Δημοσιονομικός εφιάλτης - Τελειώνουν τα «μαξιλάρια» στήριξης αν συνεχιστεί το λοκντάουν μετά τον Μάρτιο

 Το μέχρι στιγμής κόστος της πανδημίας για την Ελλάδα είναι ίσο με το 12% του AEΠ της στο τέλος του 2019 ή με περίπου 25 δισ. ευρώ, σύμφωνα με τους υπολογισμούς των επικαιροποιημένων προβλέψεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

O εν λόγω απολογισμός γίνεται με στοιχεία έως και το τρίτο τρίμηνο του 2020. Η ύφεση, σύμφωνα με τις προβλέψεις της Κομισιόν, θα συνεχιστεί και για το πρώτο διάστημα του 2021, ενώ η επιστροφή στην ανάκαμψη θα είναι βραδύτερη από ό,τι αναμενόταν και θα κινηθεί στο 3,5% και με επιτάχυνση του AEΠ το 2022 στο 5%. Ωστόσο αυτή η πρόβλεψη συνδέεται με συνθήκες κανονικής εξέλιξης /

αποκλιμάκωσης του υγειονομικού φαινομένου.
Τα μαντάτα αυτά τα βάφει κατάμαυρα όμως ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, αφού εκτιμά ότι τα στοιχεία της ελληνικής οικονομίας θα αποδειχθούν χειρότερα αυτών των προβλέψεων. Μάλιστα, μας ξεκαθαρίζει ότι «η πορεία της οικονομίας έχει περιοριστεί. Άρα, το έλλειμμα για το 2021 θα είναι λίγο μεγαλύτερο, το χρέος υψηλότερο και οι ρυθμοί μεγέθυνσης δεν θα είναι αυτοί του βασικού σεναρίου του Προϋπολογισμού, με τα ώς τώρα δεδομένα».

Θυμίζουμε ότι το βασικό σενάριο του Προϋπολογισμού προβλέπει ανάπτυξη φέτος της τάξης του 4,8% και το δυσμενές σενάριο 3,3%. Η Κομισιόν τοποθετεί την ανάπτυξη στο 3,5%, υιοθετώντας τις πλέον αρνητικές προβλέψεις για την ελληνική οικονομία. Παράλληλα, για το 2021 το πρωτογενές έλλειμμα αναμένεται να αγγίξει το 3,88% ή τα 6,67 δισ. ευρώ.
Μάλιστα στον Προϋπολογισμό προβλέπεται το χρέος να φτάσει στο 199,6% του ΑΕΠ, ωστόσο η επέκταση του λοκντάουν αναμένεται να οδηγήσει το χρέος πάνω από το ψυχολογικό όριο του 200%.

«Στραβό» το κλίμα
Αρνητικό είναι το κλίμα που καταγράφουν όμως και οι μεγάλοι διεθνείς οίκοι, που προχωρούν πλέον και σε αναπροσαρμογή προς το χειρότερο για τις εκτιμήσεις τους όχι μόνο για το πρώτο τρίμηνο αλλά για το σύνολο της ύφεσης του 2021.
Η ING βλέπει την ύφεση στο πρώτο τρίμηνο στο ιλιγγιώδες 13% γεγονός που τινάζει τις κυβερνητικές προβλέψεις στον αέρα, αφού, όπως γράφαμε, ειδικά για το πρώτο δίμηνο η πρόβλεψη εσόδων υπερέβαινε ακόμα και την αντίστοιχη πρόβλεψη εσόδων για το 2020 η οποία ούτε αυτή επιτεύχθηκε, παρότι τότε δεν υπήρχε πανδημία! 

Για τη συνολική ανάπτυξη το 2021 η πρόβλεψη είναι γύρω στο 2%, γεγονός που σημαίνει ότι ο όλεθρος θα συνεχιστεί για όλο το τρέχον έτος. Πάνε τα μυθεύματα για ανάπτυξη τύπου «V» ή έστω για ανάπτυξη της τάξεως του 7%.
Όσο για την οικονομική ανάκαμψη; Η ING την τοποθετεί στο δεύτερο εξάμηνο του 2023. Όλα αυτά την ώρα που το δημόσιο χρέος έχει σπάσει κάθε ρεκόρ, καθιστώντας την Ελλάδα πραγματική «αποικία».
Αντίστοιχες είναι οι εκτιμήσεις και της Scope Ratings. Ο οίκος υποβάθμισε τις προβλέψεις του για την ανάπτυξη, τοποθετώντας την σε ποσοστό 3,5% το 2021 αντί 4,5%. Για το πρώτο εξάμηνο βλέπει ύφεση, ενώ σημειώνει ότι θα χρειαστεί μεγάλη προσπάθεια το δεύτερο εξάμηνο προκειμένου να επιτευχθεί αυτό το ποσοστό. Με απλά λόγια, η συγκεκριμένη επίδοση είναι το καλύτερο σενάριο για την ελληνική οικονομία.

Διψήφια ύφεση βλέπει και η Unicredit, ενώ ακόμα και η Κομισιόν προσγείωσε απότομα τις προσδοκίες, προβλέποντας ανάπτυξη της τάξεως του 3% για όλο το έτος, ποσοστό χαμηλότερο από τις αρχικές προβλέψεις. Και δυστυχώς το έτος έχει μόλις αρχίσει.

Ελλείμματα με το… τσουβάλι
Και πώς τα πράγματα να είναι διαφορετικά αφού μόλις σε έναν μήνα το πρωτογενές έλλειμμα έφτασε σχεδόν στο 1,5 δισεκατομμύριο ευρώ, ενώ τα έσοδα από φόρους τον Ιανουάριο ανήλθαν σε 3.690 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 295 εκατ. ευρώ ή 7,4% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2021.
«Η μείωση αυτή οφείλεται στις επιπτώσεις του λοκντάουν, που κράτησε περισσότερο από ό,τι είχε υπολογιστεί όταν καταρτίστηκε ο Προϋπολογισμός» ανέφερε ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θεόδωρος Σκυλακάκης, με αφορμή την ανακοίνωση για την πορεία εκτέλεσης του Προϋπολογισμού.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία που ανακοίνωσε ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, τα καθαρά έσοδα μειώθηκαν τον Ιανουάριο κατά 17,4%, ενώ τα φορολογικά έσοδα ήταν μειωμένα κατά 7,4% σε σχέση με τον στόχο που είχε τεθεί στον Προϋπολογισμό του 2021.

Η μείωση των φορολογικών εσόδων κατά 295 εκατ. ευρώ οφείλεται, σύμφωνα με τον Θόδωρο Σκυλακάκη, «στις επιπτώσεις του λοκντάουν, που κράτησε περισσότερο από ό,τι είχε υπολογιστεί όταν καταρτίστηκε ο Προϋπολογισμός, αντανακλά εντούτοις τη διατήρηση μιας ικανοποιητικής κουλτούρας πληρωμών από την πλευρά των φορολογουμένων, που αποτελεί θετική παρακαταθήκη για τα δημόσια οικονομικά όταν στην επόμενη μέρα της πανδημίας ξεκινήσει η ανάκαμψη της οικονομίας».
Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών, για την περίοδο του Ιανουαρίου 2021 παρουσιάζεται έλλειμμα στο ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού ύψους 1.561 εκατ. ευρώ, έναντι στόχου για έλλειμμα 1.091 εκατ. ευρώ που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα του 2021 στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2021 και ελλείμματος 768 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2020.
Το πρωτογενές αποτέλεσμα διαμορφώθηκε σε έλλειμμα ύψους 1.473 εκατ. ευρώ, έναντι στόχου για πρωτογενές έλλειμμα 1.031 εκατ. ευρώ και πρωτογενούς πλεονάσματος 495 εκατ. ευρώ για την ίδια περίοδο το 2020.

Μειωμένα έσοδα
Το ύψος των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε σε 3.848 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας μείωση κατά 812 εκατ. ευρώ ή 17,4% έναντι της εκτίμησης για το έτος 2021 που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2021. Η μείωση αυτή οφείλεται κυρίως στα μειωμένα έσοδα από φόρους, καθώς και από το ΠΔΕ.
Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 4.122 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 803 εκατ. ευρώ ή 16,3% έναντι του στόχου.

Επίσης, τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 3.690 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 295 εκατ. ευρώ ή 7,4% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2021. Η μείωση αυτή, που είναι αποτέλεσμα του δεύτερου κύματος της πανδημίας, αναμενόταν, όπως είχε αναφερθεί στα δελτία εκτέλεσης κρατικού προϋπολογισμού των μηνών Νοεμβρίου και Δεκεμβρίου 2020.
Οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 274 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 9 εκατ. ευρώ από τον στόχο (265 εκατ. ευρώ). Τα έσοδα του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 145 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 615 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.
Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο Ιανουαρίου 2021 ανήλθαν στα 5.409 εκατ. ευρώ και παρουσιάζονται μειωμένες κατά 342 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου (5.751 εκατ. ευρώ).

Δημοσιονομικός εφιάλτης
Είναι φανερό ότι αν παραταθεί το λουκέτο εξαντλείται σε τρεις μήνες το «μαξιλάρι» των 7,5 δισ. ευρώ για το 2021 – τα σενάρια μιλούν για ανάγκες μέτρων στήριξης από 10 έως 18 δισ. ευρώ.
Πρόκειται για έναν δημοσιονομικό εφιάλτη, καθώς αυτό που πρέπει να τονιστεί είναι ότι, πλέον, δεν υπάρχουν δημοσιονομικά πλεονάσματα. Τα κεφάλαια που διατίθενται για τη στήριξη των πληγέντων προέρχονται από δανεικά, που αυξάνουν το έλλειμμα και το δημόσιο χρέος.
Στο πλαίσιο των δυσμενών αυτών εξελίξεων και των προοπτικών για τους επόμενους μήνες, το πρωτογενές έλλειμμα του Προϋπολογισμού 2021 από 6,67 δισ. ευρώ, που είχε εκτιμηθεί, ανεβαίνει σύμφωνα με νεότερες εκτιμήσεις στο επίπεδο των 14 δισ. ευρώ, δηλαδή σε υπερδιπλάσιο επίπεδο.

Αντίστοιχα θα αυξηθεί και το δημόσιο χρέος, το οποίο όχι μόνο θα παραμείνει πάνω από το 200% του ΑΕΠ, αλλά θα έχουν μειωθεί και τα ταμειακά διαθέσιμα, τα οποία για την ώρα καθησυχάζουν τις αγορές για τις δυνατότητες εξυπηρέτησης του ελληνικού χρέους, με αποτέλεσμα τη μείωση των αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων.
Οι εξελίξεις αυτές σημαίνουν ότι τα περιθώρια στήριξης των πληγέντων της πανδημίας δεν είναι απεριόριστα αλλά εξαντλούνται και, εάν παραταθεί η πανδημία, μετά τον Μάρτιο θα είναι δύσκολο να συνεχιστούν οι αναστολές εργασίας με επιδότηση 534 ευρώ για τους εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενους και οι πληρωμές των ενοικίων από το κράτος.

Έτσι το οικονομικό επιτελείο κάνει λόγο νέες παρεμβάσεις στο μέτωπο της φορολογίας, με έμφαση στο (παράλογο) μέτρο των τεκμηρίων. «Αναγκαστικά θα πρέπει να ξαναδούμε τα τεκμήρια» τονίζει ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θεόδωρος Σκυλακάκης.
Το σενάριο που βρίσκεται στο τραπέζι της κυβέρνησης κάνει λόγο για μείωση των τεκμηρίων για κατοικίες και αυτοκίνητα εργαζομένων, ατομικών επιχειρήσεων και ελεύθερων επαγγελματιών που έχουν πληγεί από την πανδημία.
Ανοιχτό είναι το ενδεχόμενο για μείωση και του ποσοστού των ηλεκτρονικών αποδείξεων. Υπενθυμίζεται πως κάθε φορολογούμενος θα πρέπει να δαπανήσει το 30% του εισοδήματός του με ηλεκτρονικά μέσα, όπως κάρτες, web banking και τραπεζικές συναλλαγές.
«Υπάρχει βίαιη πτώση της κατανάλωσης που οφείλεται στο λοκντάουν. Βέβαια, υπάρχει και σοβαρή αύξηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών. Υπολογίζω αύξηση 8-10% σε σχέση με το τι θα συνέβαινε χωρίς την πανδημία. Θα μετρήσουμε την κατανάλωση του 2020, θα δούμε τι προκύπτει από τις φορολογικές δηλώσεις και θα δούμε ποια είναι η μείωση» λέει ο Σκυλακάκης.

Και ενώ εμείς «καταρρέουμε» για μια ακόμη φορά, το Eurogroup παραπέμπει για το καλοκαίρι τις αποφάσεις για συνέχιση της δημοσιονομικής χαλάρωσης, ενώ φυσικά δεν γίνεται λόγος για κούρεμα χρεών, όπως ήδη έχουν αρχίσει να ζητούν κορυφαίοι οικονομολόγοι ανά τον κόσμο. Όπως υποστήριξε ο πρόεδρος του Eurogroup Πασκάλ Ντόναχιου «θέλουμε μια κοινή προσέγγιση για τη δημοσιονομική πολιτική μέχρι το καλοκαίρι» και τόνισε ότι η πορεία της πανδημίας δεν επιτρέπει σε καμία περίπτωση την άρση των μέτρων δημοσιονομικής στήριξης, επισημαίνοντας τον κίνδυνο που θα μπορούσε να προκληθεί από μια πρόωρη απόσυρση. «Υπάρχει ένα εγγενές ρίσκο στην πρόωρη διακοπή της στήριξης σε σύγκριση με μια καθυστερημένη διακοπή» υπογράμμισε.

Τα λόγια αυτά είναι ανακουφιστικά μεν για το οικονομικό επιτελείο, ωστόσο η παράταση της λήψης απόφασης για συνέχιση της δημοσιονομικής χαλάρωσης εντείνει το κλίμα πίεσης για τη χώρα, που ήδη βλέπει το χρέος της να ανεβαίνει αλλά και το ιδιωτικό της χρέος να είναι σε μεγάλα ύψη. Δεν είναι τυχαίες άλλωστε οι απόψεις του επικεφαλής της Bundesbank Γιένς Βάιντμαν, που σε δημόσια τοποθέτησή του έστειλε σαφές μήνυμα για την ανάγκη σταδιακού περιορισμού της επεκτατικής και χαλαρής νομισματικής πολιτικής... Και μπορεί φυσικά εν μέσω πανδημίας οι απόψεις αυτές να μην περνούν στην κεντρική πολιτική σκηνή όπου λαμβάνονται αποφάσεις, ωστόσο δίνουν έναν τόνο για την πολιτική μάχη που θα έλθει.

http://www.topontiki.gr/article/427865/dimosionomikos-efialtis-teleionoyn-ta-maxilaria-stirixis-synehistei-lokntaoyn-meta