Τα κακομαθημένα παιδιά

Να μιλούν, αλλά να μην κρίνονται. Να πολιτικολογούν, αλλά να μην εισπράττουν αντίλογο. Να ιδεολογικοποιούν τα πάντα, αλλά να μην εφαρμόζουν την ιδεολογία τους. Θέλουν αυτό που τους έχουν πει ότι αξίζει στη μοναδικότητά τους: μια εξαιρετική θέση στο απυρόβλητο. Το σύνδρομο του κακομαθημένου παιδιού, εκείνου που τα θέλει όλα δικά του επειδή οι γύρω του το θεωρούν πολύ ξεχωριστό, είναι κομμάτι της ταυτότητας πολλών Ελλήνων καλλιτεχνών που έχουν χτίσει τη φήμη τους εν πολλοίς στην πολιτική τους περσόνα. Η περσόνα γεννάει μια παράφορη αίσθηση δύναμης και αλάθητου· σε κάνει να πιστεύεις με ζήλο παράλογα πράγματα: ότι οι αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι αγώνας, ότι η ιδεολογία είναι θέμα λόγων και όχι απαραιτήτως έργων, ότι όσοι διαφωνούν μαζί σου είναι ζηλιάρηδες, εγκάθετοι διώκτες ή απλώς κακοί άνθρωποι.

Εχθρός στον καθρέφτη

Στην περίπτωση της Νατάσσας Μποφίλιου, ενδιαφέρον δεν έχει η αγάπη της για τα καπιταλιστικά λούσα· αυτή είναι μια αγάπη που μοιραζόμαστε όλοι. Το ότι δηλαδή επέλεξε να μεταβεί στο Λονδίνο για να πρωταγωνιστήσει σε καμπάνια εταιρείας ρούχων δεν σοκάρει κανέναν μοντέρνο άνθρωπο που γνωρίζει καλά ότι τα υλικά αγαθά, η κατανάλωση και η καλή ζωή εν γένει είναι απολαυστικές αξίες (αν έχεις το απαραίτητο προνόμιο και μέτρο). Το ενδιαφέρον έγκειται στην αδυναμία της να δει ότι αυτές οι θεμιτές απολαύσεις είναι ασυμβίβαστες με τα κομμουνιστικά ιδανικά, τον ανταρτοπόλεμο και τον αντισυστημισμό που ευαγγελίζεται· ότι κανείς δεν την εχθρεύεται επειδή είναι άνθρωπος της εποχής της· ότι κανείς δεν οραματίζεται έναν κόσμο όπου η τραγουδίστρια δεν θα φοράει ή δεν θα διαφημίζει ό,τι θέλει. Oσοι συζητούν τη Νατάσσα Μποφίλιου τις τελευταίες ημέρες, επισημαίνουν απλώς τη διάσταση ανάμεσα στις κοινωνικοπολιτικές της θέσεις και στον τρόπο που ζει τη ζωή της· δεν θέλουν να ανατρέψουν αυτόν τον τρόπο ζωής. Αυτό το τελευταίο θα το ήθελε κάποιος που θα μισούσε την ελεύθερη αγορά και τα καλά της· κάποιος σαν τη Νατάσσα.

Ανεπίγνωστες εξαλλοσύνες

Μία δημοφιλής παρουσιάστρια τηλεοπτικής εκπομπής δήλωσε έξαλλη με το θέμα που προέκυψε: «Είναι ευτελές να κρίνουμε τη ζωή κάποιου σε σχέση με την ιδεολογία που έχει!». Αλήθεια, πώς φαντάζεται η παρουσιάστρια, και όλοι όσοι την παρακολουθούν και συμφωνούν μαζί της, ότι αποτιμάται η ζωή κάποιου; Από τα μαλλιά του; Από τα ρούχα του; Από τα κουτσομπολιά; Υπάρχει πιο ουσιαστικός και δίκαιος τρόπος να κρίνουμε τις πράξεις μας από το αν και κατά πόσον είναι εναρμονισμένες με αυτά που λέμε ότι πιστεύουμε; Αλλοι αισθάνθηκαν την ανάγκη να υπερασπιστούν την τραγουδίστρια (το ρήμα «υπερασπίζομαι» δεν είναι τυχαίο: η καπιταλιστική ροπή είναι για κάποιους ένα είδος εγκλήματος!) με δύο πιο πονηρά επιχειρήματα: «Κομμουνιστής δεν σημαίνει ενδεής!» και «Δεν είναι δυνατόν να ζήσει κανείς κομμουνιστικά σε ένα καπιταλιστικό σύστημα!». Από αυτούς διέφυγε ότι, σε αντίθεση με τον κομμουνισμό, ο καπιταλισμός προσφέρει πληθώρα επιλογών, οι οποίες ασφαλώς δεν εξαντλούνται στο δίπολο μεταξύ ανέχειας και διαφήμισης εμπορικών προϊόντων. Οποιος αναζητεί ένα εναλλακτικό «άνοιγμα» στη ζωή, κάτι που να προσεγγίζει την αταξική κοινωνία, κάτι μακριά από τους νόμους της αγοράς και τις ανάλγητες ιεραρχίες, μπορεί κάλλιστα να απευθυνθεί σε μία κολεκτίβα. Κολεκτίβες υπάρχουν και στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, απλώς για να τις βρεις, πρέπει και να τις ψάξεις· πρέπει να τις θεωρείς προτιμότερες από τις γούνες και τις πόζες.

Ονειρα και πραγματικότητα

Τα δόγματα επιβιώνουν κατασκευάζοντας εχθρούς. Οταν μία ιδέα ξεπερνιέται από την πραγματικότητα, μεταμφιέζεται και χρησιμοποιεί την πραγματικότητα που την ξεπέρασε ως φόβητρο. Ετσι, η ξεπερασμένη ιδέα υποδύεται το ρομαντικό όνειρο και η πραγματικότητα προπαγανδίζεται ως τυραννικός «νεοφιλελευθερισμός». Οσα άρθρα, όμως, κι αν γραφτούν για τους σατανικούς «νεοφιλελέ», όσα likes κι αν μαζέψουν, η πραγματικότητα θα τους κερδίζει όλους· είναι το μόνο μέρος όπου μπορεί κανείς να κάνει ό,τι θέλει και να γκρινιάζει κι από πάνω.

https://www.kathimerini.gr/opinion/562179796/ta-kakomathimena-paidia/