Κυριακή 4 Ιουνίου 2017

Οι συμβασιούχοι σε νέες περιπέτειες: Συνοπτική ιστορία από 2001 έως σήμερα

Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας εξήγγειλε χθες την εργασιακή αποκατάσταση των συμβασιούχων που καλύπτουν πάγιες και διαρκείς ανάγκες, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε στο υπουργείο Εσωτερικών, μετά τη συνάντησή του με την ηγεσία του υπουργείου. Είπε ότι στόχος της κυβέρνησης είναι έως το τέλος του έτους να δοθεί οριστική λύση σ’ ένα ζήτημα που «αποτελεί μια από τις πιο βαριές αμαρτίες του παλαιού πολιτικού κατεστημένου». Πράγματι, η υπόθεση ομηρίας των συμβασιούχων στους Δήμους της χώρας -και στο υπόλοιπο δημόσιο- έχει μακρά και πλούσια ιστορία. Το κεφάλαιο της ενασχόλησης της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ μ’ αυτήν -που δεν ξεκινάει, βέβαια,
με τη χθεσινή παρέμβαση του πρωθυπουργού αλλά μετράει ήδη πάνω από έναν χρόνο- είναι απλώς το τελευταίο από μια μακρά σειρά. Η Συνταγματική Αναθεώρηση του 2001 είχε ως στόχο να βάλει τέρμα στις μονιμοποιήσεις συμβασιούχων, που είχαν αποτελέσει βασικό τρόπο πρόσληψης στο δημόσιο τις προηγούμενες δεκαετίες. Η ρητορική τότε έλεγε ότι οι προσλήψεις να γίνονται μέσω του ΑΣΕΠ, με αντικειμενικά κριτήρια. Στην πραγματικότητα, η ρύθμιση αυτή έκλεινε τα μάτια σε χιλιάδες συμβασιούχους που είχαν φτάσει να δουλεύουν για πολλά χρόνια καλύπτοντας πάγιες και διαρκείς ανάγκες. Την ίδια στιγμή, βέβαια, το πολιτικό σύστημα έβρισκε διάφορους τρόπους ώστε συστηματικά να παρακάμπτει τον ΑΣΕΠ…
Οι μεγάλες κινητοποιήσεις των συμβασιούχων και οι αποφάσεις των ευρωπαϊκών δικαστηρίων οδήγησαν τελικά το 2004 τον τότε υπουργό Εσωτερικών της κυβέρνησης Κ. Καραμανλή, Προκόπη Παυλόπουλο να προχωρήσει στην μετατροπή των συμβάσεων σε αορίστου χρόνου (μετά από κρίση του ΑΣΕΠ), με το Π.Δ. 164/2004. Όσο «ευεργετικό» μπορούσε να θεωρηθεί το ΠΔ για τους συμβασιούχους που έχοντας αδιάκοπες συμβάσεις μονιμοποιήθηκαν στο δημόσιο, άλλο τόσο θέσπιζε απαγορεύσεις για όσους συμβασιούχους δεν ενέπιπταν στις διατάξεις του. Συγκεκριμένα, το ΠΔ όριζε ότι με την συμπλήρωση του 24μήνου απασχόλησης με συμβάσεις που διακόπτονται μόνο για 90 ημέρες οι εργαζόμενοι δεν πρέπει να επαναπροσλαμβάνονται στο δημόσιο -τουλάχιστον όχι με την ίδια ειδικότητα και στην ίδια θέση. Θέσπιζε δηλαδή την «ανακύκλωση» συμβασιούχων από τη μέρα της ισχύος του και μετά.
Μόνο που το δημόσιο -και ιδίως οι ΟΤΑ- δεν έπαψαν να έχουν ανάγκες και δεν έπαψαν να προσλαμβάνουν συμβασιούχους. Νέες μορφές θεσπίστηκαν: τα stage που θεωρούνταν μαθητεία, η ανάθεση σε εργολάβους (πχ καθαριότητα, φύλαξη), τα έργα των ΕΣΠΑ και πάει λέγοντας. Η ομηρία των συμβασιούχων συνεχιζόταν.
Το 2015, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ θέλησε να παρατείνει τις συμβάσεις. Η παράταση των συμβάσεων, μαζί με την υπόσχεση του Π. Σκουρλέτη ότι θα μονιμοποιηθούν συμβασιούχοι στους ΟΤΑ, αποτέλεσε βασικό πυλώνα του «παράλληλου προγράμματος» που προέβαλε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ πριν και μετά τις εκλογές του Σεπτέμβρη 2015.
Όπως το εξέφρασε ο υπουργός Επικρατείας Χριστόφορος Βερναρδάκης στη συνέντευξή του στο UNFOLLOW 62, «να μας πει η ΝΔ, από το 2000, επί 16 χρόνια, πως οι συμβάσεις ορισμένου χρόνου, ωρομίσθιοι και συμβάσεις έργου, εκτός από τον σκληρό πυρήνα του Δημοσίου, το τακτικό προσωπικό είναι πάντοτε ένας αριθμός παραπλήσιος στις 60.000. Τι σημαίνει αυτό; Ότι έχεις λειτουργικές ανάγκες, αυτές οι συμβάσεις απαντάνε σε θέσεις εργασίας που είναι υπαρκτές, τις έχει ανάγκη για να λειτουργήσει το Δημόσιο. Αυτούς γιατί τους κρατάς σε ελαστικές σχέσεις εργασίας, εφόσον είναι πάγιες οι θέσεις και ενταγμένες στον κρατικό προϋπολογισμό; Γιατί διατηρείς καθεστώς ομηρίας; Αυτή είναι η άσκηση που εμείς πρέπει να λύσουμε».
Το ερώτημα όμως είναι: λύθηκε;

Η προοπτική να μείνουν απλήρωτοι για μήνες χιλιάδες συμβασιούχοι οδήγησε την κυβέρνηση στην πρόσφατη αμήχανη πολιτική διαχείριση της πρόσφατης απόφασης της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Οι κυβερνώντες και οι άμεσα εμπλεκόμενοι υπουργοί Εσωτερικών, Διοικητικής Ανασυγκρότησης και Εργασίας ήξεραν ότι υπάρχει ενδεχόμενο οι παρατάσεις των συμβάσεων στον χώρο της καθαριότητας των δήμων να κριθούν αντισυνταγματικές. Ακόμη κι ο ενορχηστρωτής της υπόθεσης, ο Γ. Κατρούγκαλος ως υπουργός Διοικητικής Ανασυγκρότησης τον Μάιο του 2015 γνώριζε τι ακριβώς είχε συγγράψει δίνοντας τον Μάιο του 2015 παράταση των συμβάσεων έως 31/12/2015 για την καθαριότητα σε κτήρια δημοσίων υπηρεσιών, ανεξάρτητων αρχών των Ν.Π.Δ.Δ., των Ν.Π.Ι.Δ. και των Ο.Τ.Α. «κατά παρέκκλιση κάθε άλλης διάταξης». Αυτή η παρέκκλιση προσκρούει σε όλη την προγενέστερη νομοθεσία, δηλαδή στο Π.Δ. 164/2004, αλλά και στο άρθρο 103 του Συντάγματος, που αφορά για τον τρόπο πρόσληψης μόνιμου προσωπικού στο Δημόσιο.
Παρά τις αντιδράσεις από νομικούς για την διάταξη Κατρούγκαλου, η κυβέρνηση συνέχισε να παρατείνει τις συμβάσεις με διαδοχικές ρυθμίσεις. Στην πραγματικότητα, μετά και την υπογραφή του 3ου μνημονίου, η κυβέρνηση βρέθηκε αντιμέτωπη με τις μνημονιακές δεσμεύσεις για τις προσλήψεις στο δημόσιο. Οι παρατάσεις δεν ήταν μια πραγματική λύση στο εργασιακό πρόβλημα ή στις ανάγκες των ΟΤΑ σε προσωπικό, όμως φαινόταν μια ανακούφιση το να μην υπάρξουν χιλιάδες απολύσεις από τους Δήμους. Ανακούφιση τόσο για τους ίδιους τους εργαζόμενους, όσο και για την κυβέρνηση που θέλει να αποδείξει ότι μπορεί να «διαχειρίζεται το μνημόνιο» με τρόπο διαφορετικό από αυτόν της ΝΔ. Κι ότι αυτό το κάνει προς όφελος των ασθενέστερων -όπως ακριβώς είναι οι εργαζόμενοι στην καθαριότητα…
Έτσι, ο διάδοχος του Γ. Κατρούγκαλου στο υπουργείο Διοικητικής Ανασυγκρότησης, Χρ. Βερναρδάκης συνέχισε την ίδια τακτική. Αυτή τη φορά έκανε έναν συνδυασμό της ρύθμισης Κατρούγκαλου με το Π.Δ. 164/2004 ως προς τον χρόνο ανανέωσης των συμβάσεων, προκειμένου να παρατείνει τις ίδιες συμβάσεις έως 31/12/2017 «κατά παρέκκλιση κάθε άλλης διάταξης». Σε αυτή τη διάταξη γινόταν ρητή αναφορά ότι η παράταση αφορούσε τις «ισχύουσες ατομικές συμβάσεις και όσες ατομικές συμβάσεις έχουν λήξει μέχρι και ενενήντα (90) ημέρες πριν την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου για την καθαριότητα των κτιρίων των δημοσίων υπηρεσιών, των ανεξάρτητων αρχών, των Ν.Π.Δ.Δ., των Ν.Π.Ι.Δ. και των Ο.Τ.Α.». Όταν κατέθετε την ρύθμιση, ο τότε υπουργός Διοικητικής Ανασυγκρότησης, Χρ. Βερναρδάκης ήξερε ότι υπήρξε εμπλοκή από το Ελεγκτικό Συνέδριο ως προς την έγκριση των ενταλμάτων πληρωμής μισθοδοσίας αρχικά των εργαζόμενων με δίμηνες συμβάσεις. Έτσι, στην διάταξη που έφερε στην Βουλή προς ψήφιση είχε εξαιρέσει ρητά τους συμβασιούχους των δυο μηνών.
Η πρώτη απόφαση σε επίπεδο κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, η οποία έκρινε αντισυνταγματική την διάταξη Κατρούγκαλου, είχε ληφθεί στις αρχές του 2016 και ακολούθησαν κι άλλες. Μέχρι τότε, όμως, οι κατά τόπους Επίτροποι του Ελεγκτικού Συνεδρίου είχαν εκφράσει διχογνωμία για το αν θα πρέπει να εγκρίνουν τα εντάλματα πληρωμής της μισθοδοσίας, που έστελναν οι οικονομικές υπηρεσίες των δήμων. Έκτοτε, οι Επίτροποι πλην ελαχίστων περιπτώσεων άρχιζαν να απορρίπτουν τα εντάλματα με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί αναστάτωση στους εργαζόμενους, οι οποίοι προχωρούσαν σε κινητοποιήσεις εναντίον των δημάρχων. Οι δήμαρχοι θα βρίσκονταν κατηγορούμενοι για απιστία και παράβαση καθήκοντος εάν εκταμίευαν χωρίς την έγκριση των Επιτρόπων εντάλματα μισθοδοσίας. Έτσι, κατά δεκάδες οι εργαζόμενοι προσέφευγαν στα δικαστήρια καταθέτοντας ασφαλιστικά μέτρα κατά των δήμων προκειμένου να εξασφαλίσουν τη μισθοδοσία τους, αλλά και την μονιμοποίησή τους -ειδικά όσοι πλησίαζαν  στην συμπλήρωση των 24 μηνών απασχόλησης.
Οι δικαστικές αποφάσεις μπορεί να ήταν θετικές ως προς την πληρωμή των συμβασιούχων, αλλά απέρριπταν το αίτημά τους για μονιμοποίηση. Μετά τον τελευταίο ανασχηματισμό, όταν υπουργός Εσωτερικών ανάλαβε ο Πάνος Σκουρλέτης άρχισε να εμφανίζεται και η υπόσχεση για τακτοποίηση των συμβασιούχων των ΟΤΑ, όχι μόνον αυτούς που εργάζονται στην καθαριότητα, αλλά όλων των ειδικοτήτων. Σε πλείστες όσες συνεντεύξεις του άνοιξε ζήτημα μονιμοποίησης όσων εργάζονται πολλά χρόνια στους ΟΤΑ. Ζητούσε, μάλιστα, και την συναίνεση των υπόλοιπων κομμάτων κυρίως ΠΑΣΟΚ και για να περάσει μια τέτοια ρύθμιση. Το αν αυτή η σκέψη από την πλευρά της κυβέρνησης ήταν πραγματική ή απλώς χρησιμοποιούνταν για να αποφύγει η ίδια το δύσκολο φορτίο των απλήρωτων συμβασιούχων, είναι δύσκολο να το γνωρίζει κανείς. Αυτό που γνωρίζουμε βέβαια όλοι είναι ότι στη συνέχεια η ίδια κυβέρνηση ψήφισε το 4ο μνημόνιο, που περιλαμβάνει ακόμη περισσότερους περιορισμούς για τον αριθμό των εργαζομένων στο δημόσιο, ενώ ούτε στις προτάσεις της κυβέρνησης για τη συνταγματική αναθεώρηση δεν υπήρχε κάποια πρόβλεψη για να ανοίξει ο δρόμος στη μονιμοποίηση των ομήρων συμβασιούχων. Τι μένει; Η υπόσχεση μονιμοποίησης σε περίπου 30.000 συμβασιούχους διά στόματος υπουργού, την ίδια ώρα που έριχνε το φταίξιμο για την σημερινή ομηρία των συμβασιούχων στις προηγούμενες κυβερνήσεις ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, παραλείποντας να αναφερθεί στους χειρισμούς της δικής του κυβέρνησης τα τελευταία δύο χρόνια…
Όταν πια το ζήτημα των απλήρωτων συμβασιούχων άρχιζε να παίρνει διαστάσεις και δημοσιότητα, ο Πάνος Σκουρλέτης δεν δίστασε να ρίξει το φταίξιμο στους δημάρχους ως υπεύθυνους για τους χιλιάδες απλήρωτους εργαζόμενους. Στο μεταξύ η υπουργός Διοικητικής Ανασυγκρότησης, Όλγα Γεροβασίλη παρακάμπτοντας τις πράξεις των κλιμακίων του Ελεγκτικού Συνεδρίου εξέδωσε νέα ρύθμιση θεωρώντας ότι έτσι θα έδινε λύση το θέμα των απλήρωτων συμβασιούχων καθαριότητας. Στην ρύθμιση Γεροβασίλη αναφέρεται ότι «οι δαπάνες των συμβάσεων που έχουν παραταθεί, κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του προηγούμενου εδαφίου, θεωρούνται σύννομες και για υπηρεσίες που θα παρασχεθούν μέχρι την 31.12.2017 και μπορούν να πληρώνονται μέχρι την ημερομηνία αυτή». Στην ίδια ρύθμιση αναφέρεται ότι «ειδικά για την περίπτωση των Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού, οι δαπάνες που αφορούν σε ανταποδοτικές υπηρεσίες εκκαθαρίζονται κατά προτεραιότητα από τα έσοδα των ανταποδοτικών τελών καθαριότητας και, αν αυτά δεν επαρκούν, από τα κάθε είδους, γενικά και μη προοριζόμενα για την κάλυψη των δαπανών αυτών, έσοδά τους».
Στο θέμα την σκυτάλη πήρε ξανά ο Πάνος Σκουρλέτης, ο οποίος ενώ γνώριζε ότι υπήρχαν αρνητικές δικαστικές αποφάσεις για την μονιμοποίηση των συμβασιούχων, εξέδωσε εγκύκλιο προς τις επτά Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, ώστε να δώσουν οδηγία στους τους δημάρχους να προχωρήσουν κανονικά στην παράταση των συμβάσεων εργασίας έως τα τέλη του 2017. Η εγκύκλιος αυτή παραγνώριζε ότι, κατά πάσα πιθανότητα, αυτοί οι εργαζόμενοι θα έμεναν απλήρωτοι, αφού το Ελεγκτικό Συνέδριο δεν θα ενέκρινε τα εντάλματα πληρωμής μισθοδοσίας, επειδή η ρύθμιση Γεροβασίλη στηριζόταν στο σκεπτικό των προηγούμενων ρυθμίσεων Κατρούγκαλου και Βερναρδάκη, που σε επίπεδο κλιμακίων του Ελεγκτικού Συνεδρίου είχαν κριθεί αντισυνταγματικές!
Όταν πια το θέμα μεταφέρθηκε στην Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου, του ανώτατου δημοσιονομικού δικαστηρίου, η ηγεσία του υπουργείου Εσωτερικών συνέχιζε με δηλώσεις της να δημιουργεί προσδοκίες για τακτοποίηση των συμβασιούχων, εκτιμώντας ότι θα εκδοθεί θετική απόφαση που θα εξυπηρετεί τον κυβερνητικό σχεδιασμό. Κι όταν έφθασε η είδηση ότι ομόφωνα η Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου έκρινε αντισυνταγματικές τις παρατάσεις των συμβάσεων βάσει των διατάξεων Κατρούγκαλου και Βερναρδάκη και πως με πλειοψηφία 17 υπέρ και 14 κατά έκρινε μη σύννομες τις δαπάνες βάσει της διάταξης Γεροβασίλη, τότε το Μαξίμου βρέθηκε σε πλήρη πανικό.
Μέσα σε αυτόν τον πανικό, έπρεπε να φτιαχτεί ένα νέο αφήγημα, αφού λίγες μέρες αργότερα θα ψηφιζόταν το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα Δημοσιονομικής Προσαρμογής 2018-2021 που για το 2018 και 2019 δείχνει μηδενικές προσλήψεις στους ΟΤΑ και συνεπώς για την επόμενη διετία δεν υπάρχουν περιθώρια μονιμοποιήσεων! Αρχικά, λοιπόν, ο υπουργός Εσωτερικών, Π. Σκουρλέτης έκανε λόγο για «εικαζόμενη απόφαση» γιατί διέρρευσε στον Τύπο. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Δημ. Τζανακόπουλος ήταν στο ίδιο πνεύμα. Τα μέσα που πρόσκεινται στον ΣΥΡΙΖΑ διέδιδαν ότι όχι μόνο δεν υπάρχει απόφαση, αλλά ότι η Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου δεν είναι ισότιμη με την Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας για να κρίνει την συνταγματικότητα των διατάξεων Κατρούγκαλου, Βερναρδάκη, Γεροβασίλη. Και βέβαια άφηναν να εννοηθεί ότι το Ελεγκτικό Συνέδριο είναι χειραγωγούμενο από τη ΝΔ για να μην πληρωθούν οι συμβασιούχοι, προκειμένου να δημιουργήσουν πρόβλημα στην κυβέρνηση. Αργότερα προσπάθησαν να υποβαθμίσουν την απόφαση σε απλή γνωμοδότηση. Αποκορύφωμα ήταν η δήλωση του Γραμματέα του ΣΥΡΙΖΑ, Π. Ρήγα που έλεγε πως «το Ελεγκτικό Συνέδριο δεν είναι συνταγματικό δικαστήριο και δεν μπορεί να μιλήσει για την συνταγματικότητα του νόμου».
Έτσι, η ΝΔ βρέθηκε ανέλπιστα με δυο δώρα στα χέρια της, την απόφαση της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου και τον πανικό του Μαξίμου. Πρόθυμος να παίξει αυτό το παιχνίδι για να αποκτήσει την εύνοια του Κυρ. Μητσοτάκη ήταν ο πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας, Γ. Πατούλης, ο οποίος ζήτησε την παραίτηση του Π. Σκουρλέτη από την ηγεσία του υπουργείου Εσωτερικών. Άλλωστε, οι δύο άνδρες έχουν ανταλλάξει βαριές κουβέντες με αφορμή την αναθεώρηση του Καλλικράτη.
Οι τόνοι δια ανακοινώσεων ανέβηκαν. Δηλωτικό μάλιστα του πανικού είναι ότι σε non paper του υπουργείου Εσωτερικών ζητείται από τον Γ. Πατούλη να φανερώσει το όνομα του δικαστικού λειτουργού που -κατά το υπουργειο- είχε διαρρεύσει την απόφαση στον τύπο! Σε αυτό το πνεύμα, λίγες μέρες αργότερα ο κυβερνητικός εκπρόσωπος μίλησε για πειθαρχικό παράπτωμα του δικαστή που διέρρευσε την απόφαση της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Τελικά, δηλαδή, μια σοβαρή υπόθεση ομηρίας χιλιάδων απλήρωτων εργαζόμενων μετατράπηκε σε μια συνωμοσιολογικού τύπου ανταλλαγή υπαινιγμών με υπεύθυνο έναν δικαστικό!
Αν η υπόθεση σας θυμίζει αυτή των τηλεοπτικών αδειών, μάλλον ορθώς σας την θυμίζει… Και τότε η προσπάθεια επικεντρώθηκε σε υψηλόβαθμο δικαστή του Συμβουλίου της Επικρατείας, που φέρεται να διαφωνούσε με διάταξη νόμου για τις τηλεοπτικές άδειες. Πριν την τελική απόφαση του δικαστηρίου, προσωπικά δεδομένα του δικαστή βρέθηκαν στη δημοσιότητα και το όνομά του «κόσμησε» το πρωτοσέλιδο της Αυγής. Αργότερα, η Αρχή Προστασίας προσωπικών δεδομένων εξέδωσε απόφαση που υποχρέωνε τα εμπλεκόμενα μέσα μαζικής ενημέρωσης να κατεβάσουν τις αναρτήσεις τους με το όνομα του δικαστικού. Το μοτίβο όμως του «κάποιος άλλος φταίει» δεν σταμάτησε να οδηγεί την επικοινωνιακή τακτική του ΣΥΡΙΖΑ και της κυβέρνησης. Για του λόγου το αληθές, ο κ. Τσίπρας άφησε κι αυτός αιχμές κατά του Ελεγκτικού Συνεδρίου για τη διαρροή της απόφασης, στη χτεσινή συνέντευξη Τύπου, απαντώντας σε ερώτηση της ιστοσελίδας aftodioikisi.gr: «Η σπουδή των διαρροών, πριν δούμε την απόφαση, πριν καθαρογραφεί, σε διάφορα ΜΜΕ υποκρύπτει προφανή πολιτική σκοπιμότητα και πολλές φορές προκαταλαμβάνεται μία απόφαση της Δικαιοσύνης μέσα από τη διαρροές και τον τρόπο που αυτές χρωματίζουν την απόφαση».
Το θέμα των χιλιάδων απλήρωτων συμβασιούχων είναι ένα πολύ σοβαρό ζήτημα, το οποίο δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί ούτε με αποσπασματικές ρυθμίσεις ούτε με μετάθεση ευθυνών. σε όλους τους άλλους εκτός από την ίδια την κυβέρνηση που έχει την πρωτοβουλία της νομοθέτησης. Και κυρίως δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί αν όλος ο χειρισμός αφορά την άγρα εκλογικής επιρροής και όχι την ουσία της δουλειάς χιλιάδων ανθρώπων…
http://www.aftodioikisi.gr/ergasiaka-ypallilwn-ota/oi-simvasiouxoi-se-nees-peripeteies-sinoptiki-istoria-apo-2001-eos-simera/

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Ψηφιακό το κομματικό κράτος

Το «σαρανταενατακατό» είναι ένα από τα καλαμπούρια που κυκλοφορούν στο Διαδίκτυο και μια μεγάλη παγίδα για τη Νέα Δημοκρατία. Το σχεδόν 41% ...