«Διορθώσεις» συνόρων στα Δυτικά Βαλκάνια

Του Γιώργου Τζαφέρη

ΗΠΑ-Ρωσία προωθούν ανταλλαγές εδαφών μεταξύ Σερβίας και Κοσόβου

Αρχές Αυγούστου, η έτσι κι αλλιώς υποβόσκουσα ένταση στα Δυτικά Βαλκάνια, πήρε δραματικές διαστάσεις και ξύπνησε μνήμες πολέμου. Η πρόθεση των Σέρβων του Κοσσυφοπεδίου να ανακηρύξουν μια μορφή αυτονομίας, προκάλεσε την κινητοποίηση αμερικανικών στρατιωτικών δυνάμεων έστω και πίσω από τον τίτλο της KFOR (ειρηνευτική δύναμη Κοσόβου). Η κατάληψη του ηλεκτροπαραγωγικού σταθμού της Γκαζιβόντα και οι περιπολίες στην ομώνυμη λίμνη απ’ όπου ηλεκτροδοτείται το Κόσοβο με σκοπό να μην περιέλθει στα χέρια των Σέρβων ήταν ο σκοπός τους. Ταυτόχρονα και οι δυνάμεις

ασφαλείας των Κοσοβάρων τέθηκαν σε ετοιμότητα. Τελικά οι σερβικές αρχές δεν προχώρησαν στην ανακήρυξη κάποιας αυτονομίας πειθόμενοι κυρίως από τον πρόεδρο της Σερβίας Αλ. Βούτσιτς ο οποίος αναγκάστηκε να αποκαλύψει το σχέδιο του για την διένεξη. Σχέδιο που βρισκόταν σε εξέλιξη εν μέσω μυστικών διαπραγματεύσεων με τον Αλβανό πρωθυπουργό Ε. Ράμα και τον πρόεδρο του Κοσόβου Χ. Θάτσι.

Η βασική ιδέα των διαπραγματεύσεων αυτών είναι η «διόρθωση» των συνόρων με την αμοιβαία ανταλλαγή εδαφών μεταξύ Σερβίας και Κοσσυφοπεδίου. Περιοχές στο βόρειο τμήμα του Κοσόβου με επίκεντρο την Μιτρόβιτσα όπου κυριαρχεί το σερβικό στοιχείο να ενταχθούν στην κρατική οντότητα της Σερβίας και περιοχές της νότιας Σερβίας με επίκεντρο την κοιλάδα του Πρέσεβο να ενταχθούν στην κρατική οντότητα του Κοσσυφοπεδίου. Το τελευταίο σημαίνει ότι η Σερβία θα αναγνωρίσει την ανεξαρτησία του Κοσόβου, κάτι που ο Σέρβος πρόεδρος Αλ. Βούτσιτς θεωρεί ως μια ντε φάκτο πραγματικότητα και για να πείσει τους συμπολίτες του το χρησιμοποιεί ως δίλλημα. Τουλάχιστον κάτι να κερδίσουμε είναι η λογική του.

Το σχέδιο αυτό φαίνεται να έχει την έγκριση (αν όχι την πατρότητα) των δύο μεγάλων ανταγωνιστριών δυνάμεων στην περιοχή (ΗΠΑ-Ρωσία) και να ξάφνιασε τους Ευρωπαίους, κυρίως τους Γερμανούς, οι οποίοι μιλούσαν με βεβαιότητα για μη αλλαγή συνόρων. Όσο κι αν επιστρατεύεται η έννοια «διόρθωση», πρόκειται για μια σημαντική αλλαγή συνόρων, άλλωστε τι σημαίνει «διόρθωση», ποιός έκανε λάθος στην χάραξη τους και πότε; Οι πληροφορίες που διαρρέουν λένε ότι οι Τραμπ-Πούτιν στην τελευταία τους συνάντηση στο Ελσίνκι έδωσαν τα χέρια για μια τέτοια «διόρθωση». Η γερμανική πλευρά δεν παίρνει ξεκάθαρη θέση μέχρι στιγμής, δείχνει αιφνιδιασμένη και προσπαθεί να αναπροσαρμόσει την τακτική της για την προάσπιση των σημαντικών ερεισμάτων και συμφερόντων της στα Βαλκάνια.

Αντιδράσεις και επιφυλάξεις

Στο σχέδιο εναντιώνονται και πολλοί ακόμη. Κατ’ αρχήν ο ίδιος ο πρωθυπουργός του Κοσσόβου και πρώην οπλαρχηγός του Κοσσόβου, Ρ. Χαραντινάι, που μιλάει για κίνδυνο πολέμου και απαιτεί άμεση και άνευ όρων αναγνώριση. Ο έτερος οπλαρχηγός και σημερινός πρόεδρος Χ. Θάτσι του απαντάει ότι και ο ιστορικός ηγέτης της ανεξαρτησίας Ι. Ρουγκόβα μίλησε για ανταλλαγή εδαφών από το 1994 και προειδοποιεί ότι αν δεν γίνει αποδεκτό αυτό το σχέδιο το Κόσοβο θα μετατραπεί σε κάτι ανάμεσα σε Βόρεια Κύπρο και Οσσετία! Αντιδρούν όμως και οι αντιπολιτεύσεις στις δύο χώρες, στο Κόσοβο ετοιμάζονται ήδη διαδηλώσεις από το κόμμα Αυτοδιάθεση, αλλά και πληθυσμοί που φοβούνται ότι η ανταλλαγή δεν θα τους βρει εντός των νέων κρατικών οντοτήτων που θα ήθελαν λόγω της μειοψηφικής τους παρουσίας και αυτό θα σημάνει αναγκαστικό ξεριζωμό τους.

Σοβαρές επιφυλάξεις για τις «διορθώσεις» συνόρων υπάρχουν από πλευρές που βλέπουν ένα ντόμινο τέτοιων διευθετήσεων στα Βαλκάνια, με αποτέλεσμα μια γενικευμένη σύρραξη από όσους δεν θα ικανοποιηθούν με τις τυχόν διευθετήσεις. Ακόμα υποστηρίζεται πως όλες αυτές οι κινήσεις υποβοηθούν τελικά το σχέδιο της Μεγάλης Αλβανίας και κάθε τέτοια «διόρθωση» που θα επιβάλλεται ή θα απαιτείται θα έχει σαν αποτέλεσμα την συμπλήρωση ενός πάζλ που στοχεύει στο τελικό όραμα των Αλβανών

Σοβαρές επιφυλάξεις όμως υπάρχουν και από αρκετούς εμπειρογνώμονες, διπλωμάτες και καθηγητές γεωπολιτικών θεμάτων οι οποίοι βλέπουν ένα ντόμινο τέτοιων διευθετήσεων στην περιοχή μετά από αυτήν, με αποτέλεσμα μια γενικευμένη σύρραξη από όσους δεν θα ικανοποιηθούν με τις τυχόν διευθετήσεις.

Επίσης, συνεχίζουν, υποστηρίζοντας πως όλες αυτές οι κινήσεις υποβοηθούν τελικά το σχέδιο της Μεγάλης Αλβανίας και κάθε τέτοια «διόρθωση» που θα επιβάλλεται ή θα απαιτείται θα έχει σαν αποτέλεσμα την συμπλήρωση ενός πάζλ που στοχεύει στο τελικό όραμα των Αλβανών. Κι ας δηλώνει ο υπ. Άμυνας της Σερβίας ότι η ιδέα της Μεγάλης Αλβανίας μόνο με πόλεμο μπορεί να υλοποιηθεί. Σερβικές εφημερίδες επισημαίνουν ότι αν επιτευχθεί αυτή η ανταλλαγή η οδική σύνδεση της Σερβίας με την Ελλάδα μέσω του άξονα Βράνιε (Σερβία), Κουμάνοβο (ΠΓΔΜ, αλβανόφωνη περιοχή), Θεσσαλονίκη θα εξαρτάται από την ενδιάμεση παρουσία και τον έλεγχο αλβανόφωνων αρχών –πράγμα που δεν ισχύει αυτήν την στιγμή αφού γίνεται απευθείας. Αυτό υποστηρίζεται από το σερβικό Τύπο γιατί θεωρούνται βέβαιες οι αναταράξεις λόγω του αλβανικού στοιχείου και στην ΠΓΔΜ μετά από την νέα κατάσταση που θα προκύψει. Ήδη ο αρχηγός του αλβανικού Δημοκρατικού κόμματος (DPA) στα Σκόπια δήλωσε την άμεση και πλήρη υποστήριξη του στο σχέδιο της «διόρθωσης».

Αποτύπωση νέων συσχετισμών

Το όλο σχέδιο έρχεται να προστεθεί ως ακόμη μια παραγγελιά των μεγάλων δυνάμεων και να αποτυπώσει νέους συσχετισμούς στην περιοχή. Οι υποστηρικτές του μάλιστα, δηλώνουν ότι θέλουν να περπατήσουν στο μονοπάτι που άνοιξε η νατοϊκής έμπνευσης συμφωνία Τσίπρα-Ζάεφ την οποία έχουν ως πρότυπο. Άλλωστε ο Κοσοβάρος πρόεδρος Χ. Θάτσι δηλώνει ανοιχτά ότι πρέπει να λυθεί η διένεξη για να μπει ή χώρα του στο ΝΑΤΟ και στην Ε.Ε. το συντομότερο δυνατόν.

Η συνάντηση Θάτσι-Βούτσιτς στις Βρυξέλλες στις 7 Σεπτεμβρίου και η επίσκεψη του δεύτερου στο Κόσοβο στις 9/9 όπου θα μιλήσει στο σερβικό πληθυσμό για το σχέδιο αυτό, θα δείξει σε ποιο σημείο βρισκόμαστε. Το σίγουρο είναι πως περνάμε σε μια διαφορετική φάση όπου η έννοια της «διόρθωσης» μπορεί να ανατινάξει τα Βαλκάνια και η λέξη πόλεμος ακούγεται τόσο συχνά από επίσημα χείλη πια όσο ποτέ άλλοτε… Άλλωστε οι «διορθώσεις» που κατά καιρούς επιχειρούν οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις μόνο μέσα από φωτιά και σίδερο μπόρεσαν να επιβληθούν, αφήνοντας πάντα χώρο και για νέες «διορθώσεις».

https://eleutheriellada.wordpress.com/2018/09/17/%CE%B4%CE%B9%CE%BF%CF%81%CE%B8%CF%8E%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82-%CF%83%CF%85%CE%BD%CF%8C%CF%81%CF%89%CE%BD-%CF%83%CF%84%CE%B1-%CE%B4%CF%85%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AC-%CE%B2%CE%B1%CE%BB%CE%BA/#more-98854