Οι πέντε μεγάλες απειλές για την οικονομία και την κοινωνική συνοχή με φόντο τον κοροναιό

Η κοινή παραδοχή οικονομολόγων και πολιτικών ότι πλέον η ύφεση του 2020 θα κινηθεί σε διψήφια νούμερα και ότι το 2021 δεν θα είναι τόσο ισχυρή όσο αρχικά αναμένονταν, δημιουργεί ένα ασφυκτικό πλαίσιο για την ελληνική οικονομία.

Με εξαιρετικά βίαιο τρόπο, η πανδημία θα αλλάξει τις οικονομικές σχέσεις και θα δημιουργήσει μεγάλες ανισότητες με επιπτώσεις τόσο στην κοινωνική διάρθρωση όσο και στις πολιτικές εξελίξεις.
Α. Το ισχυρό χτύπημα στη ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας
Μια εφιαλτική παραδοχή των ανθρώπων που ασχολούνται θεσμικά με το λιανεμπόριο αναφέρει ότι μία στις δύο επιχειρήσεις δεν θα τα καταφέρουν και θα βάλουν λουκέτο. Ακούγεται έως και λίγο υπερβολικό αλλά θα πρέπει να κατανοήσουμε όλοι, ότι παρά τα μέτρα κρατικής ενίσχυσης, οι επαγγελματίες καλούνται να πληρώσουν π.χ. το 60% του ενοικίου τους χωρίς καθόλου έσοδα. Αν επιβεβαιωθεί το “κακό” σενάριο για αλλεπάλληλα lockdown μέχρι τις αρχές της άνοιξης, τα ποσά που θα έχουν συγκεντρωθεί θα είναι μεγάλα για επιχειρήσεις που δεν ήταν εξαιρετικά εύρωστες ούτε το διάστημα πριν την πανδημία. Οι μικρό-επιχειρηματίες άλλωστε για όλο το συγκεκριμένο διάστημα, δεν θα έχουν έσοδα για να ζήσουν τις οικογένειές τους, μεγαλώνοντας ακόμη περισσότερο την “τρύπα”. Το κράτος ενισχύει με διάφορους τρόπους κάθε επιχείρηση και μάλιστα χωρίς πολλές ερωτήσεις ή κριτήρια. Ωστόσο δεν είναι σίγουρο ότι θα μπορέσουν όλες να ξανανοίξουν και σίγουρα όχι να αποπληρώσουν τα κρατικά δάνεια. Ιδίως όσες εντάσσονται στην κατηγορία “επιχειρηματικότητας απελπισίας”. Επιχειρήσεις δηλαδή που δημιουργήθηκαν εξ’ ανάγκης από ανθρώπους που δεν έβρισκαν εργασία και δαπάνησαν τα τελευταίο τους κεφάλαιο για να τις ξεκινήσουν.

Β. Η κρίση μεταφέρεται και στα κρατικά ταμεία


Ο τζίρος του λιανεμπορίου πέρυσι άγγιξε τα 44 δισ. ευρώ. Φέτος υπάρχουν εκτιμήσεις ότι δεν θα ξεπεράσει τα 25. Οι φόροι που αναλογούν στο συγκεκριμένο ποσό θα λείψουν από τα κρατικά ταμεία, όπως έλειψαν και τα έσοδα από τον τουρισμό. Από σχεδόν 19 δισ. ευρώ το 2019 τα τουριστικά έσοδα από επισκέπτες εξωτερικού έπεσαν σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΣΕΤΕ σε 3-3,5 δισ. ευρώ. Προς το παρόν το κρατικό ταμείο έχει αντοχές. Ο Χρήστος ΣταΙκούρας επιβεβαίωσε την ύπαρξη αποθεματικού ύψους 37 δισ. ευρώ αλλά μια ενδεχόμενη δεύτερη συνεχόμενη χρονιά ύφεσης και με μειωμένα έσοδα από τουρισμό εξωτερικού θα μπορούσε να εξαφανίσει σχετικά εύκολα τις όποιες εφεδρείες κάνοντας δυσκολότερη τη στήριξη σε ένα ενδεχόμενο τρίτο κύμα πανδημίας.

Γ. Η παθογένεια των ευρωπαϊκών καθυστερήσεων

Στην αρχή μιλούσαμε για καθυστέρηση στη λήψη αποφάσεων και για ατολμία να ρίξουν πολλά λεφτά για να προατέψουν την ευρωπαϊκή οικονομία. Τώρα οι Βρυξέλλες αποδεικνύουν γιατί τους έχουμε κολλήσει τη ρετσινιά της γραφειοκρατίας. Τα πρώτα χρήματα από το περιβόητο ταμείο ανάκαμψης θα έρθουν στα μέσα του ερχόμενου έτους, στην καλύτερη περίπτωση. Μέχρι τότε η Κυβέρνηση θα επιχειρήσει να τα βγάλει πέρα με το “μαξιλάρι”, τη δημοσιονομική χαλάρωση και με “προκαταβολές” επενδυτών για έργα που θα συγχρηματοδοτηθούν αργότερα από τα χρήματα του ταμείου ανάκαμψης. Βεβαίως οι επενδυτές είναι προς το παρόν επιφυλακτικοί για τοποθετήσεις κεφαλαίων μέχρι να δουν να ξεκαθαρίζει η κατάσταση με την πανδημία. Τώρα που είναι αναγκαία η στήριξη της Ε.Ε. δεν φαίνονται ευρωπαϊκά κονδύλια στον ορίζοντα.

Δ. Το συνεχιζόμενο τραπεζικό πρόβλημα

Πλειστηριασμοί εν μέσω πανδημίας και ιδιαίτερα εν μέσω lockdown δεν είναι εύκολο να συμβούν ακόμη και με το καινούριο νομικό πλαίσιο που αφορά στην πτώχευση ιδιωτών. Αυτό από τη μια πλευρά ενισχύει την κοινωνική συνοχή, από την άλλη όμως διατηρεί το νοσηρό κλίμα στις τράπεζες. Με τη σειρά τους, τα ιδρύματα κλείνουν τις κάνουλες των νέων χορηγήσεων με αποτέλεσμα να υπονομεύουν τη μελλοντική ανάπτυξη. Η επιστροφή στην τραπεζική “κανονικότητα” θα απαιτήσει αρκετούς μήνες μετά τη λήξη του προβλήματος, ιδίως καθώς οι ίδιες οι τράπεζες εκτιμούν ότι μόνο από την πανδημία θα προκύψουν επιπλέον 5 δισ. ευρώ κόκκινων δανείων με ακαδημαϊκές μελέτες να τοποθετούν τον πήχυ ακριβώς στο διπλάσιο, ήτοι σε 10 δισ. ευρώ.

Ε. Η άνιση κατανομή των βαρών.

Προς το παρόν η Κυβέρνηση έχει επιλέξει να κατανείμει άνισα τα βάρη μεταξύ των πολιτών. Όσοι μισθοδοτούνται (ή συνταξιοδοτούνται) από τον κρατικό προϋπολογισμό συνεχίζουν να πληρώνονται κανονικά και χωρίς απώλειες ακόμη και αν δεν εργάζονται ή εργάζονται με μειωμένο ωράριο και τηλεεργασία. Αντίθετα οι μισθωτοί του ιδιωτικού τομέα λαμβάνουν ένα ποσοστό του μισθού τους και οι επιχειρηματίες σχεδόν τίποτε. Αυτή η ανισοκατανομή των βαρών συνεπάγεται μεσοπρόθεσμα μια αναδιανομή του πλούτου που θα δημιουργήσει κοινωνικό αυτοματισμό. Επιπρόσθετα, αν τελικά επιβεβαιωθούν τα σενάρια την “μακράς παραμονής” σε καθεστώς lockdown, η Κυβέρνηση ίσως βρεθεί στη δύσκολη θέση να επιλέξει τομείς από τους οποίους θα κόψει πόρους. Η αναταραχή βεβαίως που θα δημιουργηθεί αν επιλέξει να περικόψει τη μισθοδοσία των Δημοσίων Υπαλλήλων, θα είναι τεράστια οπότε προς το παρόν δεν υπάρχουν τέτοιες σκέψεις.

https://www.parapolitika.gr/oikonomia/article/1074048/oi-pede-megales-apeiles-gia-tin-oikonomia-kai-tin-koinoniki-sunohi-me-fodo-ton-koronaio