ΑΜΦΙΣΒΗΤΕΙΤΑΙ Η ΠΡΩΤΟΚΑΘΕΔΡΙΑ ΤΟΥ ΔΟΛΑΡΙΟΥ

Του Λεωνίδα Βατικιώτη

Εμπορικό πόλεμο είδαμε, κι είναι μάλιστα σε πλήρη εξέλιξη, με πρωταγωνιστές ΗΠΑ – Κίνα (δες εδώ). Ο πόλεμος στο ίντερνετ μαίνεται, με τις ΗΠΑ επιτιθέμενες και τη λέξη κυβερνο-ασφάλεια να κατακλύζει ιστοσελίδες εφημερίδων και θεματικές συνεδρίων και να γίνεται αντικείμενο συζήτησης στις σημαντικότερες συναντήσεις ηγετών ανά τον κόσμο (δες εδώ). Πόλεμο θρησκειών βλέπουμε, με τη Ρωσία να δέχεται ιστορικής σημασίας πλήγματα για τη διεθνή της επιρροή. Κι αν δεν έφταναν όλα αυτά, για να πεισθούμε ότι η εποχή που ζούμε δεν μπορεί να χαρακτηριστεί κι ως κανονική, τότε ας προσθέσουμε στα εν εξελίξει θερμά

μέτωπα και ένα νομισματικό πόλεμο.

Θα ήμασταν άδικοι ωστόσο αν τοποθετούσαμε χρονικά την κήρυξή του στις πρόσφατες ανακοινώσεις της Μόσχας για το πρόγραμμα απο-δολαριοποίησης που σχεδιάζει κι έχει ως στόχο να κάνει για τους Ρώσους εξαγωγείς τη χρήση ρουβλιών στις συναλλαγές τους περισσότερη επωφελή από τη χρήση δολαρίων, όπως είναι σήμερα η διεθνής πρακτική, σε όλα σχεδόν τα μήκη και πλάτη του πλανήτη. Η κήρυξη του νομισματικού πολέμου πρέπει να εντοπισθεί στην επαύριο της κατάρρευσης του συστήματος σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών του Μπρέτον Γουντς το 1971, όταν οι ΗΠΑ αυθαίρετα επέβαλαν το εθνικό τους νόμισμα ως παγκόσμιο μέσο συναλλαγών και αποθησαύρισης. Με αυτό τον τρόπο, και προσφέροντας ως αντάλλαγμα σε έναν βαθμό νομισματική σταθερότητα σε μια εποχή απρόβλεπτων διακυμάνσεων, οι ΗΠΑ κατάφεραν όχι μόνο να αναβαθμίσουν τη δική τους οικονομική θέση αλλά και να εξάγουν την κρίση τους σε ανταγωνιστές και συμμάχους. Έτσι φτάσαμε στη σημερνή νομισματική παντοκρατορία των ΗΠΑ που συμπληρώνει και υποστηρίζει την πολιτική και στρατιωτική τους ηγεμονία.

Σε ποσοτικούς όρους η νομισματική παντοδυναμία των ΗΠΑ αντανακλάται σε ένα ποσοστό 63% που αφορά το μερίδιο του δολαρίου στα παγκόσμια συναλλαγματικά αποθέματα. Το ποσοστό του αμερικανικού χαρτονομίσματος έχει μειωθεί από το επίπεδο του 67% που βρισκόταν το 2012, αλλά δεν παύει να είναι ο αδιαμφισβήτητος ηγέτης. Το μερίδιο του ευρώ αντίστοιχα το 2017, με βάση σχετική ετήσια έκθεση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (δες εδώ), ανέρχεται μόλις στο 20%. Ίδια εικόνα αμερικανικής παντοκρατορίας παρατηρείται κι αν εξετάσουμε άλλα κριτήρια που περιγράφουν το διεθνές νομισματικό σύστημα. Για παράδειγμα, το 62% των πράξεων διεθνούς χρέους συνομολογείται με δολάρια, το 23% με ευρώ και το 2% με γιεν Ιαπωνίας, στα διεθνή δάνεια το 56% με δολάρια, το 23% με ευρώ και το 3% με γιεν, στον κύκλο εργασιών ξένου συναλλάγματος το 44% αφορά δολάρια, το 16% ευρώ, το 11% γιεν και το 2% το κινέζικο εθνικό νόμισμα ρενμινμπί. Το αμερικανικό νομισματικό μονοπώλιο όμως πλέον αμφισβητείται…

Το ρωσικό σχέδιο που ακόμη δεν έχει δει το φως της δημοσιότητας στην οριστική του μορφή περιλαμβάνει σημαντικά κίνητρα στις επιχειρήσεις για να χρησιμοποιούν το ρούβλι στις διεθνείς τους συναλλαγές, όπως φοροαπαλλαγές και ταχύτερη επιστροφή του ΦΠΑ. Επιπλέον, χωρίς να απαγορεύει την κυκλοφορία των δολαρίων ή το δανεισμό στο αμερικανικό νόμισμα θα περιέχει μέτρα που θα κάνουν τον δανεισμό σε ρούβλια πολύ πιο επωφελή. Η απόφαση της Μόσχας να δρομολογήσει τόσο φιλόδοξα σχέδια εξηγείται στη βάση όχι μόνο των ανταγωνισμών της με τις ΗΠΑ, αλλά και της ανθηρής οικονομικής της κατάστασης που δημιουργεί την υλική βάση για να ευοδωθούν. Αρκεί να αναφερθεί η αύξηση των συναλλαγματικών της αποθεμάτων κατά 6% φέτος που έχουν φθάσει στα 459 δισ. δολ., τα υψηλότερο σημείο τους μετά τη χρηματοοικονομική κρίση του 2008 όταν ανέρχονταν στα 598 δισ.

Δεν είναι ωστόσο μόνο η Ρωσία που καταστρώνει σχέδια αποδολαριοποίησης. Το ίδιο πράττει και η Κίνα, που είναι ο μεγαλύτερος καταναλωτής πετρελαίου κι εκδίδει πλέον συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης (future) στην αγορά των παραγώγων στο εθνικό της νόμισμα. Και η Βενεζουέλα προσπαθεί να ξεφορτωθεί το δολάριο με τη βοήθεια της κυκλοφορίας ενός κρυπτονομίσματος, που όπως όλα τ’ άλλα αντίστοιχα κρυπτονομίσματα πχ bitcoin, στηρίζεται στην θαυμαστή τεχνολογία του blockchain.  Περιττό να πούμε ότι  οι ΗΠΑ με προεδρικό διάταγμα απαγόρευσαν τη χρήση του βενεζολάνικου κρυπτονομίσματος το οποίο στηρίζεται στα πετρελαϊκά αποθέματα της χώρας κι ήταν μια προσπάθεια του Καράκας να υπερβεί το αμερικανικό εμπάργκο που έχει προκαλέσει υπερπληθωρισμό κι ελλείψεις σε βασικά είδη. Στην ίδια τεχνολογία των κρυπτονομισμάτων κατέφυγε και το Ιράν προκειμένου να αντιμετωπίσει τις αμερικανικές κυρώσεις στις εξαγωγές πετρελαίου. Όλη αυτή η κινητικότητα στις πετρελαιοπαραγωγικές χώρες και τις αντίστοιχες αγορές συνιστά τεράστια απειλή για τις ΗΠΑ δεδομένου ότι από αυτό ακριβώς το πεδίο ξεκίνησε η αμερικανική νομισματική κυριαρχία. Ενδιαφέρον μάλιστα έχει ότι ρόλο επιταχυντή στα σχέδια απαλλαγής από το δολάριο έπαιξαν οι κυρώσεις που επέβαλε ο Τραμπ εναντίον άλλων κρατών. Φαίνεται έτσι ότι η επιθετικότητα στη διεθνή πολιτική και την οικονομία γεννάει τα αντίθετα αποτελέσματα και μετατρέπεται σε μπούμερανγκ για τους εμπνευστές της.

Αξίζει να αναφερθεί πώς δεν είναι η πρώτη φορά που κατατίθενται ανάλογα σχέδια ανάκτησης της νομισματικής κυριαρχίας όπως θα μπορούσαμε να τα χαρακτηρίσουμε, με στόχο τη συρρίκνωση του ρόλου του δολαρίου στις διεθνείς συναλλαγές. Παρόμοιες πρωτοβουλίες είχε πάρει ο Σαντάμ Χουσεΐν και ο Μουαμάρ Καντάφι. Το δραματικό τους τέλος με αμερικανική μάλιστα πρωτοβουλία δείχνει πιθανά ότι οι ΗΠΑ θεωρούν το δολάριο ως την κόκκινη γραμμή που δεν επιτρέπουν σε κανέναν ανταγωνιστή τους να αμφισβητήσει και να υπερβεί. Πολύ σύντομα, με κριτήριο τις αντιδράσεις των ΗΠΑ απέναντι στη Ρωσία και την Κίνα θα διαπιστώσουμε αν πράγματι το δολάριο είναι για την Ουάσιγκτον το ιερό δισκοπότηρο…

https://eleutheriellada.wordpress.com/2018/10/27/%CE%B1%CE%BC%CF%86%CE%B9%CF%83%CE%B2%CE%B7%CF%84%CE%B5%CE%B9%CF%84%CE%B1%CE%B9-%CE%B7-%CF%80%CF%81%CF%89%CF%84%CE%BF%CE%BA%CE%B1%CE%B8%CE%B5%CE%B4%CF%81%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%B4%CE%BF/#more-99621