Δημοψήφισμα για το Σύνταγμα ακόμη και συμβουλευτικό είναι αντισυνταγματικό.

Συνέντευξη Ευάγγελου Βενιζέλου στην Καθημερινή της Κυριακής και στον δημοσιογράφο Κωνσταντίνο Ζούλα

- Διορισμούς δικαστικών σε γραφεία πρωθυπουργών είχαμε και στο παρελθόν. Δεν είναι υποκριτικό να εξανίσταται η αντιπολίτευση με την περίπτωση Θάνου;

Όχι δεν είναι το ίδιο. Η επιλογή του πρωθυπουργού είναι απονομιμοποιητική της Δικαιοσύνης. Το κρίσιμο στοιχείο είναι ότι είχε μεσολαβήσει η επιλογή της συγκεκριμένης δικαστικής λειτουργού από το υπουργικό συμβούλιο για την κορυφαία θέση της δικαστικής εξουσίας. Επομένως, με τον διορισμό της στο γραφείο του πρωθυπουργού, αμέσως μετά τη λήξη της θητείας της, δημιουργήθηκε αυτόματα και αναδρομικά πρόβλημα θεσμικής αξιοπιστίας και αντικειμενικότητας. Και της ίδιας, και της κυβέρνησης που την

επέλεξε. Είναι άλλο να αποσπάται ένας μεσαίου βαθμού δικαστικός λειτουργός στο νομικό γραφείο του πρωθυπουργού, είναι διαφορετικό ένας δικαστής να αποφασίσει να παραιτηθεί από την υπηρεσία του και να πολιτευθεί -κάτι που είχε συμβεί στο παρελθόν-, και τελείως διαφορετικό να διορίζει ένας πρωθυπουργός έναν ανώτατο δικαστικό σε μετακλητή θέση, ενώ προηγουμένως τον έχει επιλέξει μέσω του υπουργικού του συμβουλίου στην ηγετική θέση της δικαστικής ιεραρχίας. Επιπλέον, πρόκειται για δικαστικό λειτουργό που τιμήθηκε με τα καθήκοντα του υπηρεσιακού πρωθυπουργού, του υποτίθεται απολύτως ουδέτερου και αμερόληπτου πολιτικά. Θα προσέθετα δε και κάτι ακόμη πιο προβληματικό. Η απόπειρα που έκανε η κ. Θάνου να αυξήσει το όριο ηλικίας των δικαστών, ερμηνεύοντας το Σύνταγμα με τρόπο που αντιβαίνει σε κάθε επιστημονική προσέγγιση είναι ένας πάρα πολύ κακός οιωνός για το πως θα ασκήσει τα καθήκοντά της δίπλα στον πρωθυπουργό.

- Σχετίζεται αυτό και με την πρόσφατη αναφορά σας «ολίγον κατ ολίγον διολισθαίνει η δημοκρατία»; 

Προφανώς. Η κυβέρνηση αναπτύσσει συνειδητά τη θεωρία του εθνικολαϊκισμού, αδιαφορώντας για το γεγονός ότι το πολίτευμά μας είναι όχι μόνον δημοκρατικό, αλλά και δικαιοκρατικό. Όταν όμως αμφισβητείται το κράτος δικαίου, βάλλεται στον πυρήνα της η ίδια η φιλελεύθερη δημοκρατία καθώς αυτή δεν βασίζεται μόνον στην αρχή της πλειοψηφίας, αλλά κυρίως στα θεσμικά της αντίβαρα που προστατεύουν τη μειοψηφία. Εξίσου μεγάλη σημασία έχει η προστασία των ατομικών δικαιωμάτων. Ο ΣΥΡΙΖΑ διατυμπανίζει μια μονοδιάσταση και δήθεν απόλυτη δημοκρατία διαβάλλοντας και ευτελίζοντας όλα τα θεσμικά αντίβαρα που καθιστούν μια δημοκρατία φιλελεύθερη, δηλαδή θεσμικά πλήρη. Και αυτό απαιτεί από όλους διαρκή επαγρύπνηση, καθώς η ιδεολογία του εθνικολαϊκισμού που επαγγέλλεται ο ΣΥΡΙΖΑ δεν απέχει παρά ένα πόντο από τον ολοκληρωτισμό.

- Μιλάτε συχνά για την ανάγκη χάραξης μιας εθνικής στρατηγικής από την επόμενη κυβέρνηση και θα ήθελα να το εξηγήσετε λίγο καλύτερα;

Η εθνική στρατηγική για την οποία μιλώ δεν έχει ως μόνο θέμα την ανάταξη της οικονομίας, αλλά περιλαμβάνει και το κεφάλαιο των θεσμών. Δηλαδή, μια νέα εθνική συμφωνία και για τη λειτουργία του πολιτικού συστήματος. Χρειαζόμαστε μια κυβέρνηση συνεργασίας άλλου τύπου. Μια συστράτευση όλων των δημοκρατικών δυνάμεων ευρωπαϊκού προσανατολισμού. Έναν άλλο πολιτικό πολιτισμό. Γι' αυτό και έχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία ο ρόλος του μεσαίου χώρου. Όχι ως καταλύτη για να συνεργαστεί η ΝΔ με τον ΣΥΡΙΖΑ. Αν ο μεσαίος χώρος απλά συμβάλει σε μια τεχνητή ένωση, θα εξαφανιστεί, όπως γίνεται με τους καταλύτες στη χημεία. Ο ρόλος του μεσαίου χώρου είναι να γίνει διαμορφωτής και εγγυητής της εθνικής στρατηγικής. Αυτός που θα καθορίζει την ατζέντα της. Σημειώστε δε ότι την ανάγκη χάραξης αυτής της στρατηγικής δεν θα προσπαθήσει να την υπονομεύσει μόνον ο ΣΥΡΙΖΑ, κάτι που προεξοφλώ μετά την συντριβή του στις εκλογές, αλλά μπορεί να την εμποδίσει και η αντίληψη της ΝΔ περί αυτοδυναμίας.

- Τι εννοείτε;

Εννοώ ότι η διεκδίκηση της αυτοδυναμίας εκ μέρους ενός κόμματος μπορεί να μετατρέψει την αναγκαία συνεργασία σε μια ρητορική «γενναιοδωρία» του νικητή προς τις άλλες πολιτικές δυνάμεις. Ενώ αυτό που πραγματικά χρειάζεται η χώρα είναι μια ευρύτερη συστράτευση με εγγυήσεις πολιτικής ισότητας -όχι αριθμητικής - των μετεχόντων. 

- Λέτε δηλαδή ότι αν κερδίσει την αυτοδυναμία η ΝΔ και ο κ. Μητσοτάκης απευθύνει μια έκκληση συστράτευσης, τα κόμματα του ευρωπαϊκού τόξου δεν πρέπει να ανταποκριθούν;

Δεν θα σας πω ότι δεν πρέπει να ανταποκριθούν. Πιστεύω όμως ότι τυχόν αυτοδυναμία της ΝΔ λόγω πχ των μαθηματικών του εκλογικού νόμου όχι μόνον δεν θα διευκολύνει την επιζητούμενη συνευθύνη των κομμάτων, αλλά θα υπονομεύσει την επίτευξη των στόχων που σας περιέγραψα. Θα είναι ευτύχημα για τη χώρα να φύγουν το ταχύτερον οι ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ. Να ηττηθούν συντριπτικά. Αλλά πρέπει να είμαστε πολύ ώριμοι και συγκροτημένοι ως προς την επόμενη ημέρα. Διότι, ούτως ή άλλως, απαιτούνται ευρύτερες πλειοψηφίες για την εκλογή ΠτΔ και τον εκλογικό νόμο.

- Μοιάζει σαν να συμβουλεύετε τον κ. Μητσοτάκη να απεύχεται την αυτοδυναμία.

Δεν συμβουλεύω κανέναν. Λέω την άποψή μου για το μέλλον της πατρίδας. Όποιος έχει συνείδηση των δυσκολιών και των κινδύνων θα ευχόταν να μην κερδίσει την αριθμητική αυτοδυναμία κανένα κόμμα, αλλά να διαμορφωθούν οι προϋποθέσεις μιας σοβαρής εθνικής συστράτευσης εξόδου από την κρίση.

- Το λέτε για να μην επικρατήσουν στις επιλογές του τα λεγόμενα δεξιά "βαρίδια" του;

Ο καθένας πρέπει να ασχολείται με τα «βαρίδια» του χώρου του και να περιορίζει το ρόλο τους. Πολιτική αμφιθυμία δεν παρατηρείται μόνον στην ΝΔ, αλλά και στον μεσαίο χώρο. Και οφείλεται βέβαια στο γεγονός ότι οι δυνάμεις του συντηρητισμού υπάρχουν σε όλα τα κόμματα και εκδηλώνονται με πολλούς τρόπους, ένας εκ των οποίων είναι και ο αταβισμός.

- Με αφορμή την επέτειο από το δημοψήφισμα του 2015 ακούστηκε η άποψη ότι θα ήταν επωφελέστερο για την χώρα αν η αντιπολίτευση το είχε απαξιώσει δια της αποχής της. 

Παρότι ιστορικά η αποχή έχει αποδειχθεί λάθος αν π.χ κρίνουμε με το τι συνέβη το 1946, εντούτοις με δεδομένο ότι ο νόμος περί δημοψηφίσματος προβλέπει ένα ελάχιστο ποσοστό συμμετοχής για τη νομική ισχύ της απόφασης, θα μπορούσε πράγματι να έχει αμφισβητηθεί αυτή καθαυτή η διαδικασία η οποία ούτως ή άλλως ευτελίστηκε απολύτως. Διότι τι έχει παραχθεί νομικά από το δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου; Τίποτα απολύτως. Μηδέν.

- Άρα να υποθέσω ότι αν η κυβέρνηση προχωρήσει στο νέο δημοψήφισμα που έχει προαναγγείλει για το Σύνταγμα, εσείς θα προτείνετε αποχή;

Δημοψήφισμα για το Σύνταγμα ακόμη και συμβουλευτικό είναι αντισυνταγματικό.Προσκρούει ευθέως στο άρθρο 110 του Συντάγματος που ρυθμίζει πλήρως και αποκλειστικά τη διαδικασία αναθεώρησης. Το άρθρο 110 δεν προβλέπει διενέργεια δημοψηφίσματος ούτε επί της αρχής. Και αυτό γιατί στην αναθεωρητική διαδικασία παρεμβάλλονται υποχρεωτικά βουλευτικές εκλογές. Άρα το εκλογικό σώμα μετέχει ούτως ή άλλως στην αναθεώρηση. Επομένως αν ο κ. Τσίπρας επιμείνει σε αυτή την εξαγγελία, η αντιπολίτευση οφείλει να αντιδράσει αμφισβητώντας ευθέως την καταστρατήγηση του Συντάγματος. Θα έλεγα μάλιστα ότι και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει αρμοδιότητα να αποτρέψει μια τέτοια εξέλιξη. Και προφανώς το ξέρει καλύτερα από μένα. Ή εν πάση περιπτώσει καθώς είμαστε συνάδελφοι επιστημονικά, το ξέρει εξίσου με μένα. Και επειδή εκτιμώ πολύ τη νομική του κρίση, είμαι βέβαιος ότι θα κάνει το συνταγματικό καθήκον του. Πόσο μάλλον όταν τα όρια μεταξύ γελοίου και τραγικού στον συνταγματικό λαϊκισμό και στην καταστρατήγηση του Συντάγματος είναι πάρα πολύ ρευστά.

- Θέλω να κλείσουμε με μια ερώτηση για τα σχέδια της κ. Γεννηματά.

Μην με παρεξηγήσετε, αλλά δεν θέλω να επαναλαμβάνομαι. Την άποψή μου την εξέφρασα αναλυτικά στο πρόσφατο Συνέδριο της ΔΗΣΥ. Άλλωστε και στις προηγούμενες ερωτήσεις σας νομίζω εξήγησα αναλυτικά πώς βλέπω τον εθνικό και στρατηγικό ρόλο του μεσαίου χώρου ή του προοδευτικού κέντρου για να είμαι ακριβέστερος βάσει των αποφάσεων που έχουμε ομόφωνα ψηφίσει στο τελευταίο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ.

- Θα είστε υποψήφιος στις επόμενες εκλογές;

Θα είμαι ενεργά παρών όσο υπάρχουν κρίσιμες εθνικές περιστάσεις.

- Δεν μου απαντάτε ευθέως

Ευθύτερα δεν θα μπορούσα.

https://www.evenizelos.gr/mme/interviews/417-interviews2017/5636-kathimerini-ta-oria-metaksy-geloiou-kai-tragikoy-ston-syntagmatiko-laikismo-einai-para-poly-refsta.html