Μικρό το καρότο, μακρύ το μαστίγιο - Δραστικός περιορισμός των συνταξιοδοτούμενων πριν από τα 67

Προσηλωμένο στον δραστικό περιορισμό του αριθμού των ασφαλισμένων που συνταξιοδοτούνται πριν από τα 67 τους χρόνια, με μικρές τροποποιήσεις με θετικό και άλλες με αρνητικό πρόσημο, κατατέθηκε στη Βουλή το νέο ασφαλιστικό νομοσχέδιο με τίτλο «Ασφαλιστική Μεταρρύθμιση και Ψηφιακός Μετασχηματισμός Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-ΕΦΚΑ)». Πρόκειται για μια ασφαλιστική μεταρρύθμιση που επηρεάζει άμεσα και έμμεσα τέσσερα εκατ. ασφαλισμένους και συνταξιούχους. 

Περιλαμβάνονται διατάξεις: 

● για τη διευκόλυνση της εξαγοράς πλασματικών ετών για δικαιούχους επικουρικής στο Δημόσιο,
● για την απονομή σύνταξης με διαδοχική ασφάλιση,
● για την απονομή εφάπαξ 

καθώς και διατάξεις που ευνοούν τους πολύτεκνους, τους νέους, τους ένστολους, τις εργαζόμενες μητέρες, τους αγρότες, τις συντάξεις χηρείας και τις ειδικές αναπηρίες, ενώ προβλέπει μεταβατική περίοδο για τους παλαιούς συνταξιούχους που εργάζονται.

Ενίσχυση συντελεστών

Προβλέπονται αυξήσεις στις κύριες συντάξεις από 12 ευρώ ώς 252 τον μήνα με βάση τα νέα ποσοστά αναπλήρωσης και σύμφωνα με τον σχεδιασμό θα δοθούν τα αναδρομικά και οι νέες αυξημένες συντάξεις με την καταβολή των συντάξεων Ιουνίου. Ειδικότερα ενισχύονται οι συντελεστές της ανταποδοτικής σύνταξης από τα 30 έτη και πάνω. Για κάθε επιπλέον χρόνο εργασίας ο συντελεστής αυξήθηκε κατά 0,56% και διαμορφώθηκε στο 1,98% από 1,42%.

Έτσι στα 35 έτη φτάνει στο 37,31% από 33,81% και στα 40 έτη στο 50,01% από 42,80%. Στα 42 έτη φτάνει στο 51,01% από 46,80%, καθώς μετά τα 40 έτη προβλέπεται προσαύξηση στο ποσοστό αναπλήρωσης κατά 0,50% ανά έτος. Να σημειωθεί ότι για τους υπηρετούντες σε ειδικές δυνάμεις (βατραχάνθρωποι, καταδρομείς, αλεξιπτωτιστές, πιλότοι, πυροτεχνουργοί κ.ά.) προβλέπεται με ειδική διάταξη πως τα ποσοστά αναπλήρωσης προσαυξάνονται πέραν των ποσοστών που προβλέπονται για όλους τους υπόλοιπους ασφαλισμένους κατά ποσοστό 1,5% επιπλέον για κάθε έτος μετά το 45ο.
Συνεπώς η αναπλήρωση επιστρέφει γι’ αυτές τις ειδικές ομάδες στο επίπεδο του νόμου Κατρούγκαλου, δηλαδή στο 2% κατ’ έτος μετά το 45ο.

Μόνο... λογιστικά

Όπως όλα δείχνουν, μικρότερος θα είναι ο αριθμός αυτών που θα δουν αύξηση στην τσέπη τους σε σχέση με τους υπόλοιπους. Χιλιάδες παλαιοί συνταξιούχοι που έχουν θετική προσωπική διαφορά στα εκκαθαριστικά τους σημειώματα δεν θα δουν στην τσέπη τους αύξηση της σύνταξής τους παρά μόνο λογιστικά. Ακόμη και αν περιλαμβάνονται στο ένα εκατ. των συνταξιούχων που θα ωφεληθούν, ενδέχεται να δουν την όποια αύξηση στη σύνταξη μόνο στα χαρτιά.

Όσοι έχουν θετική προσωπική διαφορά σημαίνει ότι ο επανυπολογισμός και η αναπροσαρμογή της σύνταξης είχαν αρνητικό πρόσημο, δηλαδή το νέο επανυπολογισμένο ποσό με βάση τον νόμο Κατρούγκαλου προέκυψε μικρότερο από το καταβλητέο ποσό του Μαΐου του 2016. Στην περίπτωση αυτή, προβλέπεται διατήρηση της προσωπικής διαφοράς και «πάγωμα» της σύνταξης.

Αυτό σημαίνει ότι η διαμόρφωση των νέων ποσοστών αναπλήρωσης από τα 30 έτη ασφάλισης και πάνω δεν είναι ικανή να τους προσφέρει άμεση αύξηση στην κύρια σύνταξή τους. Η συγκεκριμένη κατηγορία των συνταξιούχων, που αποτελεί την πλειοψηφία των δύο εκατομμυρίων παλαιών συνταξιούχων, δεν θα δει «πραγματικές» αυξήσεις στο μηνιαίο εισόδημα άμεσα, καθώς θα μειωθεί μόνο η προσωπική διαφορά που έχει καταγραφεί.

Αυξάνονται ωστόσο οι πιθανότητες μετά το 2023, όταν θα δοθούν αυξήσεις συνολικά στις συντάξεις, να λάβουν και αυτοί κάποιο επιπλέον ποσό.

Αύξηση... όχι για όλους

Αύξηση στην επικουρική τους θα δουν όσοι είχαν περικοπές το καλοκαίρι του 2016 λόγω του «κόφτη» των 1.300 ευρώ – άρα όχι όλοι οι συνταξιούχοι. Ουσιαστικά οι ωφελούμενοι είναι στο σύνολό τους παλαιοί συνταξιούχοι, που είχαν συνταξιοδοτηθεί δηλαδή πριν από τις 12 Μαΐου 2016 και προέρχονται κατά κύριο λόγο από 21 ταμεία.

Έτσι αυξήσεις θα δουν μισθωτοί του πρώην ΙΚΑ, δημόσιοι υπάλληλοι, εμποροϋπάλληλοι, ναυτιλιακοί και τουριστικοί πράκτορες, εργαζόμενοι σε εταιρείες οινοποιίας, δημοτικοί υπάλληλοι, δικηγόροι, συμβολαιογράφοι, ναυτικοί, τραπεζοϋπάλληλοι ΕΤΒΑ και Εμπορικής, μηχανικοί κ.ά. Όλοι οι ωφελούμενοι θα δουν απευθείας αυξήσεις στην τσέπη τους από πέντε ευρώ έως 196 ευρώ, ενώ μεσοσταθμικά η αύξηση θα είναι 99,57 ευρώ.

Καταργείται η «13η σύνταξη»

Με το άρθρο 47 του νομοσχεδίου για το ασφαλιστικό καταργείται η «13η σύνταξη». Η κυβέρνηση δεν δέχεται ότι καταβλήθηκε 13η σύνταξη και αναφέρεται σε προεκλογική εξαπάτηση από τον ΣΥΡΙΖΑ. Ωστόσο το βέβαιο είναι ότι η συγκεκριμένη παροχή – όπως και να ονομαστεί – δόθηκε τον περασμένο Μάιο σε όλους τους συνταξιούχους και έλαβε μόνιμο χαρακτήρα με το άρθρο 120 του Ν. 4611/2019, το οποίο ψήφισε και η Ν.Δ. 

Συγκεκριμένα στο άρθρο 47 του νομοσχεδίου αναφέρεται, μεταξύ άλλων, ότι: «Το άρθρο 120 του Ν. 4611/2019 αντικαθίσταται ως εξής: “Από 1.1.2020 στον ετήσιο κοινωνικό προϋπολογισμό εγγράφεται δαπάνη ύψους 0,5% του ΑΕΠ, από την οποία καλύπτεται κατά πρώτον η δαπάνη που δημιουργείται ετησίως σε εφαρμογή των υπ’ αρ. 1890/2019 και 1891/2019 αποφάσεων του Συμβουλίου της Επικρατείας και κατά δεύτερον καλύπτεται η δαπάνη πολιτικών πρόνοιας και κοινωνικής αλληλεγγύης και υγείας”».

Στην αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου αναφέρεται ότι το 0,5% του ΑΕΠ (περί τα 900 εκατ.), που αντιστοιχεί στο ποσό που δόθηκε πέρυσι για «13η σύνταξη», θα διατεθεί για αναδρομικά επικουρικών συντάξεων – βάσει των αποφάσεων του Συμβουλίου της Επικρατείας –, τις αυξήσεις σε ένα μικρό μέρος συντάξεων (υπολογίζονται σε 250.000 επί συνόλου 2.500.000) και δαπάνες πολιτικών κοινωνικού κράτους (χωρίς να προσδιορίζονται).

Ανατροπές στα βαρέα

Τα πάνω κάτω έρχονται και στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα (ΒΑΕ) με την επικείμενη αναθεώρηση της σχετικής λίστας και την έξοδο από αυτή περίπου 250.000 ασφαλισμένων. Σημειώνεται ότι σήμερα σε σύνολο δύο εκατ. εργαζομένων, οι 700.000 εργαζόμενοι - ασφαλισμένοι στο IKA σε 580 ομάδες ειδικοτήτων ανήκουν στα BAE. 

Τονίζεται ότι όσα επαγγέλματα αποχαρακτηριστούν θα έχουν μείωση μισθών από 50 έως 250 ευρώ τον μήνα, θα επιβαρυνθούν με πέντε έτη εργασίας προκειμένου να συνταξιοδοτηθούν και θα έχουν μείωση στις συντάξεις τους έως 20%. Η σχετική διαδικασία θα ξεκινήσει εντός των προσεχών ημερών.
Μεταξύ των ειδικοτήτων που προτείνεται να εξέλθουν από τη λίστα, με βάση την πρόταση της επιτροπής των εμπειρογνωμόνων το 2008, είναι: όσοι απασχολούνται στην παραγωγή φαρμάκων, καλλυντικών, αρωμάτων, κτηνιατρικών φαρμάκων, θαλαμηπόλοι ευαγών ιδρυμάτων, κτίστες βιομηχανικών κλιβάνων, εργατοτεχνίτες πλύσης και λεύκανσης, σιδερώτριες και διαλογείς ιματισμού και εργαζόμενοι εκτός χώρων σφαγείων. 

Επίσης οι υπάλληλοι γραφείων βιομηχανιών, μεταλλείων, εταιρειών πετρελαιοειδών, τεχνικοί και εκφωνητές ραδιοφώνου, καμαριέρες ξενοδοχείων, σερβιτόροι, ζαχαροπλάστες και αρτεργάτες, ταμίες στα σούπερ μάρκετ, σταθμάρχες και ελεγκτές αστικών και υπεραστικών λεωφορείων, χειριστές μηχανών προβολής κινηματογράφου, κουρείς, κομμωτές, υποδηματεργάτες, πωλητές χονδρικής της Κεντρικής Λαχαναγοράς Αθηνών, συνοδοί κλιναμαξών του OΣΕ και φορτοεκφορτωτές κιβωτίων και βαρελιών ζυθοποιίας.

Επιμέρους διευκολύνσεις

Για την αναμόρφωση του καθεστώτος καταβολής των εισφορών αυτοτελώς απασχολουμένων και ελεύθερων επαγγελματιών θεσπίζονται έξι επίπεδα υποχρεωτικών ασφαλιστικών κατηγοριών, μέσα από τα οποία διασφαλίζεται ελευθερία επιλογής για κάθε ασφαλισμένο μεταξύ των έξι ασφαλιστικών κατηγοριών, η οποία μπορεί να διαφοροποιείται ετησίως. 

1. Το ποσό των εισφορών προσαυξάνεται όσο υψηλότερη είναι η κατηγορία που επιλέγει ο ασφαλισμένος (σήμερα, προβλέπεται η καταβολή ποσοστού 20% επί του μηνιαίου εισοδήματος).

2. Καθίσταται υποχρεωτική η κατάταξη στην πρώτη ασφαλιστική κατηγορία σε περίπτωση που δεν επιλεγεί ασφαλιστική κατηγορία.

3. Θεσπίζεται ειδική ασφαλιστική κατηγορία, που αντιστοιχεί σε 93 ευρώ για κύρια σύνταξη, για τους νέους ασφαλισμένους έως πέντε έτη ασφάλισης. Το ίδιο ισχύει, από 1.1.2020, και για τους ελεύθερους επαγγελματίες που δεν έχουν συμπληρώσει πέντε έτη ασφάλισης και μέχρι 31.12.2019 δεν υπάγονταν σε καθεστώς καταβολής μειωμένων ασφαλιστικών εισφορών και για όσο χρονικό διάστημα υπολείπεται για τη συμπλήρωση πέντε ετών.

4. Μισθωτοί με μπλοκάκια: Οι μισθωτοί με παράλληλη απασχόληση ως ελεύθεροι επαγγελματίες απαλλάσσονται πλήρως από την υποχρέωση καταβολής εισφοράς για το «μπλοκάκι» με την προϋπόθεση ότι καλύπτεται από τη μισθωτή απασχόληση η εισφορά των 252 ευρώ τον μήνα για σύνταξη και υγεία.
Για να καλυφθεί η εισφορά πρέπει ο απασχολούμενος να λαμβάνει αμοιβή 930 ευρώ και πάνω. Διαφορετικά καταβάλλει τη διαφορά που υπολείπεται. Ειδικά για μηχανικούς, γιατρούς και δικηγόρους για τους οποίους υπάρχει υποχρέωση ασφάλισης και για επικουρική σύνταξη και εφάπαξ, στα 252 ευρώ πρέπει να προστεθούν άλλα 68 ευρώ υπέρ των επιπλέον καλύψεων.

5. Εργαζόμενοι συνταξιούχοι: Η σύνταξη των νέων συνταξιούχων που αποχώρησαν με τον νόμο Κατρούγκαλου και εργάζονται θα περικόπτεται κατά 30% αντί κατά 60% που ισχύει σήμερα. Ειδικά, οι πολύτεκνοι και γεωργοί συνταξιούχοι προστατεύονται απόλυτα, καθώς θα λαμβάνουν το 100% της σύνταξής τους. 

Κατ’ εξαίρεση των ρυθμίσεων στην περίπτωση απασχόλησης συνταξιούχων σε φορείς της γενικής κυβέρνησης αναστέλλεται πλήρως η καταβολή της σύνταξης σε περίπτωση που δεν έχουν συμπληρώσει το 61ο έτος της ηλικίας τους μέχρι και τις 28.2.2021. Το όριο αυξάνεται στο 62ο από 1.3.21 και εφεξής. 

7. Εξαγορά πλασματικών ετών: Δυνατότητα για γρηγορότερη έκδοση επικουρικής σύνταξης θα έχουν οι δημόσιοι υπάλληλοι οι οποίοι θεμελιώνουν δικαίωμα με εξαγορές πλασματικών ετών. Αναλυτικά, αν το δικαίωμα σε επικουρική θεμελιώνεται και με εξαγορά πλασματικών δίνεται η δυνατότητα συμψηφισμού ή παρακράτησης από το σύνολο των δικαιούμενων ποσών επικουρικής σύνταξης, εφόσον το οφειλόμενο ποσό εξαγοράς δεν υπερβαίνει τα 3.000 ευρώ.
Διαφορετικά, το μέρος που υπερβαίνει τα 3.000 ευρώ εξοφλείται εφάπαξ πριν από την έκδοση της απόφασης συνταξιοδότησης, ενώ το υπόλοιπο συμψηφίζεται ή παρακρατείται από τις επικουρικές συντάξεις. Η ρύθμιση αυτή αφορά και τις εκκρεμείς αιτήσεις.

8. Διαδοχικώς ασφαλισμένοι: Απλοποίηση των διαδικασιών και ελαστικοποίηση των προϋποθέσεων συνταξιοδότησης επιφυλάσσει το νέο ασφαλιστικό για τους εργαζόμενους οι οποίοι κατά τη διάρκεια του ασφαλιστικού τους βίου άλλαξαν περισσότερους από δύο ασφαλιστικούς φορείς. Ιδιαίτερα διευκολύνονται οι ασφαλισμένοι που έχουν συμπληρώσει το 67ο έτος της ηλικίας τους.

Ειδικότερα μειώνονται οι ελάχιστες προϋποθέσεις που απαιτούνται για να μπορέσει κάποιος να λάβει σύνταξη από τον τελευταίο φορέα ασφάλισής του.

Με τις νέες διατάξεις απαιτούνται:

● 1.000 ημέρες ασφάλισης συνολικά, έναντι 1.500 που ισχύει σήμερα και
● 300 ημέρες έναντι 500 που ισχύει σήμερα.

9. Διευκολύνσεις για άτομα με αναπηρία: Όσοι λαμβάνουν εξωιδρυματικό επίδομα ή επίδομα απολύτου αναπηρίας ή επίδομα τυφλότητας θα εξαιρούνται από την επιβολή της εισφοράς 6% υπέρ ΕΟΠΥΥ επί των επιδομάτων τους. Συστήνεται στον e-ΕΦΚΑ η Διεύθυνση Διευθέτησης Αναφορών για θέματα ΑμεΑ, με στόχο την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της διοίκησης, την εμπέδωση μιας νέας ανθρωποκεντρικής λειτουργίας αυτής, αλλά και την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των ατόμων με αναπηρία.

10. Μερίσματα χηρείας: Διατηρείται, αλλά προς το ευνοϊκότερο, το ηλικιακό όριο για τα μερίσματα χηρείας από το ΜΤΠΥ, καθώς προβλέπεται πως όσοι δεν είναι 52 ετών κατά τον χρόνο του θανάτου δεν θα χάνουν το μέρισμα διά βίου (το λαμβάνουν κατ’ αρχάς για τρία χρόνια όλοι), αλλά θα το ξαναπαίρνουν όταν γίνονται 67 ετών.

11. Σύνταξη σε προστάτες αναπήρων: Δίνεται η δυνατότητα να λάβει σύνταξη από δικό του δικαίωμα (π.χ. σύνταξη γήρατος) ο γονέας, σύζυγος ή αδελφός αναπήρου που είχε λάβει σύνταξη προστάτη - υποστηρικτή, αλλά αυτή έχει ανασταλεί επειδή ο ανάπηρος έπιασε δουλειά ως μισθωτός ή αυτοαπασχολείται. Με το σημερινό θεσμικό πλαίσιο η σύνταξη του προστάτη αναστέλλεται για όσο χρονικό διάστημα διαρκεί η εργασία του ΑμεΑ και ταυτόχρονα ο προστάτης δεν μπορεί να λάβει σύνταξη από δικό του δικαίωμα, αν π.χ. θεμελιώνει σύνταξη γήρατος.

12. Εφάπαξ: Για πρώτη φορά, δημιουργείται ενιαίος κανόνας απονομής εφάπαξ για όλους. Καταργείται ο ελάχιστος χρόνος ασφάλισης για θεμελίωση αυτοτελούς δικαιώματος εφάπαξ παροχής και προκρίνεται η ενιαία αντιμετώπιση όλων των ασφαλισμένων, ενώ απλοποιείται και η διαδικασία απονομής της εν λόγω παροχής. 

Επίσης καταργείται η διάταξη που έθετε ως προϋπόθεση την ασφάλιση τριών ετών για την επιστροφή των εισφορών για το εφάπαξ. Δίνεται η δυνατότητα στο μόνιμο προσωπικό της Αστυνομίας και του Πυροσβεστικού Σώματος να ενταχθούν στον κλάδο εφάπαξ του ΕΤΕΑΕΠ με την προϋπόθεση ότι ήδη ασφαλίζονται στο επικουρικό ταμείο ΤΕΑΠΑΣΑ.

http://www.topontiki.gr/article/369256/mikro-karoto-makry-mastigio-drastikos-periorismos-ton-syntaxiodotoymenon-prin-apo-ta