Πέντε παγίδες για νέα μέτρα - ανεπαρκές το "μαξιλάρι" εξόδου

της Δήμητρας Καδδά

"Ακριβή" στα προαπαιτούμενα (απομένουν 15 από την τρίτη αξιολόγηση και έρχονται άλλα 88 με την τέταρτη), αλλά και "φτωχή" σε δόσεις που θα χρηματοδοτήσουν οφειλές προς ιδιώτες καθώς και το "μαξιλάρι" εξόδου στις αγορές (το οποίο όπως αναφέρεται ξεκάθαρα φτάνει το πολύ για 10 μήνες), είναι η συμφωνία που πέτυχε η κυβέρνηση με τους θεσμούς και αποτυπώνεται από χθες στα πολυσέλιδα κείμενα του επικαιροποιημένου μνημονίου που δόθηκαν στη Δημοσιότητα. Στα συνοδευτικά κείμενα της συμφωνίας (έκθεση συμμόρφωσης) περιλαμβάνονται και συστάσεις για 40.000 πλειστηριασμούς τον χρόνο (ειδικά για φέτος οι τράπεζες έχουν δεσμευθεί για 10.000 πλειστηριασμούς), καταιγίδα ιδιωτικοποιήσεων την οποία συνδέουν με την επάρκεια κρατικών διαθεσίμων, αλλά και ρήτρες που θα κρίνουν την

έξοδο από τα μνημόνια στις 20 Αυγούστου το 2018.

Στη συμφωνία καταγράφονται επίσης πέντε κίνδυνοι του 2018 που μπορούν να οδηγήσουν σε νέα μέτρα και σε χαμηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης, ενώ παρατίθενται μία προς μία οι εκκρεμότητες της τρίτης αξιολόγησης που συνδέονται κυρίως με τις τράπεζες, τις ιδιωτικοποιήσεις, το δημόσιο, την αγορά ενέργειας αλλά κι άλλους τομείς όπως η υγεία και η παιδεία. Περιλαμβάνεται παράλληλα ειδική λίστα με τα 88 νέα προαπαιτούμενα της τέταρτης αξιολόγησης και ορίζεται ο τρόπος ελέγχου της καταβολής των δόσεων των 6,7 δισ. ευρώ για την τρίτη αξιολόγηση και των 11,7 δισ. ευρώ για την τέταρτη.

Οι θεσμοί στο συνοδευτικό κείμενο της Έκθεσης Συμμόρφωσης προαναγγέλλουν υπεραπόδοση κατά 900 εκατομμύρια ευρώ στον προϋπολογισμό του 2017, αλλά ξεκαθαρίζουν ότι δεν υπάρχει περίπτωση νέας παράτασης του χαμηλότερου ΦΠΑ στα νησιά. Καταμετρούν τα μέτρα 4,5% του ΑΕΠ που θα τεθούν σε εφαρμογή έως και φέτος, αλλά και αποκαλύπτουν νέους όρους και ρήτρες στην εξόφληση των ληξιπρόθεσμων οφειλών του κράτους προς ιδιώτες με συμμετοχή του δημοσίου σε αναλογία 1 προς 1 στο ύψος των δόσεων που θα λαμβάνει από τους δανειστές.

Καταγράφονται επίσης οι όροι βάσει των οποίων μπορεί να έρθει το 2019 (αντί για το 2020) η μείωση του αφορολόγητου, αν το ΔΝΤ κρίνει ότι είναι αναγκαίο, να υπάρξει διεύρυνση της φορολογικής βάσης ώστε να διασφαλιστούν τα έσοδα του ΕΝΦΙΑ μετά την αλλαγή των αντικειμενικών αξιών και άλλα μέτρα που θα κλείνουν πιθανή "τρύπα" φέτος η οποία θα προϋπολογισθεί με υπερεπόπτη το ΔΝΤ και θα πρέπει να αποτυπωθεί σε νέο Προϋπολογισμό (Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα 2019 - 2021) τον Μάιο.

Επιπλέον των κειμένων του Μνημονίου, η ανακοίνωση των συμπερασμάτων του χθεσινού Eurogroup περιλαμβάνει ειδική ρήτρα κατανομής της επόμενης δόσης του 1 δισ. ευρώ (από την 1 Απριλίου και μετά) όχι μόνο σε συνδυασμό με την πορεία εξόφλησης των ληξιπρόθεσμων οφειλών (σ.σ. με αυστηρότερους όρους), αλλά και με την επιβεβαίωση ότι οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί γίνονται αδιάλειπτα σε όλη την ελληνική επικράτεια.

Επίσης η απόφαση της χθεσινής συνόδου του Eurogroup, σε ειδική παράγραφό της βεβαιώνει την έναρξη των τεχνικών εργασιών σε επίπεδο EWG αναφορικά με το μηχανισμό προσαρμογής του χρέους με βάση την ανάπτυξη, ως ένα μέρος των μεσοπρόθεσμων μέτρων ελάφρυνσης που θα εφαρμοστούν "αν χρειαστεί” όπως αναφέρεται και "μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος". Επίσης το Eurogroup καλεί τα θεσμικά όργανα της ευρωζώνης και το ΔΝΤ να λάβουν υπόψη την Ελληνική Αναπτυξιακή Στρατηγική κατά την επικαιροποίηση της Έκθεσης Βιωσιμότητας Χρέους (DSA) στην οποία θα προβούν.

Ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος στις δηλώσεις που έκανε μετά την ολοκλήρωση της συνεδρίασης του Eurogroup εκτίμησε ότι οι θεσμοί δεν δείχνουν ιδιαίτερη προτίμηση στην επιλογή της πολιτικής πιστοληπτικής γραμμής για τη μεταμνημόνια εποχή. Το ζήτημα αυτό απασχόλησε (σύμφωνα με ενημέρωση του ελληνικού Υπουργείου Οικονομικών) συνάντηση η οποία πραγματοποιήθηκε πριν από το Eurogroup και στην οποία μετείχαν ο Μάριο Ντράγκι αλλά και οι κ.κ. Δραγασάκης, Τσακαλώτος και Χουλιαράκης

Οι 2 συν 3 κίνδυνοι για το 2018

Η Επιτροπή στη συνοδευτική της Έκθεση κάνει σαφές ότι η δημοσιονομική υπόθεση για 3,5% πρωτογενές πλεόνασμα το 2018 (που θα κρίνει αν θα έρθουν ή όχι νέα μέτρα) είναι αντικείμενο σημαντικών αβεβαιοτήτων. Αναφέρει κινδύνους που συνδέονται πρωτίστως με το μακροοικονομικό περιβάλλον, με πιθανές αποκλίσεις στα μέτρα που ήδη θεσπίστηκαν αλλά μένει να εφαρμοστούν το 2018, και πιο συγκεκριμένα στην ασφαλιστική μεταρρύθμιση και στην αναμενόμενη εναρμόνιση των αντικειμενικών αξιών με τις τιμές αγοράς, η οποία θα επηρεάσει την απόδοση του ΕΝΦΙΑ το 2018.

Καταγράφονται και τρεις κίνδυνοι για το 2018 που συνδέονται με την ανάπτυξη. Είναι σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή οποιαδήποτε καθυστέρηση στη διαδικασία ολοκλήρωσης του προγράμματος η οποία, όπως αναφέρει, θα είναι βλαβερή για τη διαδικασία ανάκαμψης, όπως και ο κίνδυνος από πιθανή υποεκτέλεση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων του 2018 κάτι το οποίο θα πλήξει και τις επενδύσεις. Στους κινδύνους εντοπίζει και την απόκλιση από τη βασική υπόθεση ότι η ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης θα συνδράμει σε διαρκή βελτίωση του οικονομικού κλίματος, στη χαλάρωση των χρηματοδοτικών συνθηκών και των κεφαλαιακών ελέγχων που θα φέρουν την πιθανότητα αύξησης της προσέλκυσης Δημοσίων επενδύσεων.

Υπεραπόδοση κατά 900 εκατ ευρώ το 2017

Πρωτογενές πλεόνασμα στο 3% του ΑΕΠ το 2017 έναντι 1,75% του ΑΕΠ στόχου στο μνημόνιο προβλέπει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χωρίς τις παροχές που διατέθηκαν στο τέλος του έτους, ενώ εκτιμάται ότι με τις παροχές το πρωτογενές πλεόνασμα θα φτάσει στο 2,3% του ΑΕΠ το 2017. Εκτιμά έτσι ότι παραμένει ένα μαξιλάρι ασφαλείας 0,5% του ΑΕΠ ή 900 εκατ. ευρώ το οποίο διασφαλίζει ότι θα παραμείνει εντός του στόχου το πλεόνασμα. 

Στο 3,5% το πρωτογενές πλεόνασμα του 2018

Για το 2018 εκτιμάται ότι θα υπάρχει ένας μικρός δημοσιονομικός χώρος ο οποίος θα επιτρέψει τις παρεμβάσεις στα οικογενειακά επιδόματα. Εκτιμάται πρωτογενές πλεόνασμα 3,7% του ΑΕΠ χωρίς τις παρεμβάσεις και μετά από αυτές στο 3,5% του ΑΕΠ.

Για τον ΦΠΑ στα νησιά ξεκαθαρίζει ότι δεν γίνεται να παραταθεί η διατήρηση των μειωμένων συντελεστών πέραν του τέλους Ιουνίου του 2018, διότι το σύστημα πρέπει να αναδιαρθρωθεί καθώς προκαλεί υψηλότερα διοικητικά κόστη και δημιουργεί θύλακες φοροαποφυγής. Δέχεται την αντικατάστασή του από ένα σύστημα μόνιμων πηγών στήριξης τοπικών κοινωνιών των νησιών που έχουν υψηλότερο μεταφορικό κόστος σύμφωνο με τις πρακτικές που ακολουθούνται σε άλλα κράτη-μέλη και με τους δημοσιονομικούς περιορισμούς.

Εκτιμά πάντως ότι η Ελλάδα είναι σε τροχιά εφαρμογής για να πετύχει το στόχο του 3,5% του ΑΕΠ που είναι και ο στόχος του μνημονιακού προγράμματος. Αναφέρει ότι ο στόχος αυτός βασίστηκε σε παραμετρικά μέτρα αξίας 4,5% του ΑΕΠ έως και το 2018. Εντός του 2018 αναμένεται να εφαρμοστούν μέτρα αξίας 0,5% του ΑΕΠ.
  Πιο αυστηροί όροι στα κρατικά φέσια

Για την εξόφληση των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Κράτους προς ιδιώτες τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν ότι το ακαθάριστο υπόλοιπο μειώθηκε κατά 5,2 δισ. ευρώ έως τον Οκτώβριο του 2017 από 10,6 δισ. ευρώ στην έναρξη του προγράμματος εξόφλησης τον Ιούνιο του 2016. Τον προηγούμενο Οκτώβριο το υπόλοιπο των καθαρών οφειλών του Κράτους προς ιδιώτες μειώθηκε από 9,7 δισ. ευρώ τον Ιούνιο του 2016 σε 4,8 δισ. ευρώ τον Οκτώβριο του 2017.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναφέρει επίσης ότι το 1 δισ. ευρώ της δεύτερης υπόδοσης θα είναι διαθέσιμο την 1η Απριλίου μετά από θετική εισήγηση των Θεσμών για την χρησιμοποίηση των 500 εκατ. ευρώ της πρώτης υποδόσης για οφειλές σε αναλογία ένα προς ένα σε σχέση με τη δόση που έδωσαν οι θεσμοί. Δηλαδή για 500 εκατομμύρια ευρώ δόσης θα αναλογούν ακόμα 500 εκατομμύρια ευρώ κρατικοί πόροι, ενώ σήμερα η αναλογία ήταν δύο προς 1...

Τα εκκρεμή προαπαιτούμενα

Μέχρι το Σάββατο 20 Ιανουαρίου καταγράφονταν 95 ολοκληρωμένα προαπαιτούμενα επί συνόλου 110. Δηλαδή 15 παρεμβάσεις πρέπει να γίνουν πριν από το Eurogroup της 19ης Φεβρουαρίου του 2018. Μάλιστα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναφέρει ότι ήδη από το Δεκέμβριο έχει δοθεί χρονικό όριο αναφορικά με τον ΔΕΣΦΑ για την 16η Φεβρουαρίου.

Για τους πλειστηριασμούς έχει εισαχθεί ο όρος όλες οι συναλλαγές να γίνονται ηλεκτρονικά από τα μέσα Φεβρουαρίου και μετά, ενώ ορίζεται επίσης ότι θα πρέπει να εγκατασταθεί ένα σύστημα παρακολούθησης και επιβεβαίωσης ότι οι πλειστηριασμοί διενεργούνται συνεχώς και σε όλη την επικράτεια. Η συνεχής παρακολούθηση της πλατφόρμας πλειστηριασμών συνδέεται πλέον και με τη δεύτερη υποδόση του ενός δισ. ευρώ. Οι θεσμοί θα καταθέσουν έκθεση για την αποτελεσματικότητα του συστήματος ηλεκτρονικών πλειστηριασμών και αν υπάρξει θετική εισήγηση τότε θα εκταμιευθεί.

Ένεση στα ταμειακά διαθέσιμα από ιδιωτικοποιήσεις

Έσοδα 800 εκατομμυρίων ευρώ μπορούν το 2018 να ενισχύσουν τα ταμειακά διαθέσιμα αναφέρει η επιτροπή. Ονοματίζει μάλιστα κινήσεις από την πώληση μέρους των μετοχών των ΕΛΠΕ και την επέκταση της σύμβασης του Ελευθέριος Βενιζέλος ή την Μαρίνα του Αλίμου. Στην συνέχεια αναφέρει ότι έσοδα μπορούν να έρθουν από την πώληση των μετοχών της ΔΕΠΑ του 17% των μετοχών της ΔΕΗ, του 11% των μετοχών της ΕΥΔΑΠ, του 23% των μετοχών ΕΥΑΘ και τη μακροχρόνια σύμβαση για την Εγνατία Οδό.

Εξηγεί την σημασία των εσόδων καθώς προβλέπει μαξιλάρι διαθεσίμων μόνο 10,2 δισ. ευρώ. Αναφέρεται ότι καλύπτει τις ανάγκες της Ελλάδας για τους επόμενους 10 μήνες μετά τη λήξη του προγράμματος τον Αύγουστο του 2018. Η Επιτροπή εκτιμά ότι το "μαξιλάρι" μπορεί να αυξηθεί μέσω της πρόσβασης στις αγορές, μέσω καλύτερης διαχείρισης των διαθεσίμων του δημοσίου, μέσα από πρόσθετα έσοδα ιδιωτικοποιήσεων και μέσα από τα έσοδα από την διακράτηση κερδών ομολόγων (ANFA- SMP). Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επισημαίνει ότι στο ερώτημα για το σωστό σε αξία μαξιλάρι διαθεσίμων στο τέλος του προγράμματος είναι ότι η Ελλάδα με 17 δισ. ευρώ θα μπορεί να καλύψει τις ανάγκες της για 12 μήνες, με 20,3 δισ. ευρώ τις ανάγκες έως το τέλος του 2019 και με 30 δισ. ευρώ τις ανάγκες έως το 2020.

Εκτιμά ότι αν καταφέρει να πάρει η Ελλάδα 11,7 δισ. ευρώ με την τέταρτη αξιολόγηση τότε θα παραμείνει αδιάθετο ποσό 27,4 δισ. ευρώ από το δάνειο του ESM. Μάλιστα αναφέρει ότι αν ενεργοποιηθεί το δάνειο του ΔΝΤ των 1,6 δισ. ευρώ, το ποσό που δεν θα διαθέσει ο ESM θα μεγαλώσει ισόποσα.

 http://www.capital.gr/oikonomia/3268331/pente-pagides-gia-nea-metra-aneparkes-to-maxilari-exodou