Γόρδιος δεσμός η κατάργηση του ΕΝΦΙΑ

Του Σπύρου Δημητρέλη
Πολύ δύσκολη, αν όχι άλυτη, είναι η εξίσωση που καλούνται να λύσουν η αρμόδια για τα φορολογικά αναπληρώτρια υπουργός Οικονομικών, κυρία Νάντια Βαλαβάνη, και οι συνεργάτες της αναφορικά με τη φορολόγηση των ακινήτων. Στο τραπέζι, σύμφωνα με πληροφορίες, βρίσκονται δύο σενάρια, εκ διαμέτρου αντίθετης φιλοσοφίας, αλλά και απόδοσης: 
- Ένας «υβριδικός» ΕΝΦΙΑ με απαλλαγή για λίγους και επιβαρύνσεις για πολλούς, που μπορεί να φέρει, όμως, λεφτά στα ταμεία ή



- Ένας νέος φόρος για λίγους και... εύπορους, που θα δημιουργήσει μια «τρύπα» 2 δισ. ευρώ. 

Ο φόρος φέρνει σήμερα σε επίπεδο βεβαίωσης το ποσό των 3,2 δισεκατομμυρίων ευρώ και σε επίπεδο είσπραξης το ποσό των 2,65 δισ. ευρώ κατά τον πρώτο χρόνο εφαρμογής του (σταδιακά τα επόμενα χρόνια εισπράττονται πρόσθετα ποσά μέσω ρυθμίσεων κ.λπ). 

Το δίλημμα διαμορφώνεται από την προεκλογική δέσμευση του πρωθυπουργού για κατάργηση του ΕΝΦΙΑ και αντικατάστασή του με φόρο μεγάλης ακίνητης περιουσίας, με υψηλό αφορολόγητο και από τους δεδομένους δημοσιονομικούς περιορισμούς που υπάρχουν – κοινώς τα άδεια δημόσια ταμεία. 

Χρήζει επίλυσης πολύ γρήγορα, καθώς τα έσοδα από τη φορολογία των ακινήτων είναι άκρως σημαντικά για τον Προϋπολογισμό του 2015 και ο φόρος θα πρέπει να αρχίσει να εισπράττεται το αργότερο από τους καλοκαιρινούς μήνες, προκειμένου να φανούν και τα εισπρακτικά του αποτελέσματα. 

Α. Το σενάριο του υβριδικού ΕΝΦΙΑ

Απαλλαγή πρώτης κατοικίας έως 100 τ.μ. ή 120 τ.μ., αλλά και παγίδες...

Αυτό που έχει ήδη αποφασιστεί στο υπουργείο Οικονομικών είναι ότι θα έρθει νομοσχέδιο το οποίο θα καταργεί τον ΕΝΦΙΑ. Τώρα, το πόσο αυτή η κατάργηση θα είναι ολοσχερής ή θα αποτελεί μια ουσιαστική αλλαγή ονόματος του φόρου με μερικές «βελτιώσεις» για τις μικρές ιδιοκτησίες είναι απολύτως ανοικτό... 

Για να διατηρηθεί η βεβαίωση και η είσπραξη του νέου φόρου σε υψηλά επίπεδα, δηλαδή κοντά σε αυτά του ΕΝΦΙΑ, το βασικό σενάριο στο ΥΠΟΙΚ προβλέπει την διατήρηση της υφιστάμενης δομής του ΕΝΦΙΑ, δηλαδή του κύριου φόρου που υπολογίζεται ανά τετραγωνικό μέτρο επιφάνειας και του συμπληρωματικού φόρου που υπολογίζεται με βάση τη συνολική αντικειμενική αξία της περιουσίας κάθε φορολογουμένου, εφόσον αυτή ξεπερνά τις 300.000 ευρώ. 

Το σενάριο αυτό προβλέπει την απαλλαγή από τον κύριο φόρο των πρώτων 100 ή 120  τετραγωνικών μέτρων μιας κατοικίας κάθε φορολογουμένου, αλλά με παράλληλη αύξηση των συντελεστών όλων των κλιμακίων του κύριου φόρου, μείωση του αφορολόγητου ορίου του συμπληρωματικού φόρου και αύξηση των συντελεστών του, προκειμένου να περιοριστούν οι απώλειες των εσόδων. 

Στην πράξη, από αυτήν την αλλαγή θα υπάρξει ελάφρυνση σε όσους έχουν στην κατοχή τους μόνο μία κατοικία και θα αυξηθεί το φορολογικό βάρος για όσους έχουν στην κατοχή τους τρεις ή περισσότερες κατοικίες ή καταστήματα, οικόπεδα καθώς και άλλη ακίνητη περιουσία. 

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

Ένας φορολογούμενος έχει στην κατοχή του ένα διαμέρισμα 80 τετραγωνικών μέτρων στον Χολαργό. Σήμερα επιβαρύνεται με ΕΝΦΙΑ ύψους 360 ευρώ. Με βάση το παραπάνω σενάριο, θα απαλλαγεί πλήρως από τον φόρο. Ωστόσο, αν ο ίδιος είχε στην κατοχή του και ένα δεύτερο διαμέρισμα στην Αγία Παρασκευή επιφάνειας 70 τετραγωνικών, αντί για 350 ευρώ που πληρώνει σήμερα, θα επιβαρύνεται με 450 ευρώ, δηλαδή θα πληρώνει 100 ευρώ περισσότερα. Ο ίδιος φορολογούμενος θα έχει επιβάρυνση και στον συμπληρωματικό φόρο, καθώς θα αυξηθούν οι συντελεστές του. Ο φόρος σήμερα για αξία περιουσίας έως 300.000 ευρώ είναι μηδενικός και μετά κλιμακώνεται από 0,1% έως 1%, ανάλογα με το ύψος της περιουσίας του φορολογουμένου. 

Ο παραπάνω φορολογούμενος δεν επιβαρύνεται με συμπληρωματικό ΕΝΦΙΑ. Με τη μείωση, όμως, του αφορολόγητου ορίου και την αύξηση των συντελεστών, θα κληθεί να πληρώσει συμπληρωματικό φόρο ύψους 100 ευρώ. Έτσι, από τις αλλαγές θα έχει μια ελάφρυνση της τάξης των 160 ευρώ (360 γλυτώνει από τον κύριο φόρο της πρώτης κατοικίας, αλλά χάνει 200 ευρώ από τις αλλαγές στους συντελεστές του κύριου φόρου και του συμπληρωματικού φόρου). Ωστόσο, αν είχε στην κατοχή του και τρίτη κατοικία ή καταστήματα και οικόπεδα, τότε θα ήταν από τους χαμένους των αλλαγών, καθώς θα καλούνταν να πληρώσει περισσότερο φόρο σε σχέση με ό,τι πληρώνει σήμερα με τον ΕΝΦΙΑ.

Β. Σενάριο «τσουχτερού» ΦΑΠΑφορολόγητο όριο στα 200.000 ή 300.000 ευρώ

Το δεύτερο σενάριο, το οποίο και θα προτιμούσε η ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών, προβλέπει την ολική επαναφορά του Φόρου Ακίνητης Περιουσίας με αφορολόγητο όριο για όλους στα 200.000 ή και 300.000 ευρώ. 

Το μεγάλο πρόβλημα με αυτήν την επιλογή είναι ότι τα έσοδα που αποφέρει αυτός ο φόρος ετησίως δεν ξεπερνούν τα 700.000 ευρώ, δηλαδή υπάρχει μια απώλεια εσόδων της τάξης των 2 δισεκατομμυρίων. Με αυτήν την αλλαγή θα έβλεπαν μείωση της επιβάρυνσής τους σε σχέση με τον ΕΝΦΙΑ σχεδόν όλοι οι ιδιοκτήτες και θα υπήρχε επιβάρυνση μόνο για το 1% έως 2% των ιδιοκτητών που έχουν σημαντική ακίνητη περιουσία, δηλαδή αντικειμενικής αξίας άνω του ενός εκατομμυρίου ευρώ. Η λύση αυτή απαιτεί αξιόπιστα ισοδύναμα μέτρα για να πειστούν οι δανειστές να την αποδεχθούν, καθώς και άλλες παρεμβάσεις, όπως είναι η αύξηση του συντελεστή του φόρου μεταβίβασης. 

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 

Ένας φορολογούμενος έχει στην κατοχή του ένα διαμέρισμα 150 τετραγωνικών στην Κηφισιά, συνολικής αντικειμενικής αξίας 400.000 ευρώ. Σήμερα πληρώνει ΕΝΦΙΑ ύψους 1.450 ευρώ. Με τον ΦΑΠ θα πληρώνει 400 ευρώ, δηλαδή 1.050 ευρώ λιγότερα.

En Arxikos Politis