Τι μπορούμε να περιμένουμε από το «καλάθι του νοικοκυριού»;

Η σχετική πλειονότητα του Ελληνικού Πάνελ Οικονομολόγων, τέσσερις στους δέκα απαντήσαντες, αντιμετωπίζει θετικά την πρωτοβουλία «καλάθι του νοικοκυριού», το οποίο εξήγγειλε η κυβέρνηση, μολονότι εκτιμά ως περιορισμένα τα αποτελέσματα που αυτή μπορεί να αποδώσει. Το «καλάθι του νοικοκυριού» έχει αρκετές ομοιότητες με μια συνήθη πολιτική διατίμησης, αλλά παρουσιάζει και σημαντικές διαφορές, καθώς είναι σχεδιασμένο ώστε να συμβάλλει στη συγκράτηση των τιμών κάποιων προϊόντων πρώτης ανάγκης, χωρίς όμως να δημιουργεί ιδιαίτερη στρέβλωση στη συνολική λειτουργία της αγοράς. Αυτός ο συμβιβαστικός χαρακτήρας του μέτρου, όπως είναι εύλογο, το καθιστά ανοιχτό σε κριτικές που αφορούν τόσο την αποτελεσματικότητά του όσο και τις απρόθετες συνέπειες που θα προκαλέσει η εφαρμογή του.


Στην ερώτηση του Πάνελ για τον Οκτώβριο, απάντησαν συνολικά 20 Ελληνίδες και Ελληνες οικονομολόγοι. Από αυτούς, το 40% συμφωνεί με την κυβερνητική πρωτοβουλία του «καλαθιού του νοικοκυριού», ενώ το 30% διαφωνεί. Μεταξύ των δύο επιλογών τοποθετήθηκε επίσης το 30% των απαντησάντων. Στα σχόλιά τους, τα οποία είναι πλήρως διαθέσιμα στην ιστοσελίδα του ΚΕΦίΜ, τα μέλη του Ελληνικού Πάνελ Οικονομολόγων επισημαίνουν πρωτίστως τα όρια αυτού του είδους των παρεμβάσεων. Τονίζουν ότι το μέτρο μπορεί μεν να συγκρατήσει προσωρινά το κόστος κάποιων βασικών αγαθών, αλλά δεν εκτιμούν ότι θα αναστρέψει μακροχρόνια τις δυσμενείς για τον καταναλωτή συνθήκες. Ακόμη υπογραμμίζουν τα κίνητρα που δημιουργούνται ώστε τα σούπερ μάρκετ να αντισταθμίσουν την απώλεια που θα επωμιστούν από τα αγαθά που περιλαμβάνονται στο καλάθι με αυξήσεις στα υπόλοιπα αγαθά, ενώ αναφέρθηκε και το κόστος εφαρμογής και επιτήρησης του συγκεκριμένου μέτρου. Από την άλλη πλευρά, διατυπώνεται η κριτική ότι τέτοια μέτρα ανταποκρίνονται κυρίως στην επικοινωνιακή ανάγκη της εκάστοτε κυβέρνησης να φανεί πως «κάτι κάνει» για την αντιμετώπιση του προβλήματος ή, στη χειρότερη περίπτωση, να επηρεάσει τους πληθωριστικούς δείκτες ώστε να ανταποκρίνονται με λιγότερη ακρίβεια στις πραγματικές συνθήκες του κόστους διαβίωσης. Ανεξαρτήτως της επιμέρους τοποθέτησής τους στο ερώτημα, τα μέλη του Πάνελ τονίζουν την ανάγκη αντιμετώπισης των βαθύτερων αιτιών της υπέρμετρης επιβάρυνσης των καταναλωτών, όπως με την ενίσχυση των ελέγχων στην αγορά, την πρόσκαιρη διακοπή του φπα ιδίως για τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες και, κυρίως, την ενίσχυση του ανταγωνισμού στην αγορά.

* Ο κ. Γιώργος  Αρχόντας  είναι μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου του ΚΕΦίΜ  και υπεύθυνος του Ελληνικού Πάνελ Οικονομολόγων.  

  Το Ελληνικό Πάνελ Οικονομολόγων είναι μια πρωτοβουλία του ΚΕΦίΜ, που έχει ως στόχο την καταγραφή και ανάδειξη των απόψεων κορυφαίων Ελληνίδων και Ελλήνων οικονομολόγων επί κρίσιμων θεμάτων οικονομικής πολιτικής.  Στο Πάνελ συμμετέχουν 75 οικονομολόγοι από  59 πανεπιστήμια και φορείς που εδράζουν σε 11 χώρες. Μπορείτε να δείτε αναλυτικά τον κατάλογο των συμμετεχόντων, τις απαντήσεις  τους στις μηνιαίες ερωτήσεις και τα  επεξηγητικά σχόλιά τους, καθώς και  απαντήσεις σε συχνές ερωτήσεις για το Πάνελ στην  ιστοσελίδα του  ΚΕΦίΜ,  kefim.org.  

https://www.kathimerini.gr/society/562116580/ti-mporoyme-na-perimenoyme-apo-to-kalathi-toy-noikokyrioy/