Εφιάλτης για τους κόκκινους δανειολήπτες το νέο πτωχευτικό δίκαιο φυσικών προσώπων

Με ένα ανεπαρκές επίδομα, αυτό της στέγασης, προσπαθούν να «χρυσώσουν το χάπι» σε δεκάδες χιλιάδες πολίτες που πρόκειται να χάσουν το σπίτι τους από τη «βροχή» πλειστηριασμών που αναμένεται μετά την 1η Μαΐου λόγω της κατάργησης προστασίας της πρώτης κατοικίας. Δηλαδή η κυβέρνηση εμμέσως προειδοποιεί ότι σε λίγους μήνες οι πολίτες που μέχρι τώρα προστατεύονταν πρόκειται να χάσουν το σπίτι τους και τους ενημερώνει ότι θα είναι δικαιούχοι του επιδόματος, το οποίο σήμερα δεν ξεπερνάει τα 200 ευρώ τον μήνα. Και φυσικά μιλάμε για πολίτες οι οποίοι, για να φτάσουν στο σημείο να χάσουν το σπίτι τους στον πλειστηριασμό, είναι ήδη σε ιδιαίτερα δεινή θέση. Συνεπώς ένα μικρό επίδομα σε σχέση με τα σημερινά ενοίκια, που έχουν

φτάσει, σύμφωνα με όλες τις πρόσφατες μελέτες, σε δυσθεώρητα για τον μέσο Έλληνα επίπεδα, δεν είναι παρά ασπιρίνη σε μία πολύ σοβαρή ασθένεια.

Σύμφωνα με πληροφορίες το επίδομα θα το παίρνουν όσοι χάνουν το ακίνητό τους από την τράπεζα και δεν έχουν ρυθμίσει το δάνειό τους μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας για την πρώτη κατοικία ή μέσω του Νόμου Κατσέλη. Έτσι ο Νόμος Κατσέλη θα αντικατασταθεί και στη θέση του θα θεσμοθετηθεί το νέο πλαίσιο για την πτώχευση ιδιωτών.

Η αντικατάσταση του Νόμου Κατσέλη είναι κυβερνητική υποχρέωση στο πλαίσιο της μεταμνημονιακής εποπτείας και αποτελεί αντικείμενο ήδη των διαπραγματεύσεων με τους θεσμούς, που βρίσκονται στην Αθήνα. Μάλιστα τα τεχνικά κλιμάκια έχουν ήδη αρχίσει τον κύκλο επαφών με τις τράπεζες για αυτό το θέμα από την προηγούμενη εβδομάδα. Έγιναν συναντήσεις με την Τράπεζα της Ελλάδος και την Τράπεζα Πειραιώς αλλά και με στελέχη της Εθνικής και της Eurobank.

Χωρίς περιορισμούς

Ο νέος νόμος, που θα βασίζεται στην κοινοτική οδηγία περί αφερεγγυότητας, θα επιτρέπει την πτώχευση των νοικοκυριών δίνοντάς τους δεύτερη ευκαιρία για να ξαναρχίσουν τη ζωή τους χωρίς χρέη, αφού όμως προηγουμένως ρευστοποιήσουν το σύνολο της ακίνητης περιουσίας τους. Αυτό σημαίνει ότι όσοι δεν ενταχθούν έγκαιρα στον νόμο για την προστασία της πρώτης κατοικίας, που ισχύει έως τα τέλη Απριλίου, και δεν τηρούν τη ρύθμιση που έχουν κάνει με την τράπεζα θα χάνουν το σπίτι τους, το οποίο θα βγαίνει σε πλειστηριασμό χωρίς περιορισμούς.

Σε περίπτωση που πρόκειται για φτωχό νοικοκυριό, το Δημόσιο θα του χορηγεί επίδομα στέγασης προκειμένου να καλύψει ένα μέρος από το ενοίκιο που θα πρέπει να καταβάλλει κάθε μήνα. Η χορήγηση του επιδόματος θα γίνεται με βάση συγκεκριμένα εισοδηματικά κριτήρια, όπως ισχύει και σήμερα. Τα κριτήρια αυτά δεν έχουν καθοριστεί ακόμη και θα αποτελέσουν αντικείμενο των συζητήσεων στο πλαίσιο της επεξεργασίας του νέου πτωχευτικού νόμου.

Ο οφειλέτης θα μπορεί να συμφωνήσει με την τράπεζα να συνεχίσει να διαμένει στο σπίτι, καταβάλλοντας όμως πλέον – αντί της δόσης του δανείου, από το οποίο έχει απαλλαγεί – ενοίκιο. Προφανής προϋπόθεση είναι το ακίνητο να μην έχει μεταβιβαστεί και να είναι εντός των οικονομικών δυνατοτήτων του φυσικού προσώπου, δηλαδή να μπορεί να ανταποκριθεί στην καταβολή του ενοικίου που συμφωνεί με την τράπεζα.

Το νέο καθεστώς δεν έχει καμία σχέση με το υφιστάμενο πλαίσιο προστασίας, που δίνει τη δυνατότητα σε όποιον ρυθμίζει το δάνειό του μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας να παίρνει από το κράτος επιδότηση για τη δόση του δανείου που συμφωνεί με την τράπεζα. Πρόκειται προφανώς για ένα δυσμενέστερο καθεστώς, αφού επιτρέπει τον πλειστηριασμό όλης της ακίνητης περιουσίας του δανειολήπτη, ακόμα και αν πρόκειται για ένα μικρό διαμέρισμα που αποτελεί την πρώτη του κατοικία και στην οποία διαμένει.

Το νέο πλαίσιο

Παρελθόν θα αποτελεί από την 1η Μαΐου ο γνωστός Νόμος Κατσέλη, που τέθηκε σε ισχύ τον Φεβρουάριο του 2010 και για δέκα συνεχή χρόνια αποτέλεσε ομπρέλα προστασίας για ευπαθή νοικοκυριά. Το πτωχευτικό των ιδιωτών, όπως επισήμως ονομάζεται ο Νόμος Κατσέλη, θα καταργηθεί στο σύνολό του – έχει ήδη προηγηθεί η κατάργηση του άρθρου για την προστασία της πρώτης κατοικίας – και στη θέση του η κυβέρνηση θα εισηγηθεί ένα νέο πλαίσιο για την πτώχευση των φυσικών προσώπων.

Το νέο πτωχευτικό, σύμφωνα με τις μέχρι σήμερα ενδείξεις, δεν θα περιλαμβάνει προστατευτικές διατάξεις για την πρώτη κατοικία, καθώς θα βασίζεται στην κοινοτική οδηγία «για την προληπτική αναδιάρθρωση, την απαλλαγή από τα χρέη και τις ανικανότητες ή την έκπτωση οφειλετών» που ψηφίστηκε το καλοκαίρι του 2019.

Η σχετική οδηγία δίνει δεύτερη ευκαιρία στα φυσικά πρόσωπα που αδυνατούν να ανταποκριθούν στις δανειακές υποχρεώσεις τους, δηλαδή επιτρέπει τη ρύθμιση των οφειλών τους ή την απαλλαγή τους από τα χρέη, αφού όμως προηγουμένως ρευστοποιηθεί το σύνολο της περιουσίας τους.

Η απαλλαγή, όπως και η ρευστοποίηση, γίνεται εντός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος, π.χ. ενός ή δύο ετών, μετά την πάροδο του οποίου το φυσικό πρόσωπο μπορεί να «καθαρίσει» από τις οφειλές του αντίστοιχα με ό,τι προβλέπεται για τις επιχειρήσεις. Το νέο πτωχευτικό δίκαιο, το οποίο, σύμφωνα με νομικούς κύκλους, προσιδιάζει στο αμερικανικό καθεστώς αφερεγγυότητας, θα προβλέπει την εκκίνηση της πτωχευτικής διαδικασίας όχι μόνο από τον οφειλέτη, αλλά και από τους πιστωτές, που θα μπορούν να αιτηθούν τη ρευστοποίηση της περιουσίας του.

Η κατάργηση του Νόμου Κατσέλη δεν σημαίνει ότι όσοι έχουν κάνει μέχρι σήμερα αίτηση ένταξης στον νόμο θα πάψουν να προστατεύονται. Πρόκειται για 100.000 περιπτώσεις εκκρεμών υποθέσεων που θα συνεχίσουν να προστατεύονται με βάση το παλαιό καθεστώς, το οποίο ωστόσο δεν ισχύει για νέες αιτήσεις.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι μέχρι σήμερα περισσότεροι από 70.000 δανειολήπτες έχουν βρει προστασία στις ευνοϊκές διατάξεις του νόμου, η οποία ωστόσο δείχνει σταδιακά να καθίσταται όλο και πιο δύσκολη, καθώς ένας σημαντικός αριθμός αποφάσεων που εκδίδονται από τα ειρηνοδικεία όλης της χώρας είναι πλέον αρνητικός για τους δανειολήπτες αξιολογώντας ότι μερίδα των οφειλετών έχει καταφύγει στον νόμο μόνο και μόνο για να κερδίσει χρόνο και χωρίς να συγκεντρώνει τα απαραίτητα κριτήρια.