑΕΔ τους αναγνωρίζει ως ανέργους και αν παραιτηθούν χάνουν κάθε δικαίωμα αποζημίωσης.
Οι εργοδότες ωστόσο κλέβουν από τον εργατικό μόχθο και από το λεγόμενο μη μισθολογικό κόστος, αφού η ανασφάλιστη εργασία αφορά έναν στους πέντε εργαζόμενους. Ωστόσο, η κυβέρνηση, όπως έχει ήδη διαρρεύσει στον Τύπο, ετοιμάζει νέο νομοσχέδιο με χαριστικές ρυθμίσεις προς όφελος του κεφαλαίου, με μειώσεις στα πρόστιμα που θα φθάνουν έως και στο 71,56% του σημερινού προστίμου των 10.550 για κάθε ανασφάλιστο εργαζόμενο.
Κανείς εργαζόμενος απλήρωτος, αγώνας για να πάρουμε πίσω τα κλεμμένα
Το κεφάλαιο στην Ελλάδα έχει επιβάλει σε μια πρωτοφανή έκταση το καθεστώς της πληρωμής με έναντι, τις πολύμηνες καθυστερήσεις καταβολής μισθών, την εργασία χωρίς ασφάλιση. Δεν είναι μόνο η καθίζηση των μισθών για το 38% των εργαζομένων πολύ πιο κάτω ακόμα και από τον κατώτατο μισθό πείνας των ΓΣΕΕ-ΣΕΒ. Αλλά πρόκειται πλέον για μια μορφή ενός ιδιότυπου εσωτερικού δανεισμού των καπιταλιστών από τους ίδιους τους εργάτες τους, που ανάλογα με το μέγεθος της κάθε επιχείρησης, μπορεί να ανέρχεται ακόμα και σε πολλά εκατομμύρια ευρώ! Σε πολλές περιπτώσεις πρόκειται για «δανεικά και αγύριστα», καθώς οι εταιρείες που φεσώνουν τους εργαζομένους τους τελικά οδηγούνται σε λουκέτο.
Προσφάτως ο Άρειος Πάγος έκρινε πως η μη καταβολή του μισθού από τον εργοδότη στον εργαζόμενο δεν αποτελεί από μόνη της μονομερή βλαπτική μεταβολή των όρων εργασίας του υπαλλήλου. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ο εργαζόμενος όταν δεν πληρώνεται κανονικά, δεν έχει το δικαίωμα να καταγγείλει την εργασιακή σύμβαση και να διεκδικήσει αποζημίωση. Μάλιστα ο όρος του ΑΠ που αναφέρει πως η καθυστέρηση καταβολής των δεδουλευμένων δεν πρέπει να είναι «δόλια», ώστε να αποσκοπεί στην παραίτηση του εργαζόμενου, προφανώς δεν αποδεικνύεται και τόσο εύκολα από τον εργαζόμενο.
Το μαχόμενο ταξικό εργατικό κίνημα πρέπει επειγόντως να θέσει στο στόχαστρό του το φαινόμενο αυτό που έχει φέρει σε δεινή θέση το επίπεδο διαβίωσης χιλιάδων εργαζομένων. Με κριτήριο τις ανάγκες μας και τον παραγόμενο πλούτο, δηλαδή τα κέρδη των καπιταλιστών, θα πρέπει να απαιτήσουμε αυτά που μας ανήκουν. Όχι στα ψίχουλα των «ευαίσθητων» υπουργών που δήθεν κάνουν κοινωνική πολιτική ή τα ξεροκόμματα των εργοδοτών. Για συλλογικές συμβάσεις που θα θέσουν στο επίκεντρό τους αιτήματα όπως: Μόνιμη και σταθερή δουλειά για όλους, με ίσα δικαιώματα στους χώρους δουλειάς, κόντρα στον κατακερματισμό που επιβάλει το κεφάλαιο. Μείωση του χρόνου (και των ετών) εργασίας τώρα, 35ωρο-5ήμερο παντού, σταθερό και όχι ελαστικό-σπαστό ωράριο. Αυξήσεις μισθών και αποδοχών, με 900 ευρώ κατώτερο βασικό μισθό. Κατάργηση του υποκατώτατου μισθού και της τζάμπα δουλειάς στη νεολαία. Μέτρα κατά των εργοδοτών που δεν πληρώνουν. Επιστροφή της επεκτασιμότητας των ΣΣΕ, για να καλύπτονται όλοι οι εργαζόμενοι, κι εκεί όπου η εργοδοτική τρομοκρατία δεν επιτρέπει ύπαρξη σωματείων. Κατάργηση των λεγόμενων «ειδικών ζωνών» εκμετάλλευσης και εργασίας την Κυριακή, σε τουριστικές περιοχές ή περιόδους. Συνολικά απαιτούνται στόχοι που να ενοποιούν τους εργαζόμενους και το κίνημά τους, και να συνδέονται με τους κεντρικούς πολιτικούς στόχους ανατροπής του πλαισίου της ευρωμνημονιακής καπιταλιστικής βαρβαρότητας.
https://eleutheriellada.wordpress.com/2018/05/02/%CE%B1%CF%80%CE%BB%CE%AE%CF%81%CF%89%CF%84%CE%B7-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%BC%CE%B1%CF%8D%CF%81%CE%B7-%CE%B5%CF%81%CE%B3%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%B1-%CE%AF%CF%83%CE%BF%CE%BD-%CE%B4%CE%B1%CE%BD/#more-96105
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου