Η ύφεση χτυπάει τα νοικοκυριά, που περικόπτουν την κατανάλωση τροφίμων

Της Δήμητρας Μανιφάβα

Με δραματική μείωση της κατανάλωσης σε τρόφιμα και είδη πρώτης ανάγκης έκλεισε το πρώτο εξάμηνο του 2016, αποκαλύπτοντας ότι επικρατεί βαθιά ύφεση στην καθημερινότητα των ελληνικών νοικοκυριών. Τα στοιχεία της εταιρείας ερευνών αγοράς IRI δείχνουν υποχώρηση του τζίρου στα σούπερ μάρκετ κατά 8,8% το διάστημα Ιανουαρίου – Ιουνίου 2016 σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2015, ενώ ακόμη μεγαλύτερη, της τάξης του 12,6%, είναι η κάμψη του όγκου πωλήσεων. Τα στοιχεία από την αγορά κάθε άλλο παρά ενθαρρυντικά είναι, καθώς οι έως τώρα εκτιμήσεις δείχνουν σημαντική υποχώρηση των πωλήσεων τόσο τον Ιούλιο όσο και κατά το πρώτο

δεκαπενθήμερο του Αυγούστου, ακόμη και σε τουριστικές περιοχές αλλά και σε εποχικά είδη.

Σύμφωνα με επιχειρηματίες του κλάδου, αλλά και ειδικούς επί των στατιστικών στοιχείων του κλάδου των σούπερ μάρκετ η αιτία για την κατάρρευση των πωλήσεων, η οποία εντείνεται μήνα με τον μήνα, εντοπίζεται αφενός στην εξάντληση των ορίων αντοχής των καταναλωτών και αφετέρου στην αύξηση των τιμών που διαπιστώνεται στα είδη σούπερ μάρκετ λόγω και των αυξήσεων του ΦΠΑ. «Ολα τα χρόνια της κρίσης παρατηρείται σταδιακά υποχώρηση των πωλήσεων. Ωστόσο φέτος μοιάζει σαν να γίνεται ένα ξέσπασμα», δήλωσε χαρακτηριστικά στην «Κ» στέλεχος της αγοράς. Σε ό,τι αφορά τις ανατιμήσεις, τα στοιχεία της IRI δείχνουν αύξηση των τιμών ανά τεμάχιο 3,8% στο πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους, γεγονός που εξηγεί άλλωστε και τη μικρότερη μείωση της αξίας πωλήσεων σε σύγκριση με αυτή του όγκου πωλήσεων. Το 2015 είχε παρατηρηθεί οριακή αύξηση των τιμών ανά τεμάχιο, κατά 0,1%, ενώ αντιθέτως το 2014 είχε παρατηρηθεί μείωση κατά 2%.

Οι ριζικές ανακατατάξεις που βρίσκονται σε εξέλιξη στον κλάδο των σούπερ μάρκετ επηρεάζουν εν μέρει τα στοιχεία των πωλήσεων, όχι όμως σε βαθμό που να αλλοιώνουν καθοριστικά την εικόνα περί δραστικής περιστολής της κατανάλωσης. Πιο συγκεκριμένα, ο τζίρος που παλαιότερα γινόταν στα καταστήματα της αλυσίδας «Μαρινόπουλος» εν μέρει μόνο έχει κατανεμηθεί στις άλλες αλυσίδες και ούτε λίγο ούτε πολύ ένα μεγάλο μέρος αυτού μοιάζει σαν να έχει χαθεί σε κάποια «μαύρη τρύπα». Η σημαντική αύξηση των πωλήσεων της Lidl Hellas κατά 11,6%, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της IRI, στο πρώτο εξάμηνο του 2016 σε σύγκριση με το αντίστοιχο εξάμηνο του 2015 δεν αρκεί για να εξηγήσει τη μείωση του τζίρου που καταγράφεται στον υπόλοιπο κλάδο και που φτάνει, όπως προαναφέρθηκε, στο 8,8%. Οπως επίσης δεν εξηγείται ούτε από το γεγονός ότι μέρος των πωλήσεων που πραγματοποιούνταν στη «Μαρινόπουλος» από μικρές επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες έχει κατευθυνθεί στον κλάδο των καταστημάτων cash & carry και εν γένει του χονδρεμπορίου.

Βάσει των όσων εκτιμούν στελέχη της IRI, η πραγματική μείωση της κατανάλωσης υπολογίζεται ότι φτάνει περίπου 5%, ποσοστό επίσης πολύ μεγαλύτερο σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα των προηγούμενων ετών. Υπενθυμίζεται ότι το πρώτο εξάμηνο του 2015 οι πωλήσεις των σούπερ μάρκετ είχαν υποχωρήσει κατά μόλις 0,4% σε σύγκριση με το πρώτο εξάμηνο του 2014, το πρώτο εξάμηνο του 2014 είχαν μειωθεί οριακά, κατά 0,2% σε σύγκριση με το πρώτο εξάμηνο του 2013, ενώ το πρώτο εξάμηνο του 2013 η μείωση ήταν 1,4% σε σύγκριση με το πρώτο εξάμηνο του 2012. Συνολικά δε, το 2015 έκλεισε με μείωση του τζίρου των σούπερ μάρκετ κατά 2,1% σε σύγκριση με το 2014, ενώ το 2014 οι πωλήσεις του κλάδου υποχώρησαν κατά 1,4% σε σύγκριση με το 2013.

Ειδικά τον Ιούνιο του 2016 καταγράφεται μείωση της αξίας πωλήσεων και του όγκου πωλήσεων κατά 14,5% και 17,7% αντιστοίχως σε σύγκριση με τον Ιούνιο του 2015. Η θεαματική αυτή μείωση, ωστόσο, οφείλεται στο γεγονός ότι τον Ιούνιο του 2015 και συγκεκριμένα την τελευταία εβδομάδα οι πωλήσεις των σούπερ μάρκετ εκτοξεύθηκαν ακόμη και σε επίπεδα άνω του 30%. Κι αυτό διότι η προκήρυξη του δημοψηφίσματος και η επιβολή των capital controls προκάλεσαν τη μαζική προσέλευση των καταναλωτών στα σούπερ μάρκετ. Ελάχιστα, ωστόσο, επηρεάζει τη συνολικότερη εικόνα για τις πωλήσεις το τρέχον έτος, δεδομένου ότι και στο πεντάμηνο Ιανουαρίου – Μαΐου 2016 η μείωση των πωλήσεων ήταν επίσης υψηλή, 7,3% ως προς την αξία και 11,3% ως προς τον όγκο. Εκπληξη, αν όχι ανησυχία για το μέλλον της βιομηχανίας τροφίμων, προκαλούν τα στοιχεία για την εξέλιξη των πωλήσεων στις βασικές κατηγορίες ειδών σούπερ μάρκετ. Κατά το πρώτο εξάμηνο του 2016 οι πωλήσεις των τροφίμων υποχώρησαν κατά 9,2% ως προς την αξία και κατά 13,4% ως προς τον όγκο. Μάλιστα, σε επιμέρους κατηγορίες τροφίμων η μείωση του όγκου πωλήσεων είναι πρωτοφανής, με πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα αυτό των γαλακτοκομικών (14,1%), των υλικών μαγειρικής (14,7%) και των κατεψυγμένων τροφίμων (15,5%).

Εκπτώσεις

Αποθαρρυντική είναι η εικόνα όχι μόνο για το οργανωμένο λιανεμπόριο τροφίμων, αλλά και για τις υπόλοιπες κατηγορίες του λιανεμπορίου. Οι προσδοκίες των εμπόρων για επιστροφή του τζίρου των θερινών εκπτώσεων στα επίπεδα του 2014, όταν είχε ανέλθει σε 7,2 δισ. ευρώ, μάλλον διαψεύδονται βάσει της αγοραστικής κίνησης που υπάρχει έως σήμερα. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ), η μείωση του τζίρου στο δίμηνο Ιουνίου – Ιουλίου 2016 (σ.σ. οι θερινές εκπτώσεις ξεκίνησαν στις 11 Ιουλίου και ολοκληρώνονται στις 31 Αυγούστου) κυμαίνεται σε πανελλαδικό επίπεδο από 5% έως 8% σε σύγκριση με πέρυσι (το 2015 ο τζίρος των θερινών εκπτώσεων διαμορφώθηκε σε 6,8 δισ. ευρώ) με μεγάλες απώλειες στους κλάδους ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών, ειδών ένδυσης και τροφίμων και ποτών. «Είναι γεγονός ότι οι τουρίστες που επισκέπτονται τη χώρα μας είναι μέσου και χαμηλού εισοδήματος, ενώ ο εγχώριος τουρισμός είχε και φέτος μικρή διάρκεια και ένταση», υποστήριξε ο κ. Β. Κορκίδης.

Πλήγμα σε κλάδους τροφίμων και ποτών

Αμεσο αντίκτυπο στη βιομηχανία τροφίμων έχει η υποχώρηση της κατανάλωσης. Ο αντίκτυπος αυτός αποτυπώνεται στα στοιχεία για τον κύκλο εργασιών στη βιομηχανία που δημοσιοποίησε χθες η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) και δείχνουν ότι ειδικά στον κλάδο της μεταποίησης τροφίμων ο κύκλος εργασιών υποχώρησε τον Ιούνιο του 2016 σε σύγκριση με τον Ιούνιο του 2015 κατά 8,9% έναντι αύξησης 4,3% που είχε σημειωθεί τον Ιούνιο του 2015 σε σύγκριση με τον Ιούνιο του 2014. Μάλιστα, ο τζίρος της βιομηχανίας τροφίμων στην εγχώρια αγορά μειώθηκε τον Ιούνιο κατά 9,8%, ενώ στην εξωτερική αγορά –ο τζίρος δηλαδή που προέρχεται από τις εξαγωγές– η μείωση ήταν 5,6%.

Συνολικά η ελληνική βιομηχανία εμφανίζεται να δέχεται ισχυρό πλήγμα, καθώς ο γενικός δείκτης κύκλου εργασιών υποχώρησε κατά 9,4% σε σύγκριση με τον Ιούνιο του 2015. Σύμφωνα, μάλιστα, με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, ο μέσος γενικός δείκτης κύκλου εργασιών της βιομηχανίας στο δωδεκάμηνο Ιουλίου 2015 – Ιουνίου 2016 σε σύγκριση με το δωδεκάμηνο Ιουλίου 2014 – Ιουνίου 2015 μειώθηκε κατά 13%.

Η σημαντική υποχώρηση του γενικού δείκτη εν μέρει μόνο οφείλεται στη μείωση του τζίρου που προέρχεται από τον κλάδο των πετρελαιοειδών λόγω της πτώσης των τιμών του πετρελαίου και είχε ως συνέπεια τη μείωση του τζίρου στην κατηγορία αυτή κατά 18,5% τον Ιούνιο του 2016. Εκτός από τη βιομηχανία τροφίμων, πτώση καταγράφεται και σε άλλους κλάδους της μεταποίησης, όπως των ποτών κατά 17,4% και των χημικών προϊόντων κατά 13,4%.

://eleutheriellada.wordpress.com/